Jump to content

Ջոն Նյուբերի անվան մեդալ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջոն Նյուբերի անվան մեդալ
Երկիր ԱՄՆ
Տեսակգրական պարգև և մեդալ
ՊարգևատրողԱմերիկյան գրադարանային միություն և Association for Library Service to Children?
Վիճակագրություն
Հիմնադրման ամսաթիվ1922
Հերթականություն
Կայքala.org/alsc/newbery(անգլ.)
 Newbery Medal winners Վիքիպահեստում

Ջոն Նյուբերի անվան մեդալ (անգլ.՝ John Newbery Medal), ամերիկյան ամենամյա գրական մրցանակ, որը շնորհվում է հեղինակին՝ ամերիկյան մանկական գրականության մեջ ունեցած ներդրման համար։ Հանձնվում է 1922 թվականից։

Մրցանակաբաշխության համար ներկայացված գրքույկը պետք է հրատարակված լինի նախորդ տարում, լեզուն՝ անգլերեն, նախատեսված լինի փոքրիկ ընթերցողների համար և պետք է նպաստի գրականության զարգացմանը։ Գրքի հեղինակը պետք է լինի Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների քաղաքացի կամ մշտական բնակիչ։

Ջոն Նյուբերի անվան մեդալը տրվում է Մանուկների գրադարանի սպասարկման ասոցիացիային (անգլ.՝ Association for Library Service to Children (ALSC): Այն աշխարհում խոշորագույն կազմակերպություն է, որն օժանդակում ու բարելավում է մանուկների գրադարանի սպասարկումը և նորարար է այդ ոլորտում։ ALSC ցանցը ներառում է առավել քան 4211 մանկապատանեկան գրադարաններ, այդ թվում՝ մանկական գրականության փորձագետներ, հրատարակիչներ, գրադարանավարներ, մանկավարժներ։ Կազմակերպության շրջանակներում գործում են շուրջ վաթսուն տարաբնույթ կոմիտեներ։

Մեկից ավելի Նյուբերի մեդալ ստացել են հինգ հեղինակներ՝ Էլեյն Կոնիգսբուրգ, Ժոզեֆ Կրամգոլդ, Լոիս Լոուրի, Քեթրին Պատերսոն, Էլիզաբեթ Սպիր և Քեյթ Դիկամիլո։

«Մի փոքրիկ սիրունիկ գրպանի գրքույկ»
անգլ.՝ A Little Pretty Pocket-Book, 1744

Ֆրեդերիկ Մելչերն, 1921 թվականի հունիսի 22-ին տեղի ունեցած Ամերիկյան գրադարանային ասոցիացիայի ժողովում, առաջարկել է սահմանել մրցանակ։ 1922 թվականին ALA Գործադիր խորհուրդը կայացրել է վերջնական որոշումը։ Մեդալն անվանվել է ի պատիվ XVIII դարի անգլիացի գրահրատարակիչ Ջոն Նյուբերի, ով հրատարակել է առաջին մանկական գիրքը՝ «Մի փոքրիկ, սիրունիկ գրպանի գրքույկ» (1744 թվական) անվամբ։

Պարգևատրման պաշտոնական նպատակը ձևակերպվել է հետևյալ կերպ.

Խրախուսել երեխաների համար նախատեսված գրքերի ոլորտում եղած յուրօրինակ ստեղծագործական աշխատանքները։ Հասարակության առանձնահատուկ ուշադրությունը հրավիրել այն հանգամանքին, որ մանկական գրականության բնագավառում ներդրում ունեցողներն արժանի են նույնպիսի ճանաչման, ինչպես որ բանաստեղծության, պիեսների կամ վեպերի հեղինակները։ Պարգևատրել պատանի ընթերցասերներին ծառայելու համար պրոֆեսիոնալ ջանքեր գործադրող գրադարանավարներին։ Պարգևատրել գրականության այդ բնագավառի լավագույն գրքերի հեղինակներին։

Բրոնզե մեդալի դիզայնը մշակել է ամերիկացի քանդակագործ Ռենե Պոլ Շամբելանը (ֆր.՝ René Paul Chambellan): Նրա վրա պատկերված է գրող, ով տղային ու աղջկան է հանձնում գիրքը։ Մեդալի հակառակ կողմում, դիզայների մտահղացմամբ, գրվում է տարեթիվն ու հաղթողի անունը։

Նյուբերի մեդալը մանկական գրականության բնագավառում առաջին մրցանակն է աշխարհում[1]։ Կալդեկոտայի մեդալի հետ այն համարվում է ԱՄՆ-ի՝ երկու ամենահեղինակավոր մրցանակները մանկական գրականության ասպարեզում։

Տարեթիվ Պատկեր Հեղինակ Գրքի անվանում
1922 Հենդրիկ վան Լուն Մարդկության պատմություն (անգլ.՝ The Story of Mankind)
1923 Հյու Լոֆթինգ Բժիշկ Դուլիթլի ճանապարհորդությունը (անգլ.՝ The Voyages of Doctor Dolittle)
1924 Չարլզ Հեյես Մուգ ֆրեգատը (անգլ.՝ The Dark Frigate)
1925 Չարլզ Ֆինգեր Արծաթե երկրների պատմություն (անգլ.՝ Tales from Silver Lands)
1926 Արթուր Քրիսման Ծովերի դևը (անգլ.՝ Shen of the Sea)
1927 Ուիլ Ջեյմս Կովբոյի ծխագույն ձին (անգլ.՝ Smoky the Cow Horse)
1928 Դեն Գոպալ Մուկերջի Շքեղ պարանոցով աղավնու պատմությունը (անգլ.՝ Gay Neck, the Story of a Pigeon)
1929 Էրիկ Կելի Կրակովի փողահարը (անգլ.՝ The Trumpeter of Krakow)
1930 Ռեյչել Դիլդ Հիթթը և նրա առաջին հարյուր տարին (անգլ.՝ Hitty, Her First Hundred Years)
1931 Էլիզաբեթ Կոուտսվորտ Կատուն, որ երկինք է բարձրանում (անգլ.՝ The Cat Who Went to Heaven)
1932 Լաուրա Արմեր Ջրազուրկ լեռը (անգլ.՝ Waterless Mountain)
1933 Էլիզաբեթ Լյուիս Պատանի Ֆուն՝ Վերին Յանցզիի հետ (անգլ.՝ Young Fu of the Upper Yangtze)
1934 Կոռնելիա Մեյգզ Անպարտելի Լուիզան (անգլ.՝ Invincible Louisa)
1935 Մոնիկա Շենոն Բարի (անգլ.՝ Dobry)
1936 Քերոլ Բրինք Քեդի Վուդլոուն (անգլ.՝ Caddie Woodlawn)
1937 Ռութ Սոյեր Անվաչմուշկներ (անգլ.՝ Roller Skates)
1938 Քեյթ Սերեդի Սպիտակ եզ (անգլ.՝ The White Stag)
1939 Էլիզաբեթ Էնրայթ Երջանիկ մատնոց (անգլ.՝ Thimble Summer)
1940 Ջեյմս Դոգերտի Դանիել Բուն (անգլ.՝ Daniel Boone)
1941 Արմսթրոնգ Սպերի Այն արիություն անվանի (անգլ.՝ Call It Courage)
1942 Ուոլթեր Էդմոնդս Պատրույգը թնդանոթի համար (անգլ.՝ The Matchlock Gun)
1943 Էլիզաբեթ Վինինգ Ադամը՝ ճանապարհից (անգլ.՝ Adam of the Road)
1944 Էսթեր Ֆորբս Ջոնի Թրեմեն (անգլ.՝ Johnny Tremain)
1945 Ռոբերտ Լոուսոն Ճագարների բլուրը (անգլ.՝ Rabbit Hill)
1946 Լուիս Լենսկի Ելակ-աղջիկ (անգլ.՝ Strawberry Girl)
1947 Քերոլայն Բեյլի Օրիորդ Հիկորի (անգլ.՝ Miss Hickory)
1948 Ուիլյամ Պեն դյու Բուա Քսանմեկ փուչիկ (անգլ.՝ The Twenty-One Balloons)
1949 Մարգարետ Հենրի Քամիների թագավորը (անգլ.՝ King of the Wind)
1950 Մարգարետ դե Անջելի Պատի վրայի դուռը (անգլ.՝ The Door in the Wall)
1952 Էլեանոր Էսթես Ջինջեր Պայ (անգլ.՝ Ginger Pye)
1953 Էնն Նոլան Կլարք Անդի գաղտնիքը (անգլ.՝ Secret of the Andes)
1954 Ժոզեֆ Կրամգոլդ Իսկ այժմ՝ Միգել (անգլ.՝ ...And Now Miguel)
1955 Մեյնդերտ Դե Յոնգ Դպրոցի վրայի անիվը (անգլ.՝ The Wheel on the School)
1956 Ջին Լետխեմ Շարունակեք, պարոն Բոուդիչ (անգլ.՝ Carry On, Mr. Bowditch)
1957 Վիրջինիա Սորենսեն Մեպլ Հիլի հրաշքները (անգլ.՝ Miracles on Maple Hill)
1958 Հարոլդ Քեյթ Հրացաններ Ուեյթի համար (անգլ.՝ Rifles for Watie)
1959 Էլիզաբեթ Սփիր Բլեքբերդ լճակի վհուկը (անգլ.՝ The Witch of Blackbird Pond)
1960 Ժոզեֆ Կրամգոլդ Օնիոն Ջոն (անգլ.՝ Onion John)
1961 Սկոտ Օ’Դել Կապույտ դելֆինների կղզին (անգլ.՝ Island of the Blue Dolphins)
1962 Էլիզաբեթ Սպիր Բրոնզե սոխը (անգլ.՝ The Bronze Bow)
1963 Մադլեն Լ’Էնգլ Ժամանակի կնճիռը (անգլ.՝ A Wrinkle in Time)
1964 Էմիլի Նևիլ Թվում է՝ սա կատու է (անգլ.՝ It's Like This, Cat)
1965 Մայա Վոյցեխովսկայա Ցուլի ստվերը (անգլ.՝ Shadow of a Bull)
1966 Էլիզաբեթ Բորտոն դե Տրևինյո Ես Խուան դե Պարեխան եմ (անգլ.՝ I, Juan de Pareja)
1967 Այրին Խանտ Ճանապարհով դանդաղորեն դեպի վեր գնալ (անգլ.՝ Up a Road Slowly)
1968 Էլեյն Կոնիգսբուրգ[en] Տիկին Բազիլ Է. Ֆրանկվայլերի՝ աշխարհի ամենախրթին արխիվից
(անգլ.՝ From the Mixed-Up Files of Mrs. Basil E. Frankweiler)
1969 Ալեքսանդր Լլոյդ Բարձրահասակ թագավորը (անգլ.՝ The High King)
1970 Ուիլյամ Արմսթրոնգ Սաունդեր (անգլ.՝ Sounder)
1971 Բեթսի Բեյերս Կարապների ամառը (անգլ.՝ Summer of the Swans)
1972 Ռոբերտ Օ’Բրայեն Տիկին Ֆրիսբին և NIMH առնետները (անգլ.՝ Mrs. Frisby and the Rats of NIMH)
1973 Ջին Ջորջ Ջուլիան և գայլը (անգլ.՝ Julie of the Wolves)
1974 Պոլա Ֆոքս Պարող ստրուկը (անգլ.՝ The Slave Dancer)
1975 Վիրջինիա Համիլթոն Մ. Կ. Հիգինս Մեծը (անգլ.՝ M. C. Higgins, the Great)
1976 Սյուզան Կուպեր Մոխրագույն թագավորը (անգլ.՝ The Grey King)
1977 Միլդրեդ Թեյլոր Ամպրո՛պ, լսի՛ր իմ ճիչը (անգլ.՝ Roll of Thunder, Hear My Cry)
1978 Քեթրին Պաթերսոն Կամուրջ դեպի Տերաբիթիա (անգլ.՝ Bridge to Terabithia)
1979 Էլեն Պասկին Վեսթինգի խաղը (անգլ.՝ The Westing Game)
1980 Ջոան Բլոս Օրերի կույտ։ Նոր Անգլիաում ապրող աղջնակի օրագիրը (անգլ.՝ A Gathering of Days: A New England Girl’s Journal)
1981 Քեթրին Պատերսոն Ես սիրեցի Հակոբին (անգլ.՝ Jacob Have I Loved)
1982 Նենսի Ուիլարդ Այցելություն Ուիլյամ Բլեյքին (անգլ.՝ A Visit to William Blake’s Inn)
1983 Սինթիա Վոյթ Դեյսիի երգը (անգլ.՝ Dicey’s Song)
1984 Բևերլի Քլիռլի Թանկագին պարոն Հենշոու (անգլ.՝ Dear Mr. Henshaw)
1985 Ռոբին ՄակՔինլի Հերոսը և թագը (անգլ.՝ The Hero and the Crown)
1986 Պատրիցիա Մակլախլան Սառան, Փլեյնը և Թոլը (անգլ.՝ Sarah, Plain and Tall)
1987 Սիդ Ֆլեյշման Մտրակ տղան (անգլ.՝ The Whipping Boy)
1988 Ռասել Ֆրիդման Լինքոլն. լուսանկարչություն (անգլ.՝ Lincoln: A Photobiography)
1989 Պոլ Ֆլեյշման Ուրախալի աղմուկ (անգլ.՝ Joyful Noise: Poems for Two Voices)
1990 Լոիս Լոուրի Աստղերի թիվը (անգլ.՝ Number the Stars)
1991 Ջերի Սպինելի Մոլագար Մեջին (անգլ.՝ Maniac Magee)
1992 Ֆիլիս Նեյլոր Շիլոհ (անգլ.՝ Shiloh)
1993 Սինթիա Ռայլենտ Կորած Մեյը (անգլ.՝ Missing May)
1994 Լոիս Լոուրի Նվիրողը (անգլ.՝ The Giver)
1995 Շերոն Կրիչ Երկու լուսինների զբոսանքը (անգլ.՝ Walk Two Moons)
1996 Կարեն Կուշման Տատմոր աշակերտուհին (անգլ.՝ The Midwife’s Apprentice)
1997 Էլեյն Կոնիգսբուրգ Շաբաթօրյա հայացք (անգլ.՝ The View from Saturday)
1998 Կարեն Հեսսե Փոշուց (անգլ.՝ Out of the Dust)
1999 Լուիս Սեյկեր Խորշեր (անգլ.՝ Holes)
2000 Քրիտոֆեր Կյորտիս Բադ, այլ ոչ թե Բադդի (անգլ.՝ Bud, Not Buddy)
2001 Ռիչարդ Պեք Մի տարի ինչ-որ տեղ ներքևում (անգլ.՝ A Year Down Yonder)
2002 Լինդա Սյու Պակ Բեկոր (անգլ.՝ A Single Shard)
2003 Էվի Կրիսպին. արճիճե խաչը (անգլ.՝ Crispin: The Cross of Lead)
2004 Քեյթ Դիկամիլո Մկնիկ Դեսպերոյի արկածները (անգլ.՝ The Tale of Despereaux)
2005 Սինթիա Կադոխատա Կիռա-Կիռա (անգլ.՝ Kira-Kira)
2006 Լին Ռե Պերկինս Քրիս-Քրոս (անգլ.՝ Criss Cross)
2007 Սյուզան Պատրոն Հաջողության իշխանությունը (անգլ.՝ The Higher Power of Lucky)
2008 Լաուրա Էմի Շլից Բարի՜ պարոնայք, քա՜ղցր տիկնայք (անգլ.՝ Good Masters! Sweet Ladies!)
2009 Նիլ Գեյման Պատմություն գերեզմանատան մասին (անգլ.՝ The Graveyard Book)
2010 Ռեբեկա Սթիդ Երբ դու կհասնես ինձ (անգլ.՝ When You Reach Me)
2011 Քլեր Վանդերպուլ Լուսինը մանիֆեստի վերևում (անգլ.՝ Moon Over Manifest)
2012 Ջեք Գաթսոն Փակուղի՝ Նորվելթում (անգլ.՝ Dead End in Norvelt)
2013 Քեթրին Էպլգեյթ Միակ ու անկրկնելի Իվանը (անգլ.՝ The One and Only Ivan)
2014 Քեյթ Դի Քամիլո Ֆլորա և Ուլիսս. լուսավորված արկածները (անգլ.՝ Flora & Ulysses: The Illuminated Adventures)
2015 Ալեքսանդր Կվեյմ Քրոսովեր (անգլ.՝ The Crossover)
2016 Մեթ դե լա Պենյա Վերջին կանգառը Մարքեթ Սթրիթում (անգլ.՝ Last Stop on Market Street)
2017 Քելի Բարնհիլ Աղջիկը, որը խմել է Լուսինը (անգլ.՝ The Girl Who Drank the Moon)
2018 Էրին Էնտրադա Քելի Ողջո՛ւյն, Տիեզե՛րք (անգլ.՝ Hello, Universe)
2019 Մեգ Մեդինա Մերսի Սուարեսը փոխում է շարժանիվները (անգլ.՝ Merci Suárez Changes Gears)

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Plot Twist: The Newbery May Dampen Kids' Reading The Washington Post(անգլ.)