Մինաս Բժշկյան

Մինաս Բժշկյան;
Ծնվել է	հոկտեմբերի 15, 1777
Ծննդավայր	Տրապիզոն, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է	նոյեմբերի 26, 1851 (74 տարեկան)
Մահվան վայր	Սուրբ Ղազար կղզի, Վենետիկ, Ավստրիական կայսրություն
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և Ավստրիական կայսրություն
Ազգություն	հայ
Կրոն	Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցի
Կրթություն	Սուրբ Ղազար կղզու վանք
Մասնագիտություն	բանասեր, ուսուցիչ, պատմաբան, ազգագրագետ, երաժշտագետ, քերական, քահանա, դասախոս և հետազոտող

Մինաս Մանուկի Բժշկյան (հոկտեմբերի 15, 1777(1777-10-15)^[1]^[2], Տրապիզոն, Օսմանյան կայսրություն^[1]^[2] - նոյեմբերի 26, 1851(1851-11-26)^[1]^[2], Սուրբ Ղազար կղզի, Վենետիկ, Ավստրիական կայսրություն), հայ բանասեր, մանկավարժ, պատմաբան, ազգագրագետ, երաժշտագետ, Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինաս Բժշկյանը եղել է ուսուցիչ տեղի, ապա՝ Ղարա–Սուի (կամ՝ Ղարասուբազար, այժմ՝ Բելոգորսկ) Մխիթարյան միաբանության դպրոցներում, 1814 թվականին տեղափոխվել է Կոստանդնուպոլիս, ծավալել թատերական գործունեություն։ Գրել է «Ճեմարան գիտելեաց» (1815), «Պատմութիուն Պոնտոսի, որ է Սեաու ծով» (1819), «Քերականութիւն ռուսերեն–հայերեն» (1828) աշխատությունները։ «Ճանապարհորդութիւն ի Լեհաստան» (1830) ուղեգրության մեջ ի մի է բերել պատմիչների թողած տեղեկությունները Անի քաղաքի և դեպի Լեհաստան (1062 և 1239 թվականներին) տեղի ունեցած գաղթերի մասին, օգտագործել Անիի և Շիրակի մի շարք պատմական հուշարձանների արձանագրությունները, հնագիտական, ազգագրական տեղեկություններ է հաղորդել XIX դարից Լեհաստանի, Ռումինիայի, Բուլղարիայի և Ուկրաինայի հայաբնակ վայրերի, հայերի կենցաղի, ազգային սովորույթների, դատավարության, եկեղեցական բարքերի, վանքերի և այլ հուշարձանների մասին։ Մինաս Բժշկյան գիտական հետաքրքրությունների շրջանակներում են եղել նաև ազգային երգարվեստի, միջնադարյան խազագրերի և հայկական ձայնագրության նոր համակարգի խնդիրները։ Լինելով երաժշտագետ Հ. Լիմոնջյանի ժամանակակիցը՝ Բժշկյան տեղեկություններ է արձանագրել նրա կյանքի և գործունեության մասին, նրա խորհրդով և օգնությամբ նոթեր շարադրել հայ երաժշտության վերաբերյալ։ Ունի երաժշտագիտական անտիպ մի աշխատություն՝ «Երաժշտութիւն, որ է համառօտ տեղեկութիւն երաժշտական սկզբանց և ելևէջութեանց եղանակաց և նշանազրաց խազից» (1815)։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տայան Ղ., Հայ արդի ձայնագրությունը և Մինաս Բժշկեան, «Գեղունի», 1927։
Բդոյան Վ., Հայ ազգագրություն, Երևան, 1974։
Ջահուկյան Գ., Գրաբարի քերականության պատմություն (16-19-րդ դարեր), Երևան, 1974։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մինաս Բժշկյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 435)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_1b6028f0d8296c44-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.

[1]

[2]