Հայկ Համբարձումյան

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Համբարձումյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Հայկ Համբարձումյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 19, 1982(1982-09-19) (41 տարեկան) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Մասնագիտություն	գրականագետ, լրագրող, խմբագիր և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Երևանի պետական համալսարան և Շողակաթ
Անդամակցություն	ՀԳՄ
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (2003)
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների թեկնածու (2008)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն

Հայկ Աշոտի Համբարձումյան (սեպտեմբերի 19, 1982(1982-09-19), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ գրականագետ, էպոսագետ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու (2008), ԵՊՀ հայ գրականության ամբիոնի դասախոս, ՀԳՄ անդամ, խմբագիր, լրագրող։

Կենսագրություն

Ծնվել է Երևան քաղաքում։ 1989-ից 1993 թվականներին սովորել է Երևանի Մարտիրոս Սարյանի անվան թիվ 86 միջնակարգ դպրոցում։ 1993-ից 1999 թվականներին ուսումը շարունակել է Երևանի Գրիգոր Նարեկացու անվան թիվ 137 միջնակարգ դպրոց-վարժարանում։

1999 թվականին ընդունվել և 2003 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի հայ բանասիրության ֆակուլտետի բակալավրիատը, 2003-ից ուսումը շարունակել և 2005-ին գերազանցությամբ ավարտել է մագիստրատուրան։ 2005-ին ընդունվել է ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետի առկա ասպիրանտուրան՝ բանահյուսություն մասնագիտությամբ։

2008 թվականին ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտում պաշտպանել է «Սասնա Ծռերի» պատումների տիպաբանական խմբերն ու դրանց հատկանիշները» թեմայով թեկնածուական ատենախոսություն և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի աստիճան։

Հայ ժողովրդական բանահյուսության, հայ հին, նոր ու ժամանակակից գրականության վերաբերյալ շուրջ հինգ տասնյակ հոդվածների հեղինակ է։ Մասնակցել ու զեկուցումներով հանդես է եկել Հայաստանում, Արցախում և արտերկրում կազմակերպված բազմաթիվ գիտաժողովների։ Մասնավորապես 2006 և 2009 թվականներին՝ «Հայկական Սասնա ծռեր էպոսն ու համաշխարհային էպիկական ժառանգությունը» երկրորդ և երրորդ միջազգային գիտաժողովներին, 2007-2010-ին՝ Հայաստանում և Արցախում անցկացաված «Երիտասարդ գրողների համաժողովներին»։ 2009-ը և 2011 թթ. «Սասնա Ծռեր» էպոսին նվիրված զեկուցմամբ և դասախոսությամբ հանդես է եկել ԱՄՆ Միչիգանի համալսարանի (Անն Արբոր) Հայագիտության ամբիոնում, Լոս Անջելեսի կալիֆորնյան (UCLA) համալսարանում։

2002-2003 թվականներին աշխատել է Երևանի օտար լեզուների «Մակսեդան» դպրոցում՝ որպես հայոց լեզվի, հայ գրականության, հայոց և նոր պատմության ուսուցիչ։ 2004 թվականին աշխատել է «Օրրան» բարեգործական կենտրոնում՝ որպես մանկավարժ։ 2005-ից 2007 թվականներին աշխատել է Երևանի Մաշտոցի անվ. համալսարանում, որպես արտասահմանյան գրականության և հայ ժողովրդական բանահյուսության դասախոս։ 2007 թվականից աշխատում է Երևանի պետական համալսարանի հայ բանասիրության ֆակուլտետի հայ գրականության ամբիոնում։ Դասախոսում է «Հայ ժողովրդական բանահյուսություն», «Հայ գրականության պատմություն», «Գրական տեքստի վերլուծության մեթոդներ և եղանակներ» առարկաները։ Զուգահեռաբար 2006 թվականից որպես սցենարիստ, խմբագիր, լրագրող աշխատում է «Շողակաթ» հեռուստաընկերությունում։ Մշակութային, հոգևոր-կրոնական բնույթի մի շարք տեսաֆիլմերի հեղինակ է։

Երկեր

• Անկախության «Սասնա ծռերը»․ էպոսը անկախության շրջանի գրականության մեջ և հանրային դիսկուրսում, Երևան, «Մատենադարան», 2021, էջ 198։
• Սասնա ծռեր.պատում, մոտիվ, գրքային ավանդույթ, Երևան, «ԵՊՀ հրատարակչություն», 2018, 320 էջ։
• Զուգահեռ ընթերցումներ /ուսումնասիրություններ և հոդվածներ/, Երևան, Գրական Էտալոն, 2012 թ, 260 էջ։
• Առասպելաստեղծ աշխարհայացք և ստեղծագործական մեթոդ (դասախոսություն), Երևան, Անտարես, 2013 թ., էջ 64։

Թարգմանիչ՝

Մագդա Ջանփոլադյան, Սասունցի Դավթի ռուսական կյանքը, /թարգմ. ռուս. Հ. Համբարձումյան,  Երևան, «Անտենոր», 2015։

Խմբագրած գրքեր՝

• Անատոլի Հովհաննիսյան, Հայելի (բանաստեղծություններ),Երևան, «Գրաբեր», 2012 թ., 128 էջ։
• Գրական տապան, Հայաստանը գրականություն է հյուրընկալում (ստեղծագործությունների ժողովածու), Երևան, 2013, էջ 360։
• Անդրե Ժիդ, Եթե հատիկը չմեռնի, Երևան, «Զանգակ», 2016, էջ 416։
• Ռեյ  Բրեդբերի, Ֆարինհայտ 451, Երևան, «Զանգակ», 2016, էջ  208:
• Սոֆոկլես, Ողբերգություններ. Էդիպուս արքա, Էդիպուսը Կոլոնոսում, Անտիգոնե, Երևան, «Զանգակ», 2016, էջ  320:
• Ուիլյամ Շեքսպիր, Լիր արքա, Երևան, «Զանգակ», 2015, էջ  288:
• Խալեդ  Հոսեյնի, Եվ արձագանքեցին լեռները, Երևան, «Զանգակ», 2016, էջ  400:
• Խալեդ  Հոսեյնի, Օդապարուկ թռցնողը, Երևան, «Զանգակ», 2017, էջ  384:
• Հայկական ավանդապատումներ, Երևան, «Զանգակ», 2017, էջ  160: (նաև առաջաբանը)
• Համո Սահյան, Ինձ բացակա չդնեք, Երևան, «Զանգակ»,  2016, էջ 248։
• Դիանա Համբարձումյան, Փեակների տարաբախտություն (վեպ), Երևան, «Զանգակ», 2017, էջ 320։ (Նաև առաջաբանը)։
• Արթուր Մեսրոպյան, Թռչող տունը (բանաստեղծությունների ժողովածու), Երևան, «Զանգակ», 2017, էջ 104 (նաև առաջաբանը)։
• Կարինե Աշուղյան, Հմայագիր(բանաստեղծությունների ժողովածու), Երևան, «Զանգակ», 2017, էջ 224։
• Լևոն Շահնուր, «Ցավեր բռնողը» (պատմվածքների ժողովածու), Երևան, «Զանգակ», 2018, էջ 136։
• Վահե Արսեն, Դոնկիխոտասպան իմ հայրենիք կամ ի սկազբանէ էին (բանաստեղծությունների ժողովածու), Երևան, «Զանգակ», 2018, էջ  120:
• Հենրիկ Էդոյան, Լույսը ձախ կողմից (բանաստեղծությունների ժողովածու), Երևան, «Զանգակ», 2018, 152 էջ
• Պուբլիուս Վերգիլիուս Մարո, Էնեական (լատիներենից թարգմանությունը, առաջաբանն ու ծանոթագրությունները` Արամ Թոփչյանի և Գոհար Մուրադյանի), Երևան, «Զանգակ», 2018  էջ 568
• Լևոն Նես, Ստախոսը (վեպ), Երևան, «Զանգակ», 2010, էջ 160։
• Հենրիկ Էդոյան, Պոեզիայի երկակի տեսողությունը (էսսեներ և ուսումնասիրություններ), Երևան, «Զանգակ», 2020, էջ 368։
• Թերեզա Ամրյան, Այն եզդի կնոջ ճամպրուկը(վեպ), Երևան, «Զանգակ», 2020, էջ 240։
• Մարիաննա Հակոբյան, Կասկադ 6.15 (վեպ), Երևան, «Զանգակ», 2021, էջ 160։
• Վարդան Պետրոսյան, Սկիզբ(վեպ), Երևան, «Զանգակ», 2021։
• Մարիաննա Կարապետյան, Անկետադիր(բանաստեղծությունների ժողովածու), Երևան, «Զանգակ», 2021։

Կազմում, խմբագրում, առաջաբան

• Ոչ մի շաբաթ առանց բանաստեղծության, Անկախության շրջանի պոեզիայի ընտրանի,  Երևան, «Զանգակ», 2016, էջ 112։
• Համո Սահյան, Ընտրանի, Երևան, «Զանգակ», 2017,էջ  536:
• Օդիսսեաս Էլիտիս, բանաստեղծություններ.նոբելյան բանախոսություն, Երևան, «Արմավ»,  2017, էջ 192։
• Ոչ մի շաբաթ առանց բանաստեղծության, Երևան, «Զանգակ», 2017, էջ 112։
• Արցախի առած-ասացվածքները, Երևան, «Անտարես», 2017, 200 էջ։
• Գրական տապան, Հայաստանը գրականություն է հյուրընկալում (ստեղծագործությունների ժողովածու), Երևան, 2018, էջ 360։
• Ոչ մի շաբաթ առանց Թումանյանի, Երևան, «Զանգակ», 2018, էջ 160։
• Ոչ մի շաբաթ առանց Մաթևոսյանի, Երևան, «Զանգակ», 2019, էջ 152։
• Նամակներ պարետին (պատմվածքների ժողովածու), Երևան, «Զանգակ», 2020, էջ 120։
• Ոչ մի շաբաթ առանց սիրո, Երևան, «Զանգակ», 2021, էջ 152։
• Ոչ մի շաբաթ առանց Չարենցի (ընտրանի-նոթատետր), Երևան, «Զանգակ», 2021։
• Ռոստամ Զալ. հայ-իրանական դյուցազնավեպ։ Պատումների ժողովածու։ «Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի հրատ.»., Երևան, 2021, 372 էջ։ ISBN 978-9939-886-16-9  
• Անահիտ Մարգարյան, Կես ճամփին մնացած գարուն, (բանաստեղծությունների ժողովածու), Երևան, «Զանգակ», 2022։

Հ. Համբարձումյանի հրապարակումները մամուլում

• Համաստեղյան մահվան տեսիլը, «Գարուն», 2004, թիվ 11, էջ 88-91։
• Հեծանիվ հայտնագործողի փառքը (բանաստեղծ Վահե Արսենի գրքի մասին), «Գրական թերթ», 10/12 2004։
• Հայ վեպի մեկ տարին, «Գարուն», 2006, թիվ 12, էջ 99-106։
• Սոնա Վանի սրբազան պահմտոցին, «Գրական թերթ», 27/01 2006։
• Անավարտ չու (բանաստեղծ Գագիկ Սահինյանի գրքի մասին), «Նարցիս», 2006, թիվ 4, էջ 37-41։
• Գր. Նարեկացու «Մատյանի» ժանրային առանձնահատկությունները, «Էջմիածին», 2006, թիվ 2-3, էջ 89-95։
• Շան կյանք լուրերի շարունակական բացակայության պայմաններում (Գուրգեն Խանջյանի վեպի մասին), «Գրական թերթ», 13/10/ 2006։
• Փոքր Մհեր. Գենեզիս և տիպաբանություն, «Գրականագիտական հանդես», 2006, թիվ 1, էջ 89-100։
• Տասներորդ մուսան (կանանց պոեզիայի մասին), «Գրեթերթ», 2006, թիվ 2։
• Անվախճան ոգորման խուլ արձագանքը (Նիկոլ Աղբալյան-130 միջազգային գիտաժողովի նյութերի ժողովածուն), «Գրականագիտական հանդես», 2006, թիվ 2, էջ 229-236։
• 2006 թվականի պատմվածքը, «Գարուն», 2007, թիվ 1-2, էջ 99-105։
• Հայ վեպի գիտական պատմություն, «Գրականագիտաական հանդես», 2007, 1-2, էջ 345-353։
• Տարբերակայնության դրսևորումը «Սասնա ծռերի» պատումների տիպաբանական խմբերի ձևավորման գործընթացում, «Գրականագիտական հանդես», 2007, Ա-Բ (Է-Ը), էջ 3-10։
• Մոտիվի գործառնականությունը վիպական տեքստում, «Էջմիածին», 2007, Ը, էջ 77-82։
• «Սասնա ծռերի» Մշո պատումների կառուցվածքային որոշ առանձնահատկություններ, Էջմիածին, 2008, Զ-Է, էջ 113-117
• Արդի երիտասարդական արձակը կամ արդի արձակի երիտասարդությունը, «Գանձասար. երիտասարդ գրողների խորհրդակցություն» (խորհրդաժողովի նյութեր), Ստեփանակերտ, 2008, էջ 19-24։
• Առասպելաստեղծ աշխարհայացք և ստեղծագործական մեթոդ, «Գրականագիտական հանդես», Երևան, 2009, էջ 120-134։
• «Հայ ժողովրդական էպոսը և համաշխարհային էպիկական ժառանգությունը» միջազգային երրորդ գիտաժողովը, «Պատմաբանասիրական հանդես», Երևան, 2010, էջ 303-307։
• Հեքիաթասացության և հեքիաթի պոետիկայի դրսևորումները Վահան Տերյանի «Ոսկե հեքիաթ» շարքում, «Նարցիս», Երևան, 2011, էջ 77-83։
• Ծմակուտի «չարքը». «Վիթխարու» կերպարի գեղարվեստական իրացման առանձնահատկությունները, Մաթևոսյանական ընթերցումներ 2 (հոդվածների ժողովածու), Երևան, 2011, էջ 139-150։
• «Սասնա ծռեր» էպոսի պատումների ուսուցումը, «Հայոց լեզու և գրականություն», Երևան, 2011, թիվ 4, էջ 33-38։
• Վիպական հերոսների գործառույթների փոխակերպումը, «Բանբեր Երևանի համալսարանի»(հասարակական գիտություններ (բանասիրություն), 135.2, Երևան, 2011, էջ 31-38։
• Սասնա ծռեր էպոսի կերպարային համակարգի ուսուցումը, «Կրթությունը և գիտությունը Արցախում», Երևան, 2012, 1-2, էջ 99-107։
• «Սասնա ծռեր» էպոսի մոտիվային ուղեցույցի ստեղծման սկզբունքներն ու առանձնահատկությունները, Հայկական էպոսը և համաշխարհային էպիկական ժառանգությունը (երրորդ միջազգային գիտաժողովի նյութեր) Երևան, 2012, 206-216։
• Մահը որպես ապրելու առիթ ու ընտրության հնարավորություն` կենդանի խոզի ու ճամպրուկի միջև(Գուրգեն Խանջյանի «Ենոքի աչքը» վեպը), «Գրական թերթ», 2012, թիվ 43։
• Կին-քաղաք, կին-ամրոց` աննվաճ ու նվաճված, «Գրանիշ» 2013/3, էջ 6-10։
•  Սասունցի Դավթի երկրորդ հարվածն ու Մելիքի քույրը, «Էջմիածին», 2013, Գ, էջ 26-34։
• Ժենյա Քալանթարյանի «Եղիշե Չարենց» (ուսումնասիրություններ) ժողովածուն, «Վէմ» հանդես, Երևան, 2013 թիվ 2 (42), էջ 205-212։
• Սայաթ-Նովայի առասպելականացումը, «Գրականագիտական հանդես», թիվ ԺԴ (14), Երևան, 2013, էջ 45-54։
• Ներկա ու բացակա աստծո պես. հոր կերպարը արդի հայ արձակում, Ժամանակակից հայ արձակի հիմնախնդիրները գիտաժողովի նյութերի ժողովածու, Երևան, 2013, էջ 162-175։
• Բանավոր էպոսն ու գրական ավանդույթը. փոխազդեցության ուղղություններ ու հնարավորութ­յուններ, «Բանբեր Մատե­նա­դարանի», հ. 20, Երևան, 2014, էջ 153-168։
• Համո Սահյան.դիմանկարի փորձ, «Վէմ» համահայկական հանդէս, թիվ 3 (47), հավելված, Երևան,  2014, էջ 30-46։
• Թագուհի Շիշմանյանի երկերի ժողովածուն, Վէմ», համահայկական հանդէս, թիվ 4(52), Երևան, 2015, էջ  146-152:
• «Սասնա ծռեր» էպոսի և ժողովրդական հեքիաթների դև-պառավներն ու վայրի բնության տիրակալ Ավդալը, «Ոսկե Դիվան», հեքիաթագիտական հանդես, Երևան, 2015, թիվ 5, էջ 7-22։
• «Սասնա ծռեր» էպոսի ուսումնասիրության նոր մեթոդների դասավանդումը բուհում, «Մանկավարժական միտք», թիվ 3-4, Երևան, 2016, էջ 74-86։
• Re-readings of the epic Sasna Tsrrer (Daredevils of Sassoun) in contemporary Armenian prose: from epic to novel («Սասնա ծռեր» էպոսի վերընթերցումը հայ արդի արձակում. էպոսից-վեպ»), «LEA - Lingue e Letterature d'Oriente e d'Occidente», № 5 Firenze University Press, 2016, pp. 103–116.
• О некоторых эпико-мифологических мотивах Армянского и Карачаево-Балкарского эпосов (на примере «Давида Сасунского» и «Нартиады») («Հայկական և Կարաչաևո-բալկարական էպոսների որոշ էպիկական-առասպելական մոտիվների մասին(«Սասունցի Դավթի» և «Նարտյան» էպոսի օրինակով)») «Вестник Северо-Восточного федерального университета имени М. К. Аммосова: Серия Эпосоведение», №3, Якутск, 2016, ст. 34-43:
• Some features of translation of the epic: English translations of  the  Armenian national epic “David of Sassoun” («Էպոսի թարգմանության որոշ առանձնահատկություններ. Հայկական ազգային«Սասունցի Դավիթ» էպոսի անգլերեն թարգմանությունները»), Вестник Северо-Восточного федерального университета имени М. К. Аммосова: Серия Эпосоведение». № 2 (06),  Якутск, 2017, ст. 27-36.
• Թշնամու նկատմամբ հանդուրժողականության և անհանդուրժողականության դրսևորումները հայ միջնադարյան ավանդավեպերում և «Սասնա ծռեր» էպոսում,  «Հանդուրժողականության և անհանդուրժողականության դրսևորումները հայ գրականության մեջ»(հոդվածների ժողովածու), Երևան, 2017, էջ 37-64։
• Հրանտ Մաթևոսյանի «Կանաչ դաշտը» պատմվածքի դասավանդումը, «Մանկավարժական միտք», 2018, թիվ 4(71), էջ 136-142։
• Հերոսների թագաւորական նշաններից` միջազգային յարաբերութիւնների հաստատում. «Սասնայ ծռեր» էփոսի առաջին հանրապետութեան տարիներին գրառուած պատումները, «Բագին», Լիբանան, 2018, ԹԻՒ 3, էջ 48-60։
• "Сасунские Удальцы": Вопросы мотивного анализа и заимовлияния Армянского эпоса и книжной традиции".(«Սասնա ծռեր». Հայկական էպոսի մոտիվային վերլուծության և գրքային ավանդույթի հետ փոխազդեցության հարցեր), "Актуальные проблемы гуманитарной науки: фольклористика, литературоведение, этнография, история, археография Материалы Всероссийской (с международным участием) научно-практической конференции, посвященной 80-летию со дня рождения видного ученого-фольклориста, почетного академика АН РБ Сулейманова Ахмета Мухаметвалеевича, 23-25 мая 2019 г.", ՌԴ, Ուֆա, 2019, ст. 43-47.
• «Ոչ մի շաբաթ առանց Թումանյանի»․ Հովհաննես Թումանյանի կյանքի ու ստեղծագործության ներակայացման նոր ձևաչափը, «Ակունք» գիտական հոդվածներ ժողովածու, թիվ 1(21), Երևան, 2019, էջ 165-175։
• «Սասնա ծռեր» էպոսի կառուցվածքային համակարգի ձևավորումը.առասպելական սխեմանե՞ր, թե՞ գրական ավանդույթ, Գրականագիտական հանդես, հատ. Ի, 2020,  էջ 312-326, https://arar.sci.am/dlibra/publication/285450/edition/262098:
• Таинственный герой Армянского эпоса «Сасунские Удальцы» Авдал: от кавказских охотничьих мифов до народных сказок, «Народная культура в современном мире: традиции, сказительство и ритуал», материалы кнферении, Уфа,  2020, ст. 27-35:
• Որսորդությունը՝ որպես ազնվական գործունեության տեսակ և հիպերմոտիվ՝ «Սասնա ծռեր» էպոսում և հայ միջնադարյան մատենագրության մեջ, «Բանբեր Մատենադարանի», թիվ 30, էջ 273-294, 2020։
• «Ռոստամ Զալ» հայ-իրանական վեպի տարբերակներն ու ժանրային յուրահատկությունները, Գրականագիտական հանդես, հատ. ԻԱ, 2020,  էջ 228-256։
• Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի 2020 թվականի հրատարակությունները, “Journal of the Society for Armenian Studies”,  Vol. 28, “Brill”, 2021 p. 1–7.
• АРМЯНО-ИРАНСКИЙ ЭПОС «РОСТАМ ЗАЛ» И «ДАВИД САСУНСКИЙ», Вестник Северо-Восточного федерального университета имени М.К. Аммосова. Серия "Эпосоведение",3(23), Якутск, РФ, 2021,  с. 19-25.
• Marine Khemchyan. Donor And Adviser In Armenian Folk Fairy Tales: Research And Index (Yerevan, RA NAS, Institute of archaeology and ethnography, 2021, 240 pages), Բանբեր հայագիտության, Համար 1 (2022), էջ 244-247։
• Սննդային մոտիվները «Սասնա ծռեր» էպոսում և հայ միջնադարյան գրականության մեջ․ հերոսների ճաշացանկը, Բանբեր Մատենադարանի 33, Երևան, 2022, էջ 105-132։
•  Армянская проза эпохи независемости (առաջաբան), Современная литература стран СНГ, анталогия,  Москва, 2022, ст. 129-137.
• Պատերազմը և կանայք Հրանտ Մաթևոսյանի արձակում, Մաթևոսյանական ընթերցումներ 4 (գիտաժողովի նյութերի ժողովածու), Երևան, ԵՊՀ, 2022, էջ 255-282։

Արտաքին հղումներ

• Նամակներ պարետին։ Պատմվածքների ժողովածու