Մասնակից:Nairaaghab-777/Ավազարկղ5
| Nairaaghab-777/Ավազարկղ5 |
|---|
Ֆաթմա Ահմեդ Քամալ Շեյքեր (արաբ․՝ فاطمة أحمد كمال شاكر ), ավելի հայտնի է Շադիա բեմական կեղծանվամբ(արաբ․՝ شادية, Shādiyya), եգիպտացի դերասանուհի և երգչուհի: Հայտնի էր 1950-1960-ականների թեթև կատակերգություններում ու դրամայում իր դերերով: Եգիպտոսի և Մերձավոր Արևելքի տարածաշրջանի նշանավոր դերասանուհիներից և երգչուհիներից է, ինչպես նաև ոսկե դարաշրջանի եգիպտական կինոյի խորհրդանիշն է ու հայտնի է իր բազմաթիվ հայրենասիրական երգերով: Նրա ֆիլմերն ու երգերը հայտնի են Եգիպտոսում և ամբողջ Արաբական աշխարհում։ Քննադատները նրան համարում են բոլոր ժամանակների ամենահաջողված համապարփակ եգիպտացի և արաբ արտիստ։ Առաջին անգամ նկարահանվել է «Azhar wa Ashwak» (ծաղիկներ և փշեր) ֆիլմում, իսկ վերջին ֆիլմը եղել է «La Tas'alni Man Ana» (Մի՛ հարցրու ինձ, թե ով եմ ես)[1]: Հայտնի է նաև իր «Ya Habibti Ya Masr» (Օ՜ Եգիպտոս, իմ սեր) հայրենասիրական երգով և եգիպտական «Al Maraa Al Maghoula» (Անհայտ կինը) ֆիլմում իր առաջատար դերով[2]։ Նրա մասնակցությամբ ֆլմերից վեցն ընդգրկված են 20-րդ դարի եգիպտական 100 լավագույն ֆիլմերում: 2015 թվականի ապրիլին Շադիան դարձավ առաջին դերասանուհին, որին Եգիպտոսի գեղարվեստի ակադեմիան շնորհեց «պատվավոր դոկտորի» կոչում: Նրա հաջողված «Maaboudat El Gamaheer» («Զանգվածների կուռք») ֆիլմից հետո նրան տրվեց «Զանգվածների կուռք» մականունը: Նրան նաև անվանում էին «Արաբական երգեցողության կիթառ» (եգիպտական արաբ․՝ قيثارة الغناء العربى.) և «Ոսկե կիթառ» (եգիպտական արաբ․՝ القيثارة الذهبية):
Վաղ կյանք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆաթմա Ահմեդ Քամալ Շեյքերը ծնվել է 1931 թվականին Եգիպտոսի Կահիրե քաղաքում գտնվող Հելմիա Էլ Գադիդայում: Շադիայի հայրը եգիպտացի Ահմեդ Քամալ Սահկերն է Շարկիա քաղաքից[3], իսկ մայրը թուրքական ծագում ուներ[4][5]։ 1947 թվականին Շադիան սիրահարվեց Վերին Եգիպտոսից մի եգիպտացի սպայի, սակայն 1948 թվականի պատերազմի ընթացքում վերջինիս մահը Շադիային շատ վշտացրեց[6]։ Շադիան Ուներ հինգ քույր և եղբայր: Նա քույրերից ամենափոքրն էր և բոլոր երեխաների մեջ երկրորդը: Դեռ մանկուց Շադիան սիրում էր երգել ու խրախուսվում էր երաժշտությամբ զբաղվել տարրական դպրոցում: Ավելին, նա տասնհինգ տարեկանից սկսել է նկարահանվել ֆիլմերում։ Շադիան համարվում էր Եգիպտոսի ձայնը ծանր և պատերազմական ժամանակներում․ նա հայտնի էր իր եգիպտական հայրենասիրական երգերով, հատկապես «Ya Habibti Ya Masr» («Օ Եգիպտոս, իմ սեր»)[7] և «Aqwa Mn El Zaman» (ավելի ուժեղ, քան ժամանակը): Նա այլ հայտնի եգիպտացի և արաբ երգիչների հետ բազմաթիվ օպերետների է մասնակցել Եգիպտոսի և Արաբական աշխարհի մասին․ դրանց թվում են՝ «Al Watan Al Akbar» (մեծ ազգ), «El Geel El Sa'edի» (աճող սերունդ) եւ «Soot El Gamaheer» (զանգվածների ձայնը)։
Կարիերա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Շադիա» բեմական անունը Շեյքերը հենց ինքն է իրեն տվել՝ իր ընտանիքի ընկերներից մեկի նորածնի անունով: 1950-1960-ականների իր բուռն շրջանում Շադիան հանդես է եկել բազմաթիվ մելոդրամաներում, սիրավեպերում և կատակերգական ֆիլմերում: Սակայն հենց երգչուհու երաժշտական տաղանդն է Շադիային դարձրել իր դարաշրջանի ամենակարևոր Եգիպտական կինոաստղերից մեկը[8]։
Ընդհանուր առմամբ, որպես «Շադիա», նա հանդես է եկել ավելի քան 100 ֆիլմերում[8]։ Դերասան Քամալ Էլ Շեննավիի հետ նկարահանվել է ավելի քան 30 ֆիլմում և երգել Ֆարիդ Էլ Ատրաշի և Աբդել Հալիմ Հաֆեզի հետ միասին, ինչպես օրինակ ՝ «Ma'boudat El Gamaheer» (Ժողովրդի կուռք, 1967) ֆիլմում։ Նա նաև Ֆաթեն Համամայի հետ նկարահանվել է «Mawe'd Ma'a El Hayah» (Կյանքի հետ հանդիպում, 1954) ֆիլմում, և «El Mar'a El Maghola» (Անհայտ կին, 1959) մելոդրամայում հանդես է եկել Ֆաթմայի դերով։ Նկարահանվել է նաև այլ հայտնի ֆիլմերում, որոնց թվում է՝ «El les we El Kelab» (Գողը և շները, 1962), ինչպես նաև կատագերգական դերերով է հանդես եկել «El Zouga raqam 13» (13-րդ կինը, 1962) և «Meraty Modeer A'am» (Իմ կինը՝ գլխավոր մենեջեր, 1966) ֆիլմերում[8]։ Թեև Շադիան հաճախ է նկարահանվել խորամանկ ու հանդուգն դերերում, սակայն նա նաև հանդես է եկել լուրջ դերերով ինչպիսիք են «El Tareeq» (Ճանապարհը, 1964) ֆիլմը և ռեժիսոր Հուսեյն Քամալի բեմադրած «Ռայա և Սակինա» ներկայացումը(1953), որը հիմնված էր Ալեքսանդրիայի երկու սերիական մարդասպանների իրական պատմության հիման վրա[8]։
Շադիան նաև երկու ֆիլմ է ներկայացրել, ինչպես նաև Ճապոնիայում նկարահանվել է մի քանի ֆիլմերում:
«Ռայա և Սակինա» ֆիլմի պրեմիերայից վերադառնալուն պես՝ Շադիան հայտարարեց, որ այդ գիշեր ինքը լրջորեն մտածել է ապաշխարության գաղափարի շուրջ: Հաջորդ առավոտ նա իր պրոդյուսերներին հայտնեց, որ այլևս չի ցանկանում խաղալ, սակայն, ի վերջո, երկար պնդելուց հետո Շադիան խոստացավ ավարտել իր աշխատանքը։ Դրանից հետո հրաժարվում է կինոյից ու երաժշտությունից և մենում Ումրաh Մեքքա, որտեղ էլ հանդիպում է եգիպտացի հայտնի գիտնական Ազհարի Շեյխ Էլ Շաարավիին։ Էլ Շարավիի հետ նրա հանդիպումը ազդել է այն բանին, որ Շադիան վերջնական որոշում կայացնի հիջաբ կրել[9]։
Նրա «Ya Habibti Ya Masr» (Օ Եգիպտոս, իմ սեր) մեգա հիթային երգը համարվում էր երբևէ լավագույն հայրենասիրական երգերից մեկը: Հեռուստատեսային հարցազրույցի ժամանակ Շադիան իր հայտնի հայրենասիրական երգի վերաբերյալ ասել է․ «Երբ ես երգում եմ իմ տան մասին, դա շատ ավելի ռոմանտիկ և ազնիվ է, քան ցանկացած այլ ռոմանտիկ երգ: Այստեղ ես երգում եմ իմ տան, իմ երկրի մասին։ Եղել է մի ժամանակաշրջան, երբ Եգիպտոսի անունը ջնջվել է (Նասերի դարաշրջան)․ Եգիպտոսի անունը երբեք չի ջնջվի մեր սրտերից»[7]: Թոշակի անցնելուց գրեթե 25 տարի անց, Շադիայի երգը դարձավ 2011 թվականի Եգիպտական հեղափոխության հիմնը[10]:
Հիվանդություն և մահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանր կաթվածի հետևանքով Կահիրե տեղափոխվելուց հետո Շադիան 2017 թվականի նոյեմբերի 4-ին հոսպիտալացվեց։ Նրան պահում էին հատուկ հսկողության տակ[11]։ Նրա եղբորորդին՝ Խալեդ Շաքերը, հեռուստատեսային հեռախոսազրույցի ժամանակ ասաց, որ Շադիան կաթվածից վերականգնվել է և կարողանում է ճանաչել իր հարազատներին ու շրջապատող մարդկանց: Նա, սակայն, ավելացրեց, որ չնայած ապաքինվելուն, նրա մոտ հիվանդությանը զուգահեռ թոքաբորբ էր զարգանում[12]։ Նոյեմբերի 9-ին Շադիայի վիճակը կայունացավ[11], և այդ օրը նախագահ Աբդել Ֆաթթահ էլ-Սիսին նրան այցելության եկավ Ալ-Գալաա հիվանդանոցում։ Ավելի ուշ Շեյքերն ասել է, որ ապաքինվելուց հետո Շադիայի առաջին բառերը եղել են «ես ուզում եմ տուն գնալ», սակայն ընդհանուր առմամբ նա խոսելու հետ կապված խնդիրներ ուներ[13]:
Նոյեմբերի 28-ին Շադիան մահացավ թոքաբորբի հետևանքով առաջացած շնչառական անբավարարությունից[14]:
Հարգանքի տուրք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2021 թվականի փետրվարի 8-ին Google-ը Google Doodle-ի միջոցով նշեց Շադիայի ծննդյան 90-ամյակը։ Doodle-ը ցուցադրվել է Եգիպտոսում, Իսրայելում և Շվեդիայում[15]։
Ֆիլմագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Տարեթիվ | Վերնագիր | Արաբերեն վերնագիր |
|---|---|---|
| 1947 | Վարդեր և փշեր | Azhar wa Ashwak (أزهار و أشواك) |
| 1947 | Al 'Aql fy Agaza (العقل في اجازة) | |
| 1947 | Խաղաղության աղավնիները | Hamamat al Salam (حمامات السلام) |
| 1948 | Արդարություն երկնքից | 'Adl al Sama (عدل السماء) |
| 1948 | Al Roh wal Gasad (الروح و الجسد) | |
| 1949 | Մարդկանց բամբասանքներ | Kalam al Nas (كلام الناس) |
| 1949 | Nadia (ناديه) | |
| 1949 | Նա ընդամենը մի քանի պիաստր ունի | Sahebat al Malaleem (صاحبة الملاليم) |
| 1949 | Laylat al Eid (ليلة العيد) | |
| 1950 | Չեմպիոնը | Al Batal (البطل) |
| 1950 | Ժամ քո սրտի համար | Sa'a li Qalbak (ساعة لقلبك) |
| 1950 | Յոթերորդ կինը | Al Zoga al Sab'a (الزوجة السابعة) |
| 1950 | Բախտս բերել է! | Ma'lesh ya Zahr (معلش يا زهر) |
| 1950 | Ժողովրդի կողմից զրպարտված | Zalamoony al Nas (ظلموني الناس) |
| 1950 | Պատանեկությանս օրերը | Ayam Shababy (أيام شبابي) |
| 1951 | Զբաղված ուրիշներով | Mashghool b Ghery (مشغول بغيري) |
| 1951 | Հարսանիքի նախօրեին | Laylat al Henna (ليلة الحنة) |
| 1951 | Al Sab'e Afandy (السبع أفندي) | |
| 1951 | Հեռախոսի ձայնը | Sama'et al Telephone (سماعة التليفون) |
| 1951 | Հաստ ու բարակ | Fel Hawa Sawa (في الهوى سوى) |
| 1951 | Փոթորիկ գարնանը | Asefa fel Rabee' (عاصفة في الربيع) |
| 1951 | Քարավանը շարունակում է ճանապարհը | Al Qafela Taseer (القافلة تسير) |
| 1951 | Երեխաներս | Awlady (أولادي) |
| 1951 | Սկեսուրս ատոմային ռումբ է | Hamaty Qonbela Zareya (حماتي قنبلة زرية) |
| 1951 | Ու՞մ բողոքեմ | Ashky li Meen (أشكي لمين) |
| 1951 | Al Donya Helwa (الدنيا حلوة) | |
| 1951 | Al Sabr Gameel (الصبر جميل) | |
| 1951 | Մի կաթիլ ցող | Qatr al Nada (قطر الندى) |
| 1952 | Amaal (آمال) | |
| 1952 | Հանցագործ մայրը | Al Omm al Qatela (الأم القاتلة) |
| 1952 | Հափշտակողի տունը | Beit al Nattash (بيت النتاش) |
| 1952 | Ծնողների անեծքը | Ghadab al Waledain (غضب الوالدين) |
| 1952 | Սերը բուժում չունի | Al Hawa Maloosh Dawa (الهوى ملوش دوا) |
| 1952 | Լավ բախտ | Boshret Kheir (بشرة خير) |
| 1952 | Անհաջողակը | Qaleel al Bakht (قليل البخت) |
| 1952 | Bent al Shate' (بنت الشاطئ) | |
| 1952 | Երջանկության ճանապարհը | Qaddem al Kheir (قدم الخير) |
| 1952 | Hayati Enta (حياتي انت) | |
| 1952 | Ես սխալվել եմ | Zalamt Rohy (ظلمت نفسي) |
| 1952 | Հոր սխալը | Ghaltet Abb (غلطة اب) |
| 1952 | Yasqot al Este'mar (يسقط الاستعمار) | |
| 1953 | Hazzak Haza al Esboo' (حظك هذا الاسبوع) | |
| 1953 | Ես ու իմ սերը | Ana wa Habeeby (انا و حبيبي) |
| 1953 | Eshhado ya Nas (اشهدوا يا ناس) | |
| 1953 | Երկու սրտերի միջև | Bein Qalbein (بين قلبين) |
| 1953 | Kalemat Haq (كلمات حق) | |
| 1953 | Հետևիր լեզվիդ | Lesanak Hosanak (لسانك حصانك) |
| 1953 | Հաց վաճառողը | Bae'at al Khobz (بائعة الخبز) |
| 1953 | Ազնիվ գողը | Al Less al Shareef (اللص الشريف) |
| 1953 | Ես եմ իմ տերը | Maleesh Had (ماليش حد) |
| 1954 | Հանդիպում կյանքի հետ | Maw'ed Ma' el Hayah (موعد مع الحياة) |
| 1954 | Սիրուց ուժեղ | Aqwa Men al Hob (أقوى من الحب) |
| 1954 | Իսմայիլ Յասինի արկածները | Moghamarat Ismail Yassin (مغامرات اسماعيل ياسين) |
| 1954 | Ես սեր Եմ | Ana al Hob (انا الحب) |
| 1954 | Հաճույքի կանայք | Banat Hawa' (بنات حواء) |
| 1954 | Հարևանի դուստրը | Bent el Geran (بنت الجيران) |
| 1954 | Sharaf al Bent (شرف البنت) | |
| 1954 | Al Zolm Haram (الظلم حرام) | |
| 1954 | Ew'a Tefakar (إوعى تفكر) | |
| 1954 | Elhaqoony bel Ma'zoon (الحقونى بالمأذون) | |
| 1954 | Կանայք չեն կարող ստել | El Setat Maye'rafoosh Yekdebo (الستات مايعرفوش يكدبوا) |
| 1954 | Մի անգամ կյանքում | Layla men Omry (ليلة من عمري) |
| 1955 | Ճշմարտության երգը | Lahn al Wafa' (لحن الوفاء) |
| 1955 | Հուշերի ափը | Shate' al Zekrayat (شاطئ الذكريات) |
| 1956 | Տզրուկը | Shabab Emra'a (شباب امرأة) |
| 1956 | Հրաժեշտ լուսաբացին | Wada' fel Fagr (وداع في الفجر) |
| 1956 | Սիրո գարուն | Rabee' al Hob (ربيع الحب) |
| 1956 | Արթուն աչքեր | Oyoon Sahrana (ٌعيون سهرانة) |
| 1956 | Դալիլա | Dalila (ٌدليلا) |
| 1957 | Lawahez (لواحظ) | |
| 1957 | Enta Habibi (انت حبيبي) | |
| 1958 | Կրակոտ սեր | Hob men Nar (حب من نار) |
| 1958 | Իմ սիրո սխալը | Ghaltet Habibi (غلطة حبيبي) |
| 1958 | Փախչողը | Al Hareba (الهاربة) |
| 1958 | Կույս սրտեր | Qoloob al 'Azara (قلوب العذارى) |
| 1959 | Erham Qalby (إرحم قلبي) | |
| 1959 | Սիրո բույնը | Esh al Gharam (عش الغرام) |
| 1959 | Անհայտ կինը | Al Mar'a al Maghoola (المرأة المجهولة) |
| 1960 | Սիրո հոգեվարք | Law'at al Hob (لوعة الحب) |
| 1960 | Ընդմիշտ քեզ հետ | Ma'an Ila al Abad (معاً إلى الأبد) |
| 1961 | Մի մտածիր իմ մասին | La Tazkoreeny (لا تذكريني) |
| 1961 | Ուսանողը | Al Telmeeza (التلميذة) |
| 1962 | 13-րդ կինը | Al Zawga Raqam 13 (الزوجة رقم 13) |
| 1962 | Ensa al Donya (إنسى الدنيا) | |
| 1962 | Կինը հորձանուտում | Emra'a fy Dawama (امرأة في دوامة) |
| 1962 | Հետապնդված շների կողմից | Al Less wal Kelab (اللص و الكلاب) |
| 1962 | Հրաշքը | Al Mo'geza (المعجزة) |
| 1963 | Ala Defaf al Nile (على ضفاف النيل) | |
| 1963 | Al Qahera fel Layl (القاهرة في الليل) | |
| 1963 | Zoqaq al Madaq (زقاق المدق) | |
| 1963 | Montaha al Farah (منتهى الفرح) | |
| 1964 | Հազար ու մի գիշեր | Alf Layla wa Layla (ألف ليلة و ليلة) |
| 1964 | Ճանապարհ | Al Tareeq (الطريق) |
| 1965 | Իմ կյանքից թանկ | Aghla men Hayati (أغلى من حياتي) |
| 1966 | Կինս՝ գլխավոր տնօրեն | Meraty Modeer 'Am (مراتي مدير عام) |
| 1967 | Ժողովրդի կուռք | Ma'boodat al Gamaheer (معبودة الجماهير) |
| 1967 | Իմ կնոջ արժանապատվությունը | Karamet Zawgaty (كرامة زوجتي) |
| 1968 | Կնոջս գոբլինը | 'Afreet Meraty (عفريت مراتي) |
| 1969 | Shay' Men al Khawf (شيء من الخوف) | |
| 1969 | Nos Sa'a Gawaz (نص ساعة جواز) | |
| 1969 | Miramar (ميرامار) | |
| 1970 | Khayat lel Sayedat (خياط للسيدات) | |
| 1970 | Nahno La Nazra' al Shawk (نحن لا نزرع الشوك) | |
| 1971 | Lamset Hanan (لمسة حنان) | |
| 1972 | Adwa' al Madeena (أضواء المدينة) | |
| 1973 | Zat al Waghain (ذات الوجهين) | |
| 1974 | Emra'a 'Asheqa (امرأة عاشقة) | |
| 1974 | Al Hareb (الهارب) | |
| 1974 | Raghabat Mamnoo'a (رغبات ممنوعة) | |
| 1976 | Amwag Bela Shate' (امواج بلا شاطئ) | |
| 1979 | Al Shak Ya Habibi (الشك يا حبيبي) | |
| 1981 | Հովտի հուշեր | Wady al Zekrayat (وادي الذكريات) |
| 1984 | La Tas'alny Man Ana (لا تسألني من انا) | |
| Աղբյուր:[16] | ||
- ↑ فاطمة أحمد كمال شاكر أو شادية هي بطلة أول فيلم مصري ياباني.. معلومات قد لا تعرفها عن "دلوعة السينما المصرية", Nogoum FM, 2017, Վերցված է 30 November 2017-ին
- ↑ Shadia, The Beloved Egyptian Singer and Actress passes away
- ↑ حياة الدلوعة شادية
- ↑ بالصور.. في عيد ميلاد دلوعة السينما الفنانة شادية..ولدت لأب مصرى وأم تركية..وتبني موهبتها حلمى رفلة, «ولدت بالقاهرة لاب مصري يعمل مهندسا زراعيا ..وام تركية, قامت بغناء اغنية لـ "ليلي مراد" امام احد المطربين لتكون اول طريقها للفن, تبني موهبتها المنتج والمخرج حلمي رفلة ليقدمها في اكثر من عمل فني»
- ↑ السيرة الذاتية - شادية, «في 8 شباط/فبراير 1931 ولدت فاطمة كمال الدين أحمد شاكر، التي عرفت فيما بعد بالفنانة الكبيرة شادية، بالحلمية الجديدة بالقاهرة، لأأب مصري كان يعمل مهندساً زراعيا بالمزارع الملكية وأم تركية. كان ترتيب شادية الخامسة بين اخوتها حيث يكبرها أشقاؤها محمد وسعاد وطاهر وعفاف. لقبت من قبل أفراد الأهل والعائلة باسم "شوشو" بينما الأصدقاء من الوسط الفني والمقربين ينادوها باسم "فتوش"»
- ↑ السيرة الذاتية ورحلة العمر, «خفق قلب الفنانة شادية بالحب لأول مرة عام 1947 لضابط أسمر من الصعيد. وبينما كانت شادية تتأهب لعد قرانها كانت يد القدر أسبق فخطفت حبيبها الذي سقط شهيداً في ساحة الحرب بين العرب وإسرائيل عام 1948.»
- ↑ 7,0 7,1 بالفيديو.. شادية تكشف عن كواليس أغنية "ياحبيبتى يامصر", «أضافت شادية أن أغنية "ياحبيبتى يامصر" تعتبر سبب رجوعها مرة أخرى ووقوفها على المسرح بعد غياب 4 سنوات، مشيرة إلى أن المؤلف محمد حمزة بدء فى كتابة الكلمات، ولحنها الفنان بليغ حمدي في الحال، حتى أنها تم تسجيلها قبل أغنية "عالي".وحكت شادية عن أول سفرية لها خارج مصر مع والديها، قائلة: "بمجرد ابتعاد الباخرة عن الميناء شعرت بحب جديد دخل قلبى وهو حب الوطن"، مضيفةً أنها لم تستكمل مدة سفرها فكان من المقرر أن تقضي شهرا، لكنها عادت بعد18 يوما.»
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Ginsberg, Terri; Lippard, Chris (2010), «Shadia (1931-)», Historical Dictionary of Middle Eastern Cinema, Scarecrow Press, էջ 360, ISBN 978-0810873643
- ↑ Ghaleb, Ghada (9 July 2015). «فنانات تائبات: شادية ترتدي الحجاب بعد وفاة والدها وشقيقيها.. والشعراوي ينصحها بالابتعاد عن أصدقاء الشيطان (ح 2) [Repented actresses: Shadia wears the hijab following the deaths of her father and brother.. Shaarawy advises her to avoid Satan's friends (p. 2)]». Al-Masry Al-Youm. Վերցված է 3 December 2017-ին.
- ↑ Shereen Hafidh The big names who left us in 2017: Loved or unloved, they left their mark on the Arab world, The National, December 30, 2017
- ↑ 11,0 11,1 «Iconic singer Shadia's health condition stable: syndicate official». Egypt Independent. November 6, 2017. Վերցված է November 8, 2017-ին.
- ↑ «فيديو التفاصيل الكاملة لحالة شادية الصحية.. تواجه أزمة جديدة [Video with full details of Shadia's medical condition.. She's facing new problems]». Hia. 8 November 2017. Վերցված է 29 November 2017-ին.
- ↑ «ماهي أول كلمات شادية بعد استعادة وعيها من جلطة دماغية؟ [What were Shadia's first words after recovering from a stroke?]». Al Arabiya. 10 November 2017. Վերցված է 29 November 2017-ին.
- ↑ «التهاب رئوي تسبب بوفاة شادية [Pneumonia cause of Shadia's death]». 24.ae. 28 November 2017. Վերցված է 29 November 2017-ին.
- ↑ «Shadia's 90th Birthday». Google. 8 February 2021.
- ↑ Qassem, Mahmoud (1999). دليل الممثل العربي في سينما القرن العشرين [Guide to the Arab Actor of 20th Century Cinema]. Arab Nile Group. էջ 107. ISBN 9775919029.