Ջանեթ Լի

Ջանեթ Լի; անգլ.՝ Janet Leigh
Ծնվել է	հուլիսի 6, 1927[…]
Ծննդավայր	Merced, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Մահացել է	հոկտեմբերի 3, 2004[…] (77 տարեկան)
Մահվան վայր	Բևերլի Հիլզ, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Գերեզման	Վեսթվուդի գերեզմանատուն
Կրթություն	Խաղաղօվկիանոսյան համալսարան, Stockton High School? և Merced High School?
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	բնավորության դերասան, թատրոնի դերասանուհի, հեռուստատեսային դերասանուհի, կինոդերասանուհի, դերասանուհի և գրող
Ծնողներ	հայր՝ Frederick Robert Morrison?, մայր՝ Helen Lita Westergard?
Ամուսին(ներ)	Թոնի Քերթիս, John Kenneth Carlisle?, Robert Brandt? և Stanley Reames?
Երեխա(ներ)	Kelly Curtis? և Ջեյմի Լի
Պարգևներ և մրցանակներ	Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ և

Ջանեթ Լի (անգլ.՝ Janet Leigh, ծննդյամբ Ջինեթ Հելեն Մորիսոն (անգլ.՝ Jeanette Helen Morrison,հուլիսի 6, 1927(1927-07-06)^[1]^[2]^[2]^[…], Merced, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ - հոկտեմբերի 3, 2004(2004-10-03)^[3]^[1]^[2]^[…], Բևերլի Հիլզ, Լոս Անջելես շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), ամերիկացի երգչուհի և գրող։ Արժանացել է Ոսկե գլոբուս մրցանակի, ինչպես նաև եղել է Օսկար մրցանակի անվանակիր։ Առավել հայտնի է դարձել Ալֆրեդ Հիչքոքի «Պսիխո» ֆիլմի և Օրսոն Ուելսի «Չարի կնիք» ֆիլմի շնորհիվ։

Վաղ տարիներ

Թանեթ Հելեն Մորիսոնը ծնվել է 1927 թվականի հուլիսի 6-ին Կալիֆոռնիայում՝ Մերսեդ քաղաքում։ Դերասանուհին Հելեն Լիթի և Ֆրեդերիկ Ռոբերտ Մորիսոնի միակ զավակն է։ Նրա պապիկն ու տատիկը Դանիայից էին։ Նրա ունի շոտլանդական, իռլանդական և գերմանական արմատներ։

Եղել է Պասիֆիկ համալսարանի ուսանողուհի, սովորել է երաժշտություն և հոգեբանություն։

Կարիերա

Կինո

Ջանեթ Լին կինոյում իր կարիերան սկսել է 1945 թվականին՝ Նորմե Շիրերի շնորհիվ, ով սկսնակ դերասանուհու մեջ տեսել է մեծ տաղանդ։ Նա տեսել է դերասանուհու նկարները և խորհուրդ է տվել գործակալ Լյու Վասերմանին։ Նրա նկարը զետեղվել է Լիլիան Բերնսի դրամայի պատրոնաժում։ Մետրո-Գոլդուին-Մայեր ընկերությունը նրան առաջարկել է կնքել համաձայնագիր, որին հաջորդելու էր ֆիլում իր փորձերը և «Ռոձի Ռիջիի սիրավեպը» ֆիլմում իր առաջնելույթը (1947)։

Վերջին տասը տարիներին նա նկարահանվել է տարբեր հայտնի ֆիլմերում։ Նա հինգ ֆիլմերում՝ Գուդինի (1953) Սև Falworth վահան (1954), Վիկինգները (1958), կատարյալ տոն (1958), Ո՞վ է այս լեդին (1960), նկարահանվել է իր երբեմնի ամուսնու՝ Թոնի Քերթիսի հետ։ Նրանք նաև միասին վեցերորդ ֆիլմում՝ Պեպե (1960), իրականացրել են Կամեո։

1958 թվականին Լին Չառլթոն Հեսթոնի հետ նկարահանվել է Օրսոն Ուելսի Չարի կնիքը նուարում, իսկ ավելի ուշ՝ Ալֆրեդ Հիչքոքի Պսիխո ֆիլմում։ Մերիոն Քրեյնի դերը նրա ամենահայտնի դերն է, որտեղ նկարահանվել են նաև Էնթոնի Պերկինսը և Ջոն Գևիսը։ Լիին հոգեպես այնքան վնաս է պատճառել տեսարանը, որ նա երկար ժամանակ խուսափել է ֆիլմերից^[6]։ Այդ դերի համար նա արժանացել է Ոսկե գլոբուս մրցանակի, ինչպես նաև առաջարվել է Օսկար մրցնաակ ստանալու համար:Շնորհիվ Մերիոն Քրեյնի նա իր հայրենիքում ստացել է «Միսս Ճիչ» մականունը։

1960-ական թվականների կեսին նա գրեթե դադարել է երևալ էկրանին՝ ֆիլմերում ընդունելով միայն մի քանի մասնակցություն, որից երկուսը «Մառախուղ» (1980) և «Halloween՝ 20 տարի անց» (1998), նա այդ ֆիլմերում նկարահանվել է Ջեյմի Լի Քյորթիսի՝ իր աղջկա հետ։

Գրական ստեղծագործություն

Նա նաև չորս գրքի հեղինակ է։ Նրա առաջին հուշագրությունը «Սա իրական Հոլիվուդն է» (1984), որը Նյու Յորք Թայմսում դարձել է բեստսելեր։ 1995 թվականին նա հրապարակել է «Psycho: Դասական թրեյլերի ետնաբեմում»: 1996 թվականին նա հրապարակել է իր առաջին վեպը՝ «Ճակատագրի տունը», որը ուսումնասիրում է երկու ընկերների կյանքը՝ Հոլիվուդի պատմության փոփոխման ընթացքում։ Գրքի հաջողությունը առաջացնում է հաջորդ վեպը գրելու միտումը՝ «Երազանքների գործարան» (2002)։

Անձնական կյանք և մահ

1942 թվականի օգոստոսի մեկին 15 տարեկանում (ձևանալով 18 տարեկան) Լին ամուսնացել է 18-ամյա Ջոնա Քենեթ Քարլայլայի հետ՝ Ռինոյում։ Ամուսնությունը չեղյալ է հայտարարվել չորս ամիս անց՝ 1949 թվականի սեպտեմբերի յոթին։

1951 թվականի հունիսի 4-ին ամուսնացել է Թոնի Քերթիսի հետ։ Ունեցել են երկու աղջիկ՝ Քելլի և Ջեյմի Քյորթիսները, ովքեր նույնպես դարձել են դերասանուհիներ։ Շուտով ամուսնությունը չեղյալ է հայտարարվում և Լին ամուսնանում է մակլեր Ռոբերտ Բրենդթի հետ՝ Լաս Վեգասում: Նրանք միասին ապրել են 42 տարի՝ մինչև Լիի մահը՝ 2004 թվականը։

Լին Խաղաղ Օվկիանոսի Ստոկտոնում՝ Կալիֆոռնիայում գտնվող համալսարանում արժանացել է Գիտությունների դոկտոր կոչման։

Մահացել է 2004 թվականին 77 տարեկանում՝ Բևեռլի Հիլզում, վասկուլիտի (արյան անոթների բորբոքում) դեմ մեկ տարվա պայքարից հետո, մարմինը դիակիզվել է։

Մրցանականեր և անվանակարգեր

1960 թվականի փետրվարի ութին արժանացել է աստղի՝ Հոլիվուդյան փառքի ծառուղում^[7]։

«Օսկար» մրցանակ

1961 թվական — անվանակարգ Օսկար երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհու համար՝ Պսիխո ֆիլմի համար։

«Ոսկե գլոբուս» մրցնաակ

1961 թվական — մրցանակ Օսկար երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհու համար՝ Պսիխո ֆիլմի համար։

Ընտրյալ ֆիլմագրություն

Ջանեթ Լիի ֆիլմագրություն

Լին կատարել է 50-ից ավելի ֆիլմերում և ավելի քան 30-ից ավելի սերիալներում դերեր, նաև ելույթ է ունեցել 1952 թվականին ռադիոյում։ Ներքևում ներկայացված են դերասանուհու մասնակցությամբ ֆիլմերի ցանկ.

Տարեթիվ		Հայերեն անվանում	Բնագիր անվանում	Դեր
1948	ֆիլմ	Հայրենի բլուրներ	Hills of Home	Մարգիտ Միթչել
1948	ֆիլմ	Բռնության գործողություն	Act of Violence	Էդիթ Էնլի
1949	ֆիլմ	Փոքրիկ կանայք	Little Women	Մարգարետ «Մեգ» Մարչ / Բրուք
1949	ֆիլմ	Կարմիր Դանուբ	The Red Danube	Մարիա Բուլեն
1952	ֆիլմ	Սկարամուշ	Scaramouche	Ալինա դե Գավրիլյակ
1953	ֆիլմ	Պարզ խթան	The Naked Spur	Լինա Փեթչ
1953	ֆիլմ	Հուդինի	Houdini	ԲԵսս Գուդինի
1954	ֆիլմ	Ոստիկան-խաբեբա	Rogue Cop	Կարեն Ստեֆենսոն
1957	ֆիլմ	Օդաչու	Jet Pilot	լեյտենանտ Աննա Մարլադովնա Շենոն/ Օլգա Օրլիֆ
1958	ֆիլմ	Չարի կնիք	Touch of Evil	Սյուզան «Սյուզի» Վարգաս
1958	ֆիլմ	Վիկինգներ	The Vikings	Մորգանա
1960	ֆիլմ	Պսիխո	Psycho	Մերիոն Քրեյն
1962	ֆիլմ	Մանջուրական թեկնածու	The Manchurian Candidate	Յուջենի Ռոուզ Չեյնի
1966	ֆիլմ	Հարփեր	Harper	Սյուզան Հարփեր
1975	հ/ս	Կոլոմբո. Մոռացված տիկին	Columbo. Forgotten Lady	Գրեյս Ուիլեր
1980	ֆիլմ	Մառախուղ	The Fog	ՔԵթի Ուիլյամս
1998	ֆիլմ	Halloween, 20 տարի անց	Halloween H20: 20 Years Later	Նորմա Ուոթսուն
2005	ֆիլմ	Վելլեյ Հայից վատ աղջիկներ	Bad Girls from Valley High	Միսս Ուիթ

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Internet Broadway Database — 2000.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/3713626.stm
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Lundy D. R. The Peerage
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Kindred Britain
↑ Weinraub, Bernard (1995 թ․ մայիսի 1). «'Psycho' in Janet Leigh's Psyche». The New York Times (անգլերեն). 0362-4331. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 19-ին.
↑ «Hollywood Walk of Fame». Hollywood Walk of Fame. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջանեթ Լի» հոդվածին։

[_26dda93879fdaaad-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_815f1685f83e964b-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Internet Broadway Database — 2000.

[_bd48c4f92b8e4657-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/3713626.stm

[_e7d99f372395bd4d-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Lundy D. R. The Peerage

[_5c7b504450d1dc6d-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Kindred Britain

[6] Weinraub, Bernard (1995 թ․ մայիսի 1). «'Psycho' in Janet Leigh's Psyche». The New York Times (անգլերեն). 0362-4331. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 19-ին.

[7] «Hollywood Walk of Fame». Hollywood Walk of Fame. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]