Ջոն Ռիդ

Ջոն Ռիդ; John Reed
Ծնվել է	հոկտեմբերի 22, 1887[…]
Ծննդավայր	Պորտլենդ
Մահացել է	հոկտեմբերի 17, 1920 (32 տարեկան) կամ հոկտեմբերի 19, 1920 (32 տարեկան)
Մահվան վայր	Մոսկվա, Խորհրդային Ռուսաստան
Գերեզման	Կրեմլի պատի պանթեոն
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Կրոն	աթեիզմ
Կրթություն	Հարվարդի համալսարան և Morristown-Beard School?
Երկեր	Ten Days that Shook the World? և Insurgent Mexico?
Մասնագիտություն	լրագրող, բանաստեղծ, գրող, սցենարիստ և արհմիութենական գործիչ
Ամուսին	Լուիզ Բրայանտ
Կուսակցություն	Ամերիկայի կոմունսիտական-բանվորական կուսակցություն և Ամերիկայի սոցիալիստական կուսակցություն
	Ստորագրություն;
	John Reed (journalist) Վիքիպահեստում

Ջոն Ռիդ (անգլ.՝ John Reed, հոկտեմբերի 22, 1887(1887-10-22)^[1]^[2]^[3]^[…], Պորտլենդ^[4] - հոկտեմբերի 17, 1920(1920-10-17)^[4]^[1] կամ հոկտեմբերի 19, 1920(1920-10-19)^[5], Մոսկվա, Խորհրդային Ռուսաստան^[4]), ամերիկացի գրող, հրապարակախոս, սոցիալիստական շարժման գործիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավարտել է Հարվարդի համալսարանը (1910)։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ռիդը ռազմաճակատային թղթակից էր նախ՝ Արևմտյան Եվրոպայում, ապա՝ 1915 թվականից՝ Եվրոպայում։ 1917 թվականի օգոստոսին, որպես ռազմական թղթակից, եկել է Պետրոգրադում, մտերմացել բոլշևիկների հետ, ականատես եղել Ձմեռային պալատի գրավմանը, ներկա եղել սովետների 2-րդ համագումարին։

Բուռն կերպով սատարել է Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը։ 1918 թվականին վերադառնալով ԱՄՆ, հարել է խորհրդային կուսակցության ձախ թևին։ 1919 թվականից դարձել է այդ կուսակցության անդամ, ընտրվել է 1919 թվականի ապրիլից հրատարակվող «New York Communist» նոր թերթի խմբագիր։ Նույն թվականի օգոստոս-սեպտեմբերին Ռիդը մասնակցել է Ամերիկայի կոմունիստական բանվորական կուսակցության կազմակերպմանը։

1919 թվականի հոկտեմբերին եկել է Մոսկվա, բազմիցս հանդիպել Լենինի հետ։ Ընտրվել է Կոմինտերնի գործադիր կոմիտեի անդամ, մասնակցել նրա 2-րդ կոնգրեսի աշխատանքներին։ Մահացել է տիֆից։ Թաղված է Կարմիր հրապարակում՝ Կրեմլի պատի մոտ։

Հրատարակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1914 թվականին Ռիդը հրատարակել է «Ապստամբած Մեքսիկան» գիրքը, որում դատապարտելով ԱՄՆ-ին Մեքսիկայի ներքին գործերին միջամտելու համար՝ պաշտպանել է մեքսիկական ժողովրդի հեղափոխական պայքարը։

1919 թվականի մարտին ԱՄՆ-ում հրատարակվել է Ռիդի «10 օր, որ ցնցեցին աշխարհը» գիրքը, որը նրան համաշխարհային ճանաչում է բերել և արժանացել Լենինի բարձր գնահատականին՝ նրա համար գրած առաջաբանում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Рид Джон // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ https://fr.rbth.com/histoire/87541-etrangers-enterres-place-rouge

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[_74ec06faf408dbf0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_31f093c10fc04eda-2] 2,0 ^2,1 Encyclopædia Britannica

[_176e85bf2a9fbc35-3] 3,0 ^3,1 Babelio (ֆր.) — 2007.

[_8023a37e81398b1d-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Рид Джон // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_843fe2210d5742ef-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[_d88368140463282b-6] ttps://fr.rbth.com/histoire/87541-etrangers-enterres-place-rouge

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]