Jump to content

Մասնակից:Nairaaghab-777/Ավազարկղ5

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Nairaaghab-777/Ավազարկղ5

Ֆաթմա Ահմեդ Քամալ Շեյքեր (արաբ․՝ فاطمة أحمد كمال شاكر‎‎ ), ավելի հայտնի է Շադիա բեմական կեղծանվամբ(արաբ․՝ شادية‎, Shādiyya‎‎), եգիպտացի դերասանուհի և երգչուհի: Հայտնի էր 1950-1960-ականների թեթև կատակերգություններում ու դրամայում իր դերերով: Եգիպտոսի և Մերձավոր Արևելքի տարածաշրջանի նշանավոր դերասանուհիներից և երգչուհիներից է, ինչպես նաև ոսկե դարաշրջանի եգիպտական կինոյի խորհրդանիշն է ու հայտնի է իր բազմաթիվ հայրենասիրական երգերով: Նրա ֆիլմերն ու երգերը հայտնի են Եգիպտոսում և ամբողջ Արաբական աշխարհում։ Քննադատները նրան համարում են բոլոր ժամանակների ամենահաջողված համապարփակ եգիպտացի և արաբ արտիստ։ Առաջին անգամ նկարահանվել է «Azhar wa Ashwak» (ծաղիկներ և փշեր) ֆիլմում, իսկ վերջին ֆիլմը եղել է «La Tas'alni Man Ana» (Մի՛ հարցրու ինձ, թե ով եմ ես)[1]: Հայտնի է նաև իր «Ya Habibti Ya Masr» (Օ՜ Եգիպտոս, իմ սեր) հայրենասիրական երգով և եգիպտական «Al Maraa Al Maghoula» (Անհայտ կինը) ֆիլմում իր առաջատար դերով[2]։ Նրա մասնակցությամբ ֆլմերից վեցն ընդգրկված են 20-րդ դարի եգիպտական 100 լավագույն ֆիլմերում: 2015 թվականի ապրիլին Շադիան դարձավ առաջին դերասանուհին, որին Եգիպտոսի գեղարվեստի ակադեմիան շնորհեց «պատվավոր դոկտորի» կոչում: Նրա հաջողված «Maaboudat El Gamaheer» («Զանգվածների կուռք») ֆիլմից հետո նրան տրվեց «Զանգվածների կուռք» մականունը: Նրան նաև անվանում էին «Արաբական երգեցողության կիթառ» (եգիպտական արաբ․՝ قيثارة الغناء العربى.‎‎) և «Ոսկե կիթառ» (եգիպտական արաբ․՝ القيثارة الذهبية‎‎‎):

Ֆաթմա Ահմեդ Քամալ Շեյքերը ծնվել է 1931 թվականին Եգիպտոսի Կահիրե քաղաքում գտնվող Հելմիա Էլ Գադիդայում: Շադիայի հայրը եգիպտացի Ահմեդ Քամալ Սահկերն է Շարկիա քաղաքից[3], իսկ մայրը թուրքական ծագում ուներ[4][5]։ 1947 թվականին Շադիան սիրահարվեց Վերին Եգիպտոսից մի եգիպտացի սպայի, սակայն 1948 թվականի պատերազմի ընթացքում վերջինիս մահը Շադիային շատ վշտացրեց[6]։ Շադիան Ուներ հինգ քույր և եղբայր: Նա քույրերից ամենափոքրն էր և բոլոր երեխաների մեջ երկրորդը: Դեռ մանկուց Շադիան սիրում էր երգել ու խրախուսվում էր երաժշտությամբ զբաղվել տարրական դպրոցում: Ավելին, նա տասնհինգ տարեկանից սկսել է նկարահանվել ֆիլմերում։ Շադիան համարվում էր Եգիպտոսի ձայնը ծանր և պատերազմական ժամանակներում․ նա հայտնի էր իր եգիպտական հայրենասիրական երգերով, հատկապես «Ya Habibti Ya Masr» («Օ Եգիպտոս, իմ սեր»)[7] և «Aqwa Mn El Zaman» (ավելի ուժեղ, քան ժամանակը): Նա այլ հայտնի եգիպտացի և արաբ երգիչների հետ բազմաթիվ օպերետների է մասնակցել Եգիպտոսի և Արաբական աշխարհի մասին․ դրանց թվում են՝ «Al Watan Al Akbar» (մեծ ազգ), «El Geel El Sa'edի» (աճող սերունդ) եւ «Soot El Gamaheer» (զանգվածների ձայնը)։

«Շադիա» բեմական անունը Շեյքերը հենց ինքն է իրեն տվել՝ իր ընտանիքի ընկերներից մեկի նորածնի անունով: 1950-1960-ականների իր բուռն շրջանում Շադիան հանդես է եկել բազմաթիվ մելոդրամաներում, սիրավեպերում և կատակերգական ֆիլմերում: Սակայն հենց երգչուհու երաժշտական տաղանդն է Շադիային դարձրել իր դարաշրջանի ամենակարևոր Եգիպտական կինոաստղերից մեկը[8]։

Ընդհանուր առմամբ, որպես «Շադիա», նա հանդես է եկել ավելի քան 100 ֆիլմերում[8]։ Դերասան Քամալ Էլ Շեննավիի հետ նկարահանվել է ավելի քան 30 ֆիլմում և երգել Ֆարիդ Էլ Ատրաշի և Աբդել Հալիմ Հաֆեզի հետ միասին, ինչպես օրինակ ՝ «Ma'boudat El Gamaheer» (Ժողովրդի կուռք, 1967) ֆիլմում։ Նա նաև Ֆաթեն Համամայի հետ նկարահանվել է «Mawe'd Ma'a El Hayah» (Կյանքի հետ հանդիպում, 1954) ֆիլմում, և «El Mar'a El Maghola» (Անհայտ կին, 1959) մելոդրամայում հանդես է եկել Ֆաթմայի դերով։ Նկարահանվել է նաև այլ հայտնի ֆիլմերում, որոնց թվում է՝ «El les we El Kelab» (Գողը և շները, 1962), ինչպես նաև կատագերգական դերերով է հանդես եկել «El Zouga raqam 13» (13-րդ կինը, 1962) և «Meraty Modeer A'am» (Իմ կինը՝ գլխավոր մենեջեր, 1966) ֆիլմերում[8]։ Թեև Շադիան հաճախ է նկարահանվել խորամանկ ու հանդուգն դերերում, սակայն նա նաև հանդես է եկել լուրջ դերերով ինչպիսիք են «El Tareeq» (Ճանապարհը, 1964) ֆիլմը և ռեժիսոր Հուսեյն Քամալի բեմադրած «Ռայա և Սակինա» ներկայացումը(1953), որը հիմնված էր Ալեքսանդրիայի երկու սերիական մարդասպանների իրական պատմության հիման վրա[8]։

Շադիան նաև երկու ֆիլմ է ներկայացրել, ինչպես նաև Ճապոնիայում նկարահանվել է մի քանի ֆիլմերում:

«Ռայա և Սակինա» ֆիլմի պրեմիերայից վերադառնալուն պես՝ Շադիան հայտարարեց, որ այդ գիշեր ինքը լրջորեն մտածել է ապաշխարության գաղափարի շուրջ: Հաջորդ առավոտ նա իր պրոդյուսերներին հայտնեց, որ այլևս չի ցանկանում խաղալ, սակայն, ի վերջո, երկար պնդելուց հետո Շադիան խոստացավ ավարտել իր աշխատանքը։ Դրանից հետո հրաժարվում է կինոյից ու երաժշտությունից և մենում Ումրաh Մեքքա, որտեղ էլ հանդիպում է եգիպտացի հայտնի գիտնական Ազհարի Շեյխ Էլ Շաարավիին։ Էլ Շարավիի հետ նրա հանդիպումը ազդել է այն բանին, որ Շադիան վերջնական որոշում կայացնի հիջաբ կրել[9]։

Նրա «Ya Habibti Ya Masr» (Օ Եգիպտոս, իմ սեր) մեգա հիթային երգը համարվում էր երբևէ լավագույն հայրենասիրական երգերից մեկը: Հեռուստատեսային հարցազրույցի ժամանակ Շադիան իր հայտնի հայրենասիրական երգի վերաբերյալ ասել է․ «Երբ ես երգում եմ իմ տան մասին, դա շատ ավելի ռոմանտիկ և ազնիվ է, քան ցանկացած այլ ռոմանտիկ երգ: Այստեղ ես երգում եմ իմ տան, իմ երկրի մասին։ Եղել է մի ժամանակաշրջան, երբ Եգիպտոսի անունը ջնջվել է (Նասերի դարաշրջան)․ Եգիպտոսի անունը երբեք չի ջնջվի մեր սրտերից»[7]: Թոշակի անցնելուց գրեթե 25 տարի անց, Շադիայի երգը դարձավ 2011 թվականի Եգիպտական հեղափոխության հիմնը[10]:

Հիվանդություն և մահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանր կաթվածի հետևանքով Կահիրե տեղափոխվելուց հետո Շադիան 2017 թվականի նոյեմբերի 4-ին հոսպիտալացվեց։ Նրան պահում էին հատուկ հսկողության տակ[11]։ Նրա եղբորորդին՝ Խալեդ Շաքերը, հեռուստատեսային հեռախոսազրույցի ժամանակ ասաց, որ Շադիան կաթվածից վերականգնվել է և կարողանում է ճանաչել իր հարազատներին ու շրջապատող մարդկանց: Նա, սակայն, ավելացրեց, որ չնայած ապաքինվելուն, նրա մոտ հիվանդությանը զուգահեռ թոքաբորբ էր զարգանում[12]։ Նոյեմբերի 9-ին Շադիայի վիճակը կայունացավ[11], և այդ օրը նախագահ Աբդել Ֆաթթահ էլ-Սիսին նրան այցելության եկավ Ալ-Գալաա հիվանդանոցում։ Ավելի ուշ Շեյքերն ասել է, որ ապաքինվելուց հետո Շադիայի առաջին բառերը եղել են «ես ուզում եմ տուն գնալ», սակայն ընդհանուր առմամբ նա խոսելու հետ կապված խնդիրներ ուներ[13]:

Նոյեմբերի 28-ին Շադիան մահացավ թոքաբորբի հետևանքով առաջացած շնչառական անբավարարությունից[14]:

Հարգանքի տուրք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2021 թվականի փետրվարի 8-ին GoogleGoogle Doodle-ի միջոցով նշեց Շադիայի ծննդյան 90-ամյակը։ Doodle-ը ցուցադրվել է Եգիպտոսում, Իսրայելում և Շվեդիայում[15]։

Ֆիլմագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարեթիվ Վերնագիր Արաբերեն վերնագիր
1947 Վարդեր և փշեր Azhar wa Ashwak (أزهار و أشواك)
1947 Al 'Aql fy Agaza (العقل في اجازة)
1947 Խաղաղության աղավնիները Hamamat al Salam (حمامات السلام)
1948 Արդարություն երկնքից 'Adl al Sama (عدل السماء)
1948 Al Roh wal Gasad (الروح و الجسد)
1949 Մարդկանց բամբասանքներ Kalam al Nas (كلام الناس)
1949 Nadia (ناديه)
1949 Նա ընդամենը մի քանի պիաստր ունի Sahebat al Malaleem (صاحبة الملاليم)
1949 Laylat al Eid (ليلة العيد)
1950 Չեմպիոնը Al Batal (البطل)
1950 Ժամ քո սրտի համար Sa'a li Qalbak (ساعة لقلبك)
1950 Յոթերորդ կինը Al Zoga al Sab'a (الزوجة السابعة)
1950 Բախտս բերել է! Ma'lesh ya Zahr (معلش يا زهر)
1950 Ժողովրդի կողմից զրպարտված Zalamoony al Nas (ظلموني الناس)
1950 Պատանեկությանս օրերը Ayam Shababy (أيام شبابي)
1951 Զբաղված ուրիշներով Mashghool b Ghery (مشغول بغيري)
1951 Հարսանիքի նախօրեին Laylat al Henna (ليلة الحنة)
1951 Al Sab'e Afandy (السبع أفندي)
1951 Հեռախոսի ձայնը Sama'et al Telephone (سماعة التليفون)
1951 Հաստ ու բարակ Fel Hawa Sawa (في الهوى سوى)
1951 Փոթորիկ գարնանը Asefa fel Rabee' (عاصفة في الربيع)
1951 Քարավանը շարունակում է ճանապարհը Al Qafela Taseer (القافلة تسير)
1951 Երեխաներս Awlady (أولادي)
1951 Սկեսուրս ատոմային ռումբ է Hamaty Qonbela Zareya (حماتي قنبلة زرية)
1951 Ու՞մ բողոքեմ Ashky li Meen (أشكي لمين)
1951 Al Donya Helwa (الدنيا حلوة)
1951 Al Sabr Gameel (الصبر جميل)
1951 Մի կաթիլ ցող Qatr al Nada (قطر الندى)
1952 Amaal (آمال)
1952 Հանցագործ մայրը Al Omm al Qatela (الأم القاتلة)
1952 Հափշտակողի տունը Beit al Nattash (بيت النتاش)
1952 Ծնողների անեծքը Ghadab al Waledain (غضب الوالدين)
1952 Սերը բուժում չունի Al Hawa Maloosh Dawa (الهوى ملوش دوا)
1952 Լավ բախտ Boshret Kheir (بشرة خير)
1952 Անհաջողակը Qaleel al Bakht (قليل البخت)
1952 Bent al Shate' (بنت الشاطئ)
1952 Երջանկության ճանապարհը Qaddem al Kheir (قدم الخير)
1952 Hayati Enta (حياتي انت)
1952 Ես սխալվել եմ Zalamt Rohy (ظلمت نفسي)
1952 Հոր սխալը Ghaltet Abb (غلطة اب)
1952 Yasqot al Este'mar (يسقط الاستعمار)
1953 Hazzak Haza al Esboo' (حظك هذا الاسبوع)
1953 Ես ու իմ սերը Ana wa Habeeby (انا و حبيبي)
1953 Eshhado ya Nas (اشهدوا يا ناس)
1953 Երկու սրտերի միջև Bein Qalbein (بين قلبين)
1953 Kalemat Haq (كلمات حق)
1953 Հետևիր լեզվիդ Lesanak Hosanak (لسانك حصانك)
1953 Հաց վաճառողը Bae'at al Khobz (بائعة الخبز)
1953 Ազնիվ գողը Al Less al Shareef (اللص الشريف)
1953 Ես եմ իմ տերը Maleesh Had (ماليش حد)
1954 Հանդիպում կյանքի հետ Maw'ed Ma' el Hayah (موعد مع الحياة)
1954 Սիրուց ուժեղ Aqwa Men al Hob (أقوى من الحب)
1954 Իսմայիլ Յասինի արկածները Moghamarat Ismail Yassin (مغامرات اسماعيل ياسين)
1954 Ես սեր Եմ Ana al Hob (انا الحب)
1954 Հաճույքի կանայք Banat Hawa' (بنات حواء)
1954 Հարևանի դուստրը Bent el Geran (بنت الجيران)
1954 Sharaf al Bent (شرف البنت)
1954 Al Zolm Haram (الظلم حرام)
1954 Ew'a Tefakar (إوعى تفكر)
1954 Elhaqoony bel Ma'zoon (الحقونى بالمأذون)
1954 Կանայք չեն կարող ստել El Setat Maye'rafoosh Yekdebo (الستات مايعرفوش يكدبوا)
1954 Մի անգամ կյանքում Layla men Omry (ليلة من عمري)
1955 Ճշմարտության երգը Lahn al Wafa' (لحن الوفاء)
1955 Հուշերի ափը Shate' al Zekrayat (شاطئ الذكريات)
1956 Տզրուկը Shabab Emra'a (شباب امرأة)
1956 Հրաժեշտ լուսաբացին Wada' fel Fagr (وداع في الفجر)
1956 Սիրո գարուն Rabee' al Hob (ربيع الحب)
1956 Արթուն աչքեր Oyoon Sahrana (ٌعيون سهرانة)
1956 Դալիլա Dalila (ٌدليلا)
1957 Lawahez (لواحظ)
1957 Enta Habibi (انت حبيبي)
1958 Կրակոտ սեր Hob men Nar (حب من نار)
1958 Իմ սիրո սխալը Ghaltet Habibi (غلطة حبيبي)
1958 Փախչողը Al Hareba (الهاربة)
1958 Կույս սրտեր Qoloob al 'Azara (قلوب العذارى)
1959 Erham Qalby (إرحم قلبي)
1959 Սիրո բույնը Esh al Gharam (عش الغرام)
1959 Անհայտ կինը Al Mar'a al Maghoola (المرأة المجهولة)
1960 Սիրո հոգեվարք Law'at al Hob (لوعة الحب)
1960 Ընդմիշտ քեզ հետ Ma'an Ila al Abad (معاً إلى الأبد)
1961 Մի մտածիր իմ մասին La Tazkoreeny (لا تذكريني)
1961 Ուսանողը Al Telmeeza (التلميذة)
1962 13-րդ կինը Al Zawga Raqam 13 (الزوجة رقم 13)
1962 Ensa al Donya (إنسى الدنيا)
1962 Կինը հորձանուտում Emra'a fy Dawama (امرأة في دوامة)
1962 Հետապնդված շների կողմից Al Less wal Kelab (اللص و الكلاب)
1962 Հրաշքը Al Mo'geza (المعجزة)
1963 Ala Defaf al Nile (على ضفاف النيل)
1963 Al Qahera fel Layl (القاهرة في الليل)
1963 Zoqaq al Madaq (زقاق المدق)
1963 Montaha al Farah (منتهى الفرح)
1964 Հազար ու մի գիշեր Alf Layla wa Layla (ألف ليلة و ليلة)
1964 Ճանապարհ Al Tareeq (الطريق)
1965 Իմ կյանքից թանկ Aghla men Hayati (أغلى من حياتي)
1966 Կինս՝ գլխավոր տնօրեն Meraty Modeer 'Am (مراتي مدير عام)
1967 Ժողովրդի կուռք Ma'boodat al Gamaheer (معبودة الجماهير)
1967 Իմ կնոջ արժանապատվությունը Karamet Zawgaty (كرامة زوجتي)
1968 Կնոջս գոբլինը 'Afreet Meraty (عفريت مراتي)
1969 Shay' Men al Khawf (شيء من الخوف)
1969 Nos Sa'a Gawaz (نص ساعة جواز)
1969 Miramar (ميرامار)
1970 Khayat lel Sayedat (خياط للسيدات)
1970 Nahno La Nazra' al Shawk (نحن لا نزرع الشوك)
1971 Lamset Hanan (لمسة حنان)
1972 Adwa' al Madeena (أضواء المدينة)
1973 Zat al Waghain (ذات الوجهين)
1974 Emra'a 'Asheqa (امرأة عاشقة)
1974 Al Hareb (الهارب)
1974 Raghabat Mamnoo'a (رغبات ممنوعة)
1976 Amwag Bela Shate' (امواج بلا شاطئ)
1979 Al Shak Ya Habibi (الشك يا حبيبي)
1981 Հովտի հուշեր Wady al Zekrayat (وادي الذكريات)
1984 La Tas'alny Man Ana (لا تسألني من انا)
Աղբյուր:[16]
  1. فاطمة أحمد كمال شاكر أو شادية هي بطلة أول فيلم مصري ياباني.. معلومات قد لا تعرفها عن "دلوعة السينما المصرية", Nogoum FM, 2017, Վերցված է 30 November 2017-ին
  2. Shadia, The Beloved Egyptian Singer and Actress passes away
  3. حياة الدلوعة شادية
  4. بالصور.. في عيد ميلاد دلوعة السينما الفنانة شادية..ولدت لأب مصرى وأم تركية..وتبني موهبتها حلمى رفلة, «ولدت بالقاهرة لاب مصري يعمل مهندسا زراعيا ..وام تركية, قامت بغناء اغنية لـ "ليلي مراد" امام احد المطربين لتكون اول طريقها للفن, تبني موهبتها المنتج والمخرج حلمي رفلة ليقدمها في اكثر من عمل فني»
  5. السيرة الذاتية - شادية, «في 8 شباط/فبراير 1931 ولدت فاطمة كمال الدين أحمد شاكر، التي عرفت فيما بعد بالفنانة الكبيرة شادية، بالحلمية الجديدة بالقاهرة، لأأب مصري كان يعمل مهندساً زراعيا بالمزارع الملكية وأم تركية. كان ترتيب شادية الخامسة بين اخوتها حيث يكبرها أشقاؤها محمد وسعاد وطاهر وعفاف. لقبت من قبل أفراد الأهل والعائلة باسم "شوشو" بينما الأصدقاء من الوسط الفني والمقربين ينادوها باسم "فتوش"»
  6. السيرة الذاتية ورحلة العمر, «خفق قلب الفنانة شادية بالحب لأول مرة عام 1947 لضابط أسمر من الصعيد. وبينما كانت شادية تتأهب لعد قرانها كانت يد القدر أسبق فخطفت حبيبها الذي سقط شهيداً في ساحة الحرب بين العرب وإسرائيل عام 1948.»
  7. 7,0 7,1 بالفيديو.. شادية تكشف عن كواليس أغنية "ياحبيبتى يامصر", «أضافت شادية أن أغنية "ياحبيبتى يامصر" تعتبر سبب رجوعها مرة أخرى ووقوفها على المسرح بعد غياب 4 سنوات، مشيرة إلى أن المؤلف محمد حمزة بدء فى كتابة الكلمات، ولحنها الفنان بليغ حمدي في الحال، حتى أنها تم تسجيلها قبل أغنية "عالي".وحكت شادية عن أول سفرية لها خارج مصر مع والديها، قائلة: "بمجرد ابتعاد الباخرة عن الميناء شعرت بحب جديد دخل قلبى وهو حب الوطن"، مضيفةً أنها لم تستكمل مدة سفرها فكان من المقرر أن تقضي شهرا، لكنها عادت بعد18 يوما.»
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Ginsberg, Terri; Lippard, Chris (2010), «Shadia (1931-)», Historical Dictionary of Middle Eastern Cinema, Scarecrow Press, էջ 360, ISBN 978-0810873643
  9. Ghaleb, Ghada (9 July 2015). «فنانات تائبات: شادية ترتدي الحجاب بعد وفاة والدها وشقيقيها.. والشعراوي ينصحها بالابتعاد عن أصدقاء الشيطان (ح 2) [Repented actresses: Shadia wears the hijab following the deaths of her father and brother.. Shaarawy advises her to avoid Satan's friends (p. 2)]». Al-Masry Al-Youm. Վերցված է 3 December 2017-ին.
  10. Shereen Hafidh The big names who left us in 2017: Loved or unloved, they left their mark on the Arab world, The National, December 30, 2017
  11. 11,0 11,1 «Iconic singer Shadia's health condition stable: syndicate official». Egypt Independent. November 6, 2017. Վերցված է November 8, 2017-ին.
  12. «فيديو التفاصيل الكاملة لحالة شادية الصحية.. تواجه أزمة جديدة [Video with full details of Shadia's medical condition.. She's facing new problems]». Hia. 8 November 2017. Վերցված է 29 November 2017-ին.
  13. «ماهي أول كلمات شادية بعد استعادة وعيها من جلطة دماغية؟ [What were Shadia's first words after recovering from a stroke?]». Al Arabiya. 10 November 2017. Վերցված է 29 November 2017-ին.
  14. «التهاب رئوي تسبب بوفاة شادية [Pneumonia cause of Shadia's death]». 24.ae. 28 November 2017. Վերցված է 29 November 2017-ին.
  15. «Shadia's 90th Birthday». Google. 8 February 2021.
  16. Qassem, Mahmoud (1999). دليل الممثل العربي في سينما القرن العشرين [Guide to the Arab Actor of 20th Century Cinema]. Arab Nile Group. էջ 107. ISBN 9775919029.