Ջոն Կայզեր
| Ջոն Կայզեր | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մայիսի 9, 1882[1][2] |
| Ծննդավայր | Sprout Brook, Նյու Յորք, ԱՄՆ |
| Մահացել է | օգոստոսի 24, 1967[2] (85 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Հոնոլուլու, ԱՄՆ |
| Գերեզման | Mountain View Cemetery |
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ |
| Մասնագիտություն | գյուտարար, ձեռնարկատեր, բարեգործ, ճարտարագետ և գործարանատեր |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
| Երեխաներ | Edgar Kaiser, Sr? |
 Henry J. Kaiser Վիքիպահեստում | |
Ջոն Հենրի Կայզեր (անգլ.՝ Henry John Kaiser, մայիսի 9, 1882[1][2], Sprout Brook, Նյու Յորք, ԱՄՆ - օգոստոսի 24, 1967[2], Հոնոլուլու, ԱՄՆ), ամերիկացի արդյունաբերող և գործարար, մի շարք խոշոր արդյունաբերական և առևտրային ընկերությունների հիմնադիր։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վաղ տարիներին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կայզերը ծնվել է Նյու Յորքի Սպրուտ Բրուկե քաղաքում՝ գերմանացի ներգաղթյալների ընտանիքում։
Քսան տարեկան հասակում նա աշխատել է որպես լուսանկարչի աշակերտ, ապա տեղափոխվել է Վաշինգտոն, որտեղ հիմնադրել է շինարարական ընկերություն՝ կատարելով կառավարության պատվերները[3]։
1906 թվականին նա տեղափոխվել է Միացյալ Նահանգների արևմտյան ափ և 1914 թվականին հիմնել ճանապարհային ընկերություն, առաջիններից մեկը, ով օգտագործել է ծանր շինարարական մեքենաներ։ 1927 թվականին նրա ընկերությունը զգալիորեն ընդլայնվել է Կուբայում ճանապարհների կառուցման համար 20 մլն դոլարի պայմանագիր ստանալուց հետո։ 1931 թվականին նրա ընկերությունը դարձել է Կոլորադո գետի վրա Հուվերի ամբարտակի կառուցման հիմնական կապալառուներից մեկը, ինչպես նաև Բոնևիլի և Գրանդ Քուլի։
Այնուհետև Կայզերը կառուցել է նավաշինարան Սիեթլում և Թաքոմայում, որտեղ սկսել է այնպիսի մեթոդների զանգվածային ներդրում, ինչպիսին է եռակցումը[3]։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կայզերի ամենահայտնի սերունդներն էին նրա անվան նավաշինարանները՝ Կալիֆորնիայի Ռիչմոնդ քաղաքում գտնվող Կայզեր նավաշինարանը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին «Լիբերտի» շարքի բեռնատար նավերը թողարկվում էին միջինը յուրաքանչյուր 45 օրը մեկ։ Մի անգամ ընկերությունը չորս օրվա ընթացքում կառուցել է նավ։ Այն դարձել է Robert E. Peary-ը՝ 10 500 տոննա ջրատարողությամբ։ Վայր են դրել նոյեմբերի 8-ին, իսկ նոյեմբերի 12-ին գործի են դրել Ռիչմոնդ նավաշինական թիվ 2 նավատնից։ Նավը կառուցվել է չորս օր և 15 ու կես ժամում[4]։ Նախորդ ռեկորդը պատկանում է Joseph M. Teal «Լիբերտի» շարքի նավին, որը կառուցվել է տաս օրվա ընթացքում։
Կայզերի համախոհներից մեկի այցը Ֆորդի գործարաններ հանգեցրել է նավերի կառուցման մեջ գամերի փոխարեն եռակցման զանգվածային օգտագործմանը։ Այս մեթոդն ավելի պարզ և շահավետ էր, քանի որ բանվորներին հնարավորություն էր տալիս արագ պատրաստել, որոնցից շատերը կանայք էին[5]։
Կայզերի մյուս նավաշինարանները տեղակայված էին Կանադայի Վանկուվեր քաղաքում գտնվող Ռայան Փոյնթում և Օրեգոնի նահանգի Պորտլենդ քաղաքում գտնվող Սոուն Այլենդում։
71 ժամում և 40 րոպեում կառուցված ոչ մեծ նավն իջեցվել է ջրի վրա Վանկուվերի նավամատույցից 1942 թվականի նոյեմբերի 16-ին[6]։ Նրա կողմից մշակված առևտրային և ռազմական նավերի զանգվածային արտադրության հայեցակարգը օգտագործվում է այսօր։ Դոկտոր Սիդնեյ Գարֆիլդի հետ միասին հիմնել է Kaiser Permanente HMO-ն։ Կայզերը կորպուսներ է արտադրել հարյուրավոր ոչ մեծ ամերիկյան նավերի համար, որոնք նավարկում էին Խաղաղ և Ատլանտյան օվկիանոսներով։
Եռակցված կորպուսների օգտագործման հետ կապված խնդիրներից մեկը սառը ծովերում դրանց քայքայումն էր. կորպուսներում հաճախ ճաքեր են գոյացել, որոնք հանգեցնում էին նավի երկու մասի դառնալուն։ Այդ պատճառով կառուցվածքի որոշ փոփոխություններ են կատարվել և եռակցման վերահսկողության ավելի կոշտ համակարգ է ներդրվել 1947 թվականին, ինչը թույլ է տվել կանխել «Լիբերտի» նավերի կորուստները մինչև 1955 թվականը[7]։
Լինելով Six Companies ընկերությունների խմբի անդամ՝ Կայզերը գլխավոր դեր է խաղացել Joshua Hendy Iron Works-ի գործունեության մեջ, որը EC-2 եռակի գործողության գոլորշու շարժիչներ է մատակարարել «Լիբերտի» նավերի համար։
Կայզերն իր գործընկերների հետ հիմնել է Կալիֆոռնիայի նավաշինական կորպորացիան (California Shipbuilding Corporation)[8]։
Kaiser Richmond Field Hospital հիվանդանոցը Կայզերի նավաշինարանի համար, որը ֆինանսավորվում էր ամերիկյան ծովային հանձնաժողովի կողմից (U. S. Maritime Commission), բացվել է 1942 թվականի օգոստոսի 10-ին։ Հիվանդանոցը, որը ղեկավարում էր բժշկական գիտությունների դոկտոր Սիդնի Գարֆիլդը, ուներ եռաստիճան առողջապահական համակարգ, որը ներառում էր նավաշինարաններում առաջին օգնության վեց սարքավորված կետեր, ինչպես նաև Օուքլենդի գլխավոր հիվանդանոցն առավել կրիտիկական դեպքերի համար։
1944 թվականի օգոստոսին Ռիչմոնդում բոլոր նավաշինարանների 92,2 %-ը միացել է կամավոր բժշկական ապահովագրության առաջին ծրագրին։ Պատերազմից հետո ծրագիրն ընդլայնվել է նաև աշխատավորների ընտանիքների անդամների վրա, և 1990 թվականին Kaiser Permanente-ն ԱՄՆ-ում խոշորագույն շահույթ չհետապնդող HMO-ն էր։
Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կայզերը մահացել է 1967 թվականի օգոստոսի 24-ին Հոնոլուլուում 85 տարեկան հասակում և թաղված է Կալիֆոռնիայի Օքլենդ նահանգի Մաունթին Վյու գերեզմանատանը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 Lavery, Brian. Ship: The Epic Story of Maritime Adventure. 2004, Smithsonian. pp317.
- ↑ "Richmond 'Wonder Ship' To Test Pre-Fabrication Work, " Oakland Tribune November 11, 1942, p1; «Kaiser Claims Second Record», Oakland Tribune, November 17, 1942, p1
- ↑ Pursell, Carroll. Technology in Postwar America. 2007, Columbia University Press, p16
- ↑ «Kaiser Claims Second Record», Oakland Tribune, November 17, 1942, p1
- ↑ Construction Failure, by Jacob Feld, Kenneth L. Carper
- ↑ Nugent, Walter; Ridge, Martin. The American West: The Reader, Indiana University Press, 1999, p. 244. ISBN 0253212901
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Henry J. Kaiser Family Foundation (անգլ.)
- Detailed biography (անգլ.)
- History of Kaiser Aluminum (անգլ.)
- Kaisers Last Liberty Ship (video link). (անգլ.)
- «Henry J.'s Pink Hawaii». Time Magazine. 1960 թ․ հոկտեմբերի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 21-ին. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 9-ին. (անգլ.)
- Henry J. Kaiser online image collection, The Bancroft Library (անգլ.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Կայզեր» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
