Աբդել Հալիմ Հաֆեզ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Աբդել Հալիմ Հաֆեզ
Աբդել Հալիմ Հաֆեզ
Հիմնական տվյալներ
Բնօրինակ անունعبد الحليم حافظ
Ի ծնե անունԱբդել Հալիմ Ալի Շաբանա
Ծնվել է1929 հունիսի 21
Էլ Հալավատ, Շարկիա, Եգիպտոս
Երկիր Եգիպտոս
Մահացել էմարտի 30, 1977(1977-03-30) (տարիքը 47)
Լոնդոն, Անգլիա
ԳերեզմանԷլ Բասատին
ԺանրերԵգիպտական երաժշտություն, օպերա
ՄասնագիտությունԵրգիչ, դերասան, դիրիժոր, կինոպրոդյուսեր
Գործիքներկոնտրալտո, հոբոյ և ուդ
Գործունեություն1952-1977
ԼեյբլMazzika
ԿրթությունԱրաբական երաժշտության բարձրագույն ինստիտուտ
 Abdel Halim Hafez Վիքիպահեստում

Աբդել Հալիմ Ալի Շաբանա (արաբ․՝ عبد الحليم علي شبانة‎‎), ավելի հայտնի է որպես Աբդել Հալիմ Հաֆեզ (արաբ․՝ عبد الحليم حافظ‎‎), եգիպտացի երգիչ, դերասան, դիրիժոր, գործարար, երաժշտության ուսուցիչ և կինոպրոդյուսեր[1][2][3][4]։ Նա համարվում է եգիպտացի մեծագույն երաժիշտներից մեկը[5]։ Երբ նրա ժողովրդականությունը մեծանում էր, նրան տրվեց «էլ-Անդալիբ էլ-Ասմար» (արաբ․՝ العندليب الأسمر‎‎) մականունը, ինչը նշանակում է «սևամորթ սոխակ»[6]։ Մինչ օրս նա վաճառել է ավելի քան 80 միլիոն ձայնասկավառակ[7]։

Վաղ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աբդել Հալիմ Ալի Շաբանան ծնվել է Էլ Շարկիայի Էլ Հալավատ բնակավայրում, որը Կահիրեից 80 կմ հյուսիս էր գտնվում։ Նա Ալի Իսմայիլ Շաբանայի չորրորդ երեխան էր։ Նա ուներ երկու եղբայրներ՝ Իսմայիլը և Մոհամեդը, և մեկ քույր՝ Ալյան։ Մայրը մահացավ ծննդաբերությունից երեք օր անց ծննդաբերության բարդություններից, ինչը շրջապատող մարդկանց ստիպեց հավատալ, որ նա վատ բախտ է բերել։ Նրա հայրը մահացավ հինգ տարի անց՝ երիտասարդ տարիքում նրան, իր եղբայրներին ու քրոջը թողնելով որբ։ Նա մի քանի տարի ապրել է աղքատ մանկատանը[2]։ Հետագայում նրան դաստիարակեցին մորաքույրն ու քեռին Կահիրեում։ Այս տարիների ընթացքում Աբդել Հալիմը ծայրաստիճան աղքատ էր[8]։

Աբդել Հալիմի երաժշտական ունակությունները առաջին անգամ բացահայտվեցին, երբ նա տարրական դպրոցում էր, իսկ ավագ եղբայրը՝ Իսմայիլ Շաբանան, նրա առաջին երաժշտության ուսուցիչն էր։ 14 տարեկան հասակում նա միացավ Կահիրեի արաբական երաժշտական ինստիտուտին և հայտնի դարձավ Մուհամեդ Աբդել Վահաբի երգերը երգելով։ Նա դուրս մնաց Բարձրագույն թատերական երաժշտական ինստիտուտից՝ որպես հոբոյ նվագող[9][10]։

Երաժշտական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աբդել Հալիմը հենց սկզբում աշխատում էր որպես երաժշտության ուսուցիչ Տանտայի և Էլ-Մահալլա Էլ-Կուբրայի դպրոցներում։ 1953 թվականին Կահիրեի ակումբներում երգելիս Աբդել Հալիմը վերջին պահին փոխարինեց երգիչ Քարեմ Մահմուդին, ով չկարողացավ երգել ծրագրված ռադիոհաղորդմանը[11]։ Աբդել Հալիմի կատարումը լսեց Եգիպտոսի ազգային ռադիոյի երաժշտական հաղորդումների ղեկավար Հաֆեզ Աբդել Վահաբը։ Աբդել Հալիմը որպես հովանավորության ճանաչում որպես իր բեմական ազգանունը վերցրեց «Հաֆեզ» անվանումը՝ Աբդել Վահաբի անունը[12]։

Իր կարիերայի առաջին օրերին Աբդել Հալիմը մերժվեց երգելու նոր ոճի համար։ Սակայն նա համառեց և հետագայում կարողացավ գնահատանքի արժանանալ[6]։ Ի վերջո, նա դարձավ երգիչ, ում վայելում էին բոլոր սերունդները։ Նա նաև դարձավ Եգիպտոսի առաջին ռոմանտիկ երգիչը[13]։

Համագործակցելով կոմպոզիտոր Մուհամմեդ Աբդել Վահաբի հետ, Աբդել Հալիմը շարունակեց պատրաստել շատ սիրված երգեր, ինչպիսիք են Ahwak («Պաշտում եմ քեզ»), Neowedi Minen el Hekaya («Որտեղի՞ց սկսենք պատմությունը») և Fatet Ganbena («Նա մեր կողքով անցավ») երգերը։ Հաֆեզը նաև աշխատել է եգիպտացի բանաստեղծ Մուհամեդ Համզայի հետ այնպիսի երգերի վրա, ինչպիսիք են Zay el Hawa («Դա կարծես սեր լինի»), Sawah («Թափառաշրջիկ»), Hawel Teftekerni («Փորձիր հիշել ինձ»), Aye Damiet Hozn («Յուրաքանչյուր արցունքի տխրություն») և Mawood («Կոչված») երգերը։

Լիբանանցի երգչուհի Սաբահը կարդում է «Ալ Մավեդ» ամսագիրը, որի շապիկին Աբդել Հալիմն է, 1966 թվական

Իր կարիերայի ընթացքում նա շատ սիրված էր և միշտ հանդես էր գալիս վաճառված արենաներում և մարզադաշտերում[14]։ Չնայած իր ժողովրդականությանը, նա հազվադեպ էր թողարկում ստուդիական ալբոմ, քանի որ հանդես էր գալիս զուտ կենդանի կատարմամբ[5]։ Նա նաև նվագում էր շատ տարբեր գործիքներ, այդ թվում՝ հոբոյ, հարվածային գործիքներ, դաշնամուր, ուդ, կլարնետ և կիթառ[2]։ Նա ներգրավված էր իր երգերի ստեղծման բոլոր ասպեկտներում[1]։ Հալիմը արաբական աշխարհին ներկայացրեց բազմաթիվ նոր գործիքներ։ Նա հայտնի էր երգերում իր խոր կրքով և յուրահատուկ ձայնով։ Հալիմը ելույթ է ունեցել արաբական աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներում, ինչպես նաև արաբական աշխարհից դուրս, այդ թվում`մի քանի համերգներ Եվրոպայում։ Ավելին, նա հայրենասիրական երգեր է երգել ոչ միայն իր հայրենի Եգիպտոսի համար, որին նվիրել է տասնյակ հայրենասիրական երգեր, այլ նաև արաբական աշխարհի այլ երկրներին՝ Լիբանանին, Սիրիային, Թունիսին, Ալժիրին և Մարոկկոյին նվիրված որոշ երգեր իրենց հեղափոխությունների և պատերազմների ընթացքում[13]։ Նա խրախուսում և օգնում էր շատ երիտասարդ նկարիչների և դերասանների հաջող կարիերա ունենալու համար[15][16][17]։

Փառք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եգիպտոսում Հալիմը հայտնի է որպես «Երաժշտության արքա», «Նեղոսի որդի», «Ժողովրդի ձայն», «Հեղափոխության որդի», «Հույզերի ու զգացմունքների արքա»[1][8][18][19]։ Նրա հայրենասիրական երգերը շատ էր երգում բազմությունը 2011 թվականի Եգիպտական հեղափոխության ժամանակ[3]։ Եգիպտոսի 2011 թվականի հեղափոխության հեղափոխականներից մեկը մեջբերեց, որ «Սոխակի երգերը մեզ ոգեշնչեցին հունվարի 25-ի հեղափոխության ժամանակ», - ավելացրեց նա, - «Չնայած նա մահացավ 35 տարեկան հասակում, բայց իր երգերը վստահաբար կոգեշնչեն եգիպտացիների շատ սերունդներ»[13]։ Նրա մահից ի վեր նրա ալբոմներն ու ձայնասկավառակները ավելի շատ օրինակ են վաճառել, քան երբևէ որևէ արաբ երգիչ[20]։ Երգելու ոճը, երգերի ժողովրդականությունը և պահվածքը նրան օրինակելի դարձան ողջ տարածաշրջանի գրեթե յուրաքանչյուր ժամանակակից երգչի համար[17][21][22][23]։ Եգիպտացիները և բոլոր տարիքի արաբ մարդիկ Հալիմի երկրպագուներն են։ Հալիմը մինչ այժմ հիշվում է շատ մարդկանց սրտերում, նույնիսկ մահվանից տարիներ անց[7]։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաֆեզը ձեռք է սեղմում նախագահ Գամալ Աբդել Նասերի հետ, որի հետ նա ընկեր էր, 1958 թվական

11 տարեկանում Աբդել Հալիմը հիվանդացավ շիստոսոմոզով[2], որը ջրից փոխանցվող հազվադեպ հանդիպող մակաբուծային հիվանդություն է[6], և դրանով տառապում էր իր կարիերայի մեծ մասի ընթացքում։ Չնայած դրան, նա շարունակեց ստեղծագործել և կատարել իր երգերը[18]։

Չնայած Աբդել Հալիմը երբեք չի ամուսնացել, լուրեր տարածվեցին, որ նա վեց տարի գաղտնի ամուսնացած է եղել դերասանուհի Սոադ Հոսնիի հետ։ Դա մինչ այժմ չի ապացուցվել։ Մարդիկ, ովքեր մտերիմ էին երկու արտիստների հետ, հերքում էին այս լուրերը[24][25]։

1969 թվականին Հալիմը հիվանդանոց կառուցեց Եգիպտոսում։ Նա արաբական աշխարհում հավասարապես էր վերաբերվում աղքատներին, հարուստներին և նախագահներին[18]։

Աբդել Հալիմը ամուր բարեկամություն հաստատեց արևելյան աշխարհի շատ ժամանակակից նախագահների և թագավորների, այդ թվում՝ Եգիպտոսի Գամալ Աբդել Նասերի և Մարոկկոյի թագավոր Հասան Երկրորդի հետ[2][20]։ Նա նաև շատ սերտ բարեկամական կապեր է ունեցել եգիպտացի բանաստեղծների մեծ մասի հետ[1]։ Նա սերտ կապի մեջ է եղել Նասերի ռեժիմի հետ։ Նա մի քանի անգամ ուղղակիորեն երգում էր Եգիպտոսի նախագահի համար։ Այդ իսկ պատճառով, շատերը նրան մեղադրում էին ռեժիմի «ծառա» լինելու մեջ։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աբդել Հալիմ Հաֆեզի հուղարկավորությունը

Աբդել Հալիմը մահացավ լյարդի անբավարարությունից՝ որպես Schistosoma mansoni-ի բարդություն, 1977 թվականի մարտի 30-ին (նրա ծննդյան 48-ամյակից մի քանի ամիս առաջ), երբ նա շիստոսոմոզի համար բուժում էր անցնում Լոնդոնի Քինգս Քոլեջի հիվանդանոցում։ Կահիրեում նրա հուղարկավորությանը մասնակցում էին միլիոնավոր մարդիկ․[6] ավելի շատ, քան Մերձավոր Արևելքի պատմության ցանկացած թաղում, բացի նախագահ Նասերի թաղումից[26]։ Հաղորդվում էր, որ Հալիմը շատ ավելի շատ երազանքներ ու նպատակներ ուներ, որոնք ցանկանում էր իրականացնել, չնայած նրա վաղ մահը խանգարեց նրան դա անել[18]։ Հալիմի մահվանից հետո փաստվեց, որ մարդիկ ինքնասպան են եղել, այդ թվում առնվազն չորս կին ինքնասպանություն են գործել` պատշգամբից իրենց ցած գցելով նրա թաղման երթի ընթացքում[2]։ Նրան թաղեցին Կահիրեի Ալ Բասատին գերեզմանատանը։

Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աբդել Հալիմ Հաֆեզի «Khosara» (արաբ․՝ خسارة‎‎) երգը արևմտյան աշխարհում ծանուցագիր է ստացել 1999 թվականին, երբ դրա տարրերն օգտագործվել են Ջեյ Զիի «Big Pumpin'» ձայնագրության համար։ Երկու ամբողջական տներ «Khosara» երգից վերաձայնագրվել են, չեն նմուշառվել և օգտագործվել առանց երգի պրոդյուսերի և հեղինակային իրավունքի սեփականատիրոջ՝ Մագդի էլ-Ամրուսիի թույլտվության։ Ջեյ Զիի ինտերպոլացիայի օգտագործումը, այլ ոչ թե իրական նմուշը, թույլ տվեց նրան խուսափել երգի օգտագործման համար հոնորարներ վճարելուց[27]։

Աբդել Հալիմ Հաֆեզի ավելի քան 300 երգեր ձայնագրվել են, և նա նկարահանվել է 16 դասական և հաջողակ ֆիլմերում, այդ թվում՝ Դալիլա (دليله) ֆիլմում, որը Մերձավոր Արևելքի առաջին գունավոր կինոնկարն էր[8]։

Մուհամեդ Աբդել Վահաբի և Մագդի էլ-Ամրուսիի հետ միասին Աբդել Հալիմը եգիպտական «Soutelphan» ձայնագրման ընկերության հիմնադիրն է[2][9], որը շարունակում է գործել մինչ օրս՝  որպես «Mazzika»-ի դուստր ընկերություն։

Նրա կյանքի մասին պատմող գեղարվեստական կինոնկարը՝ «Հալիմը», թողարկվել է 2006 թվականին՝ Good News Group- ի կողմից արտադրված[28]։ Նույն թվականին Եգիպտոսում թողարկվեց «Ալ-անդալեաբ հիաքաթ շաբ»[29] սերիալը, որում խաղում էր Շադի Շամելը՝ Աբդել Հալիմի դերում։ Հեռուստատեսային մրցույթում Շամելը գլխավոր դերը շահեց։

2011 թվականի հունիսի 21-ին Գուգլը տոնեց իր 82-ամյակը Google Doodle-ի հետ[30]։

2019 թվականի ապրիլի 19-ին Նոր Կահիրեի «Manara» սրահում լիբանանցի երգչուհի Կարոլե Սամահան ելույթ ունեցավ Աբդել Հալիմ Հաֆեզի հոլոգրամի հետ միասին։ «Սաղավարտ» (երազ) խորագիրը կրող համերգը Եգիպտոսի առաջին հոլոգրամային համերգն էր[31]։

Երգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հալիմի ամենահայտնի երգերից են.[32]

  • «Ahwak» (Պաշտում եմ քեզ),
  • «Ala Ad El Sho» (Որքան կարոտ),
  • «Ala Hesb Wedad» (Ուր էլ որ սիրտս տանի ինձ),
  • «Betlomooni Leih» (Ինչու եք ինձ մեղադրում),
  • «El Massih» (Քրիստոս),
  • «Fatet Ganbena» (Նա անցավ մեր կողքով),
  • «Gabbar» (Գոռոզ),
  • «Gana El Hawa» (Տրամադրությունը հարվածեց մեզ),
  • «Sawwah» (Թափառող),
  • «Maw'ood» (Կոչված),
  • «Zai El Hawa» (Սիրո պես),
  • «Qari'at Al Fingan» (Սուրճի գուշակ), նրա վերջին երգը կենդանի ժամանակ
  • «Habibati Man-Takoon» (Իմ սեր, ով է նա), թողարկվել է հետմահու

Կինոգրաֆիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերնագիր Թողարկման ամսաթիվ Դերը Խաղընկերներ Ռեժիսոր
Lahn El Wafa' (Հավատարմության երգը) 1955 թվականի մարտի 1 Գալալ Շադիա Իբրահիմ Ամարա
Ayyamna al-Holwa (Մեր գեղեցիկ օրերը) 1955 թվականի մարտի 1 Ալի Ֆաթեն Համամա, Օմար Շարիֆ, Ահմեդ Ռամզի Հելմի Հալիմ
Ayam We Layali (Օրեր և գիշերներ) 1955 թվականի սեպտեմբերի 8 Յեհիա Էման Հենրի Բարաքաթ
Mawed Gharam (Սիրային ժամադրություն) 1956 թվականի հունվարի 3 Սամիր Ֆաթեն Համամա Հենրի Բարաքաթ
Դալիլա 1956 թվականի հոկտեմբերի 20 Ահմեդ Շադիա Մոհամադ Քարիմ
Layali el hub (Սիրո գիշերներ) 1956 թվական Աբդել Հալիմ Հաֆեզ Հելմի Ռաֆլա
Banat El Yom (Այսօրվա աղջիկները) 1957 թվականի նոյեմբերի 10 Խալեդ Մագդա, Ամալ Ֆարիդ Հենրի Բարաքաթ
Fata Ahlami (Իմ երազանքների մարդը) 1957 թվականի մարտի 7 Ադել Ամալ Ֆարիդ Հելմի Ռաֆլա
Alwisada El Khalia (Դատարկ բարձ) 1957 թվականի դեկտեմբերի 20 Սալահ Աբդել Հալիմ Հաֆեզ, Լուբնա Աբեդ Էլ Ազիզ Սալահ Աբու Յուսեֆ
Share 'El Hob (Սիրո փողոց) 1958 թվականի մարտի 5 Աբդ-Էլ Մոնեյմ Սաբահ Էզ Էլ Դին Զոլ Ֆաքար
Hekayit Hob (Սիրո պատմություն) 12 հունվարի 1959 թվականի հունվարի 12 Ահմեդ Սամի Մարիամ Ֆախեր Էլ Դին Հելմի Հալիմ
El Banat Wel Seif (Աղջիկներ և ամառ) 1960 թվականի սեպտեմբերի 5 Մուհամեդ Սուադ Հոսնի, Զիզի Էլ Բադրավի Սալահ Աբու Յուսեֆ, Էզ Էլ Դին olոլ Ֆաքար, Ֆաթին Աբեդ էլ Վահաբ
Yom Men Omri (Իմ կյանքի օր) 1961 թվականի փետրվարի 8 Սալահ Զուբաիդա Թարվաթ Ատեֆ Սալեմ
El Khataya (Մեղքերը) 1962 թվականի նոյեմբերի 12 Հյուսիեն Մադիխա Յուսրի, Հասան Յուսեֆ, Նադյա Լութֆի Հասան Էլ Իմամ
Maabodat El Gamahir (Սիրելի դիվան) 1963 թվականի հունվարի 13 Իբրահիմ Ֆարիդ Շադիա Հելմի Հալիմ
Abi Foq El Shagara (Իմ հայրը ծառի վրա) 1969 թվականի փետրվարի 17 Ադել Նադյա Լութֆի, Մերվաթ Ամին Հուսեյն Քամալ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 El-Saket, Ola (2011 թ․ հունիսի 21). «Remembering Abdel Halim Hafez, the voice of revolution». Al-Masry Al-Youm: Today's News from Egypt. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 21-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 «Abdel Halim Hafez». IMDb. 2011. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 «The sound of resilience». Al-Ahram. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  4. ↑ «The business of culture». Al-Ahram. 2000. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Abdel Halim Hafez». Arabic nights. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Katti, Madhuri (2009 թ․ մարտի 30). «Abdel Halim Hafez: Golden Voice of Egypt | The Fiendish». thefiendish.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 18-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Abd El Halim Hafez». anayou. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Abdel Halim Hafez». IMDb. 2011. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Abdel Halim Hafez Biography». AOL Music. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 18-ին.
  10. ↑ «Abdel Halim Hafez». IMDb. 2011. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
  11. ↑ «Abdel Halim Hafez». Egyptian Figures. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  12. ↑ Kjeilen, TTore (2011). «Abdel Halim Hafez». LookLex Encyclopaedia. lexicorient.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 18-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 «A revolutionary for every generation». The Egyptian Gazette. 2012. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 28-ին.(չաշխատող հղում)
  14. ↑ «Abdel Halim Hafez». 6lyrics. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  15. ↑ «Mervat Amin». anayou. 2011. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  16. ↑ «Singer Profile: A Moroccan Star Shines in the Arab World». Magharebia. 2011. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 «Hani Shaker». Arabic nights. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 «Halim». bossa. 2006. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  19. ↑ «The Soundtrack of the Revolution». Africa is a Country. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 10-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 «Abdel Halim Hafez». Egypt State Information Service. 2011. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  21. ↑ «Abdel Halim Hafez». The Egyptian Castle. 2008. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  22. ↑ «Abdel Halim Hafez». casino piscinealey. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  23. ↑ Hammond, Andrew (2005). Pop culture Arab world!: media, arts, and life style. ISBN 9781851094493. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  24. ↑ «Abdel Halim Hafez». A Bridge To Egypt. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  25. ↑ «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  26. ↑ «ABDEL HAFEZ, 46, OF EGYPT, ARAB WORLD'S TOP SINGER». The New York Times. New York. 1977 թ․ ապրիլի 2.
  27. ↑ Atia, Tarek (2000 թ․ հունիս). «Pimpin' a classic». Al-Ahram Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 18-ին.
  28. ↑ «Halim (2006)». IMDb. 2011. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 19-ին.
  29. ↑ «Al-andaleeb hikayt shaab (TV mini-series 2006)». IMDb. 2011. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 19-ին.
  30. ↑ «Abdel Halim Hafez's 82nd Birthday». Google. 2011 թ․ հունիսի 21.
  31. ↑ Maged, Mira (2019 թ․ ապրիլի 11). «Egypt's first hologram concert to feature iconic Abdel Halim Hafez and Carole Samaha». Egypt Independent. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  32. ↑ «Abdel Halim Hafez». last.fm. 2011. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աբդել Հալիմ Հաֆեզ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Աբդել_Հալիմ_Հաֆեզ&oldid=9536137» էջից