Նապոլեոն II
| Նապոլեոն II ֆր.՝ Napoléon II | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 20, 1811[1] |
| Ծննդավայր | Փարիզ, Ֆրանսիա[2] |
| Մահացել է | հուլիսի 22, 1832[3][4][5][…] (21 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն |
| Գերեզման | Հաշմանդամների տուն և Փարիզ |
| Քաղաքացիություն |  Ֆրանսիա |
| Կրոն | Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի |
| Մասնագիտություն | գծանկարիչ և սպա |
| Ծնողներ | հայր՝ Նապոլեոն Բոնապարտ, մայր՝ Մարիա-Լուիզա Ավստրիացի |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | King of the Romans? և French co-prince of Andorra? |
| Պարգևներ և մրցանակներ |     և  |
 Napoleon II of France Վիքիպահեստում | |
Նապոլեոն Ֆրանսուա Շառլ Ժոզեֆ Բոնապարտ (ֆր.՝ Napoléon François Joseph Charles Bonaparte, մարտի 20, 1811[1], Փարիզ, Ֆրանսիա[2] - հուլիսի 22, 1832[3][4][5][…], Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն), ֆրանսացիների կայսր Նապոլեոն I Բոնապարտի որդին և ժառանգորդը (միակ օրինական զավակը): Նա պատմության մեջ մտավ բոնապարտիստների կողմից իրեն տրված տոհմական անունով։ Իրականում նա երբեք չի ղեկավարել (չնայած 1815 թվականի հունիսի 22-ից հուլիսի 7-ը Փարիզի օրենսդիր մարմինը նրան ճանաչել է որպես կայսր)։ Բոնապարտիստական շրջանակներում նա հայտնի էր որպես «Արծվիկ» (ֆր.՝ l'Aiglon):
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վաղ կյանք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նապոլեոն II-ը ծնվել է 1811 թվականի մարտի 20-ին Նապոլեոն I Բոնապարտի երկրորդ ամուսնությունից Մարիա-Լուիզա Ավստրիացու հետ Փարիզում` Թյուիլրիի արքայական պալատում: Իր երկար սպասված որդու ծնունդից անմիջապես հետո Նապոլեոնը նրան հռչակեց Հռոմի թագավոր (ֆր.՝ Roi de Rome) և կայսրության ժառանգորդ։ Երկու անգամ՝ առաջին անգամ՝ 1814 թվականին և երկրորդ անգամ՝ 1815 թվականին, հարյուր օրից հետո, Նապոլեոնը հրաժարվեց գահից՝ հօգուտ իր որդու, բայց երկու անգամ էլ դաշնակիցները Բոնապարտին հռչակեցին գահընկեց արված, իսկ Լյուդովիկոս XVIII-ին՝ Ֆրանսիայի օրինական միապետ։
Ֆրանսիայի անվանական կայսր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նապոլեոն I-ի կողմնակիցները Նապոլեոն II-ին Ֆրանսիայի կայսր են հռչակել 1815 թվականի հունիսի վերջին, սակայն հուլիսի 7-ին Փարիզ դաշնակիցների մուտքը վերջ է դրել բոնապարտիստների ջանքերին։
Կյանքն Ավստրիայում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1814 թվականին Նապոլեոն I-ի առաջին գահից հրաժարվելուց հետո Մարիա-Լուիզան տեղափոխվեց Ավստրիա և որդու հետ բնակություն հաստատեց Վիեննայի մոտ՝ Շյոնբրուն ամրոցում։ Երբ Նապոլեոն I-ը 1815 թվականին վերադարձավ Ֆրանսիա, Ավստրիայի կառավարությունից պահանջեց վերադարձնել իր կնոջն ու որդուն, բայց ապարդյուն։ Չորսամյա հռոմեական թագավորը մնաց իր մոր հետ Ավստրիայում, որտեղ պրոֆեսոր Մաթեուս Քոլինը դարձավ նրա ուսուցիչը։
Երբ Մարիա Լուիզան 1816 թվականին տեղափոխվեց Պարմա, նրա որդին մնաց Վիեննայում Ավստրիայի պապի՝ Ֆրանցիսկոս I-ի մոտ։ 1817 թվականին դաշնակիցների միջև կնքված պայմանագիրը նրան զրկեց Պարմայի նկատմամբ ժառանգական իրավունքներից. դրա համար Ավստրիայի կայսրը նրան պարգևատրեց Ռայխշտադտի բոհեմական դքսությամբ։
Վիեննայում` իր պապի արքունիքում տղային մանկուց չեն անվանել Նապոլեոն, նրան սովորեցրել են գերմանական Ֆրանց անունը: Նրա ներկայությամբ փորձում էին չհիշատակել նրա հորը՝ Նապոլեոն II-ին անվանելով «Նորին Վսեմություն Արքդքսուհու որդի»։ Չնայած դրան, նա գիտեր իր հոր մասին, նրա ջերմ երկրպագուն էր և արժանանում էր ավստրիական արքունիքի հավանությանը։ Տասներկու տարեկանից Ռայխշտադտի դուքսը համարվում էր զինվորական ծառայության ենթակա, որում 1830 թվականին նա հասավ մայորի կոչման։ Նրա անվան շուրջ անընդհատ լեգենդներ էին գոյանում։ Բոլորը հիանալի հասկանում էին, որ քաղաքական ցանկացած դժվարության դեպքում Նապոլեոն II-ի կարող է լինել որպես վտանգ։ Հենց այս պատճառով էր, որ բոնապարտիստների երկչոտ փորձը՝ նրան առաջադրել Բելգիայի գահին, անմիջապես կասեցվեց Վիեննայի, Փարիզի և Լոնդոնի կողմից։ Ինքը՝ Նապոլեոն II-ը, ով գիտեր իր ծագման մասին, ուշադիր ուսումնասիրում էր ռազմական գործերը և անընդհատ երազում փառքի ու սխրագործությունների մասին, բայց շատ հիվանդ երիտասարդ էր։
Մահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նապոլեոնը մահացել է թոքախտից, 1832 թվականի հուլիսի 22-ին։
Մասունքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1940 թվականին Ադոլֆ Հիտլերը նրա մնացորդները Վիեննայից տեղափոխել է Փարիզի հաշմանդամների տան գերեզմանոց։ Նրա մնացորդները որոշ ժամանակ թաղված են եղել իր հոր կողքին, բայց հետո դրանք տեղափոխել են ներքևում գտնվող եկեղեցի։
Հիշատակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Նապոլեոն II-ը նաև հայտնի էր որպես Արծվիկ (L'Aiglon): Էդմոն Ռոստանը նրա կյանքի մասին գրել է L'Aiglon պիեսը։
- Սերբ կոմպոզիտոր Պետառ Ստոյանովիչը 1920-ական թվականներին գրել է օպերետ` նվիրված Նապոլեոն II-ին։
- Արթուր Հոնեգերը և Ժակ Իբերը գրել են L'Aiglon օպերան, որի պրեմիերան տեղի է ունեցել 1937-ին։
- Լրագրող Անրի Ռոշֆորը կատակել է, թե Նապոլեոն II-ը, երբևէ չղեկավարելով, դարձել է Ֆրանսիայի լավագույն ղեկավարը, քանի որ նա որևէ պատերազմ, հարկեր կամ բռնապետություն չի բերել։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Wurzbach D. C. v. Reichstadt, Napoleon Franz Joseph Karl Herzog von (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 25. — S. 181.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118743996 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Welschinger, Le roi de Rome, 1811-32, (Paris, 1897)
- Wertheimer, The Duke of Reichstadt, (London, 1905)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նապոլեոն II» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
