Յուրի Ապրեսյան

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ապրեսյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Յուրի Ապրեսյան
Ծնվել է	փետրվարի 2, 1930(1930-02-02) (94 տարեկան) Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսաստան
Մասնագիտություն	լեզվաբան և բառարանագիր
Հաստատություն(ներ)	Մոսկվայի պետական լեզվաբանական համալսարան, ՌԱԱ Ռուսաց լեզվի ինստիտուտ և Ալեկսանդր Խարկևիչի անվան տեղեկատվության փոխանցման խնդիրների համալսարան
Գործունեության ոլորտ	լեզվաբանություն
Անդամակցություն	Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Մոսկվայի պետական լեզվաբանական համալսարան
Կոչում	Ռուսաստանի Գիտությունների ակադեմիայի իսկական անդամներ
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն
Եղել է գիտական ղեկավար	Irina Levontina? և Q90302766?
Պարգևներ
Երեխա(ներ)	Valentina Apresyan?
Հայր	Դերենիկ Ապրեսյան

Յուրի Դերենիկի Ապրեսյան (փետրվարի 2, 1930(1930-02-02), Մոսկվա, ԽՍՀՄ), հայ լեզվաբան։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1984), պրոֆեսոր (1991), Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս (1992)։ ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ (2008)

Կենսագրություն

Յուրի Ապրեսյանը ծնվել է 1930 թվականին Մոսկվայում, խորհրդային պետական անվտանգության համակարգի աշխատակից Դերենիկ Ապրեսյանի ընտանիքում։ Հայրը մի քանի լեզուների գիտակ էր և, ըստ էության, սա մեծ ազդեցություն ունեցավ Ապրեսյանի մասնագիտական կողմնորոշման համար։ 1953 թվականին ավարտել է Մոսկվայի Օտար լեզուների պետական մանկավարժական ինստիտուտը, 1956 թվականին՝ նույն ինստիտուտի ասպիրանտուրան։ 1972-1985 թվականներին եղել է «Ինֆորմելեկտրո» ՀամԳՀԻ ավագ գիտաշխատող, բաժանմունքի վարիչ, 1985-1989 թվականներին՝ ՌԳԱ տեղեկատվության փոխանցման հիմնախնդիրների ինստիտուտի գլխավոր գիտաշխատող, 1989-1994 թվականներին՝ ՏՓՀԻ համակարգչային լեզվագիտության լաբորատորիայի վարիչ, 1990 թվականից, միաժամանակ՝ ՌԳԱ Ռուսաց լեզվի ինստիտուտի գլխավոր գիտաշխատող, 1994 թվականից՝ ՌԳԱ Ռուսաց լեզվի ինստիտուտի տեսական իմաստաբանության բաժանմունքի վարիչ։ 1993 թ. Ապրեսյանի ջանքերով հրատարակվեց ծավալուն անգլերեն-ռուսերեն նոր բառարան, որտեղ բառարանային հոդվածների ստեղծումը կատարվում էր ժամանակակից տեսական և գործնական բառարանագրության ձեռքբերումների հաշվարկով. այդ աշխատանքը մինչ այժմ համարվում է չգերազանցված։ Հաշվի առնելով Յուրի Ապրեսյանի գիտական ձեռքբերումները և սերտ կապերը Հայաստանի հետ, բարձր գնահատելով նրա ավանդը գիտության մեջ, ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիան 2008 թվականին նրան ընտրեց ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ։

Աշխատությունները վերաբերում են ընդհանուր լեզվաբանությանը, իմաստաբանությանը, ռուսերենի որոշ հարցերի («Արդի կառուցվածքային լեզվաբանության գաղափարները և մեթոդները», 1966, «Բառապաշարային իմաստաբանություն։ Լեզվի հոմանիշային միջոցները», 1974, «Ռուսերենի բայի իմաստաբանության փորձարարական հետազոտություն», 1967, «Տեղեկատվական տիպերը «իմաստ-տեքստ» մոդելի մակերեսային իմաստաբանական բաղադրիչի համար», 1980, «Ռուսերեն բայ-հունգարերեն բայ։ Խնդրառությունը և զուգորդությունը», համահեղինակ, բոլորը՝ ռուսերեն)։ Համահեղինակ է «Անգլերեն-ռուսերեն հոմանիշների բառարանի» (1979), «Նոր մեծ անգլերեն-ռուսերեն բառարանի» (1-3, 1993-1994)։

Անդամակցություն

• Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի լիիրավ անդամ (1999)
• ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիան 2008 թվականին նրան ընտրել է ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ

Պարգևներ, կոչումներ

• Հումբոլդտի անվան մրցանակ, 1993 թ.
• Մոսկվայի պետական համալսարանի պատվավոր դոկտոր, 1999 թ.
• Վլադիմիր Դալի անվան ոսկե մեդալ, 2004 թ.
• Սոֆիայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր, 2005 թ.
• ՀՀ ԳԱԱ արտասահմանյան անդամ, 2008 թ.
• Վարշավայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր, 2012 թ.

Երկեր

• Идеи и методы современной структурной лингвистики: (Краткий очерк). Москва, Просвещение, 1966.
• Экспериментальное исследование семантики русского глагола. Апресян Юрий Дереникович, Москва, Наука, 1967.
• Большой англо-русский словарь: Около 150.000 слов: В 2-х т. Т. 2 M-Z / Сост. Н. Н. Амосова, Ю. Д. Апресян, И. Р. Гальперин и др., Под общ. руководством И. Р. Гальперина, Москва, Советская энциклопедия, 1972.
• Лексическая семантика: Синонимические средства языка, Юрий Дереникович Апресян, Москва, Наука, 1974.
• Большой англо-русский словарь: В 2-х т.: Около 150.000 слов. Сост. Н. Н. Амосова, Ю. Д. Апресян, И. Р. Гальперин и др., Под общ. руководством И. Р. Гальперина. 2-е, стер. Москва, Русский язык, 1977.
• Англо-русский синонимический словарь. [Ю. Д. Апресян и др.], Под рук. А. И. Розенмана, Ю. Д. Апресяна, Москва, Рус. яз., 1979.
• Большой англо-русский словарь: Около 150.000 слов: В 2-х т. Т. 2 M-Z / Сост. Н. Н. Амосова, Ю. Д. Апресян, И. Р. Гальперин и др., Под общ. руководством И. Р. Гальперина, 3-е, стереотип., Москва, Рус. яз., 1979.
• Большой англо-русский словарь: В 2-х т.: Около 160 000 слов Т. 2, N-Z / [Н. Н. Амосова, Ю. Д. Апресян, И. Р. Гальперин и др.], Под общ. руководством И. Р. Гальперина, Э. М. Медниковой. 4-е, испр. с доп., Москва, Рус. яз., 1988.
• Англо-русский синонимический словарь = English-Russian Dictionary of Synonyms, [Ю.,Д. Апресян и др.], Под рук. А.,И. Розенмана, Ю.,Д. Апресяна, 2-е изд., стер. Москва, Рус. яз., 1988.
• Лингвистическое обеспечение системы ЭТАП-2 / Ю. Д. Апресян, И. М. Богуславский, Л. Л. Иомдин и др., Отв. ред. Р. Л. Добрушин, АН СССР, Ин-т пробл. передачи информ., Москва, Наука, 1989.
• Автоматическая обработка текста на естественном языке: модель согласования. Л. Л. Иомдин, Отв. ред. Ю. Д. Апресян, И. А. Большаков, АН СССР. Ин-т пробл. передачи информации. Москва, Наука, 1990.
• Лингвистический процессор для сложных информационных систем. Ю. Д. Апресян и др., Отв. ред.: Л. П. Крысин, РАН. Ин-т пробл. передачи информ., Москва, Наука.,1992.
• Новый большой англо-русский словарь: В 3 т.: Около 250 000 слов, Апресян Ю. Д., Медникова Э. М., Петрова А. В. и др.; Под общ. рук. Ю. Д. Апресяна, Москва, Рус. язык, 1993.
• Новый большой англо-русский словарь: В 3-х томах сод. около 250000 лексических единиц: Под ред. Ю. Д. Апресяна, 5-е изд., стереотип., Москва, Русский язык, 2000.
• Англо-русский синонимический словарь. Ю. Д. Апресян, В. В. Ботякова, Т. Э. Латышева и др., Под рук. А. И. Розенмана, Ю. Д. Апресяна, Москва, Рус. язык, Медиа, 2004.
• Теоретические проблемы русского синтаксиса: Взаимодействие грамматики и словаря, Ю. Д. Апресян, И. М. Богуславский, Л. Л. Иомдин, В. З. Санников; Oтв. ред. Ю. Д. Апресян, Ин-т проблем передачи информ. им. А. А. Харкевича РАН, Ин-т русского яз. им. В. В. Виноградова РАН., Москва, Яз. славянских культур, 2010.