Հակաբուլինգային օրենսդրություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Հակաբուլինգային օրենսդրությունը, ընդունվել է՝ նպատակ ունենալով օգնել նվազեցնել և վերացնել բուլինգը։ Այս օրենսդրությունը կարող է լինել ազգային կամ ենթազգային և սովորաբար նպատակ ունի վերացնել բուլինգը դպրոցներում կամ աշխատավայրերում։

Համաձայն մի ուսումնասիրության, Միացյալ Նահանգներում պետական մակարդակով հակաբուլինգային օրենսդրության ընդունումը կապված է եղել ահաբեկման, դեպրեսիայի և ինքնասպանության մտքերի դեպքերի նվազման հետ։ Զգալի հետևանքներ են նկատվել դեռահաս աղջիկների և ԼԳԲՏ դեռահասների համար։ Դեռահաս աղջիկների շրջանում ինքնասպանությունների մակարդակը նվազել է 13-16 տոկոսով%[1]։

Ասիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլիպիններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հանրապետության 10627 օրենքը կամ 2013 թվականի հակաբուլինգի ակտը ստորագրվել է նախկին նախագահ Բենինյո Ակինո III-ի կողմից սեպտեմբերի 6-ին։ Օրենքը պահանջում է, որ երկրի բոլոր տարրական և միջնակարգ դպրոցները հետապնդեն հակաբուլինգային քաղաքականություն։ 2008 թվականին Բրիտանական Plan International կազմակերպության կողմից անցկացված ուսումնասիրության համաձայն, Ֆիլիպիններում դպրոցականների 50 տոկոսը բռնության է ենթարկվել կա՛մ իրենց ուսուցիչների, կա՛մ հասակակիցների կողմից[2][3]։

Հյուսիսային Ամերիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանադա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտել 2012 թվականից։ Քվեբեկի նահանգային կառավարությունը նախաձեռնել է հակաբուլինգային օրենքներ նախատեսող օրենսդրության ընդունումը, իսկ Քվեբեկի օրենքն ուժի մեջ է մտել 2012 թվականին[4]։ Դաշնային քաղաքական գործիչները քննարկել են նաև նույն տարվա ազգային հակաբուլինգային ռազմավարության հիմունքները[5]։

Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգների բոլոր հիսուն նահանգները օրենսդրություն են ընդունել դպրոցներում բուլինգի դեմ պայքարի վերաբերյալ, որոնցից առաջինը 1999 թվականին Ջեորջիան էր[6]։ Մոնտանան դարձավ ամենավերջին նահանգը, որն ընդունեց հակաբուլինգային օրենսդրությունը 2015 թվականի ապրիլին։ Bully Police USA կոչվող դիտորդական կազմակերպությունը պաշտպանում և զեկուցում է բուլինգի դեմ պայքարի մասին օրենսդրությունը[7]։

2011 թվականի  ապրիլի 22-ին Հյուսիսային Դակոտայի օրենսդիր մարմինն ընդունեց օրինագիծ, իսկ նահանգապետ Ջեք Դալրիմփն այն տորագրեց, որը սահմանում է հանրակրթական դպրոցներում բուլինգի կանխարգելման քաղաքականություն։ Նախքան դրա ընդունումը Հյուսիսային Դակոտայում ընդունվեց հակաբուլինգային օրենսդրությունը[փա՞ստ]:

Ջորջիայի հակաբուլինգային օրենսդրությունը ամրապնդվեց 2010 թվականին՝ սենատի կողմից թիվ 250 օրինագծի ընդունմամբ, որը ներառում էր դրույթ, որը թույլ էր տալիս մեկ այլ ուսանողի նկատմամբ ոտնձգությունների մեջ մեղադրվող անձանց տեղափոխվել այլ դպրոց ՝ հանցագործին բուլինգի զոհից առանձնացնելու համար[8]։

«Անվտանգ դպրոցների և թմրանյութերի ազատ համայնքների մասին» օրենքը 2001 թվականի «ոչ մի երեխա չպետք է մնա առանց հսկողության» օրենքի մի մասն է։ Այն դաշնային աջակցություն է տրամադրում դպրոցներում անվտանգության ապահովման համար, բայց հատուկ չի վերաբերում դպրոցներում ոտնձգություններին և բուլինգին[9]։ Դաշնային օրենքները, որոնք ուղղակիորեն վերաբերում են դպրոցական բուլինգի, գոյություն չունեն. այնուամենայնիվ, ահաբեկումը կարող է պատասխանատվություն կրել Միացյալ Նահանգների կրթության նախարարության քաղաքացիական իրավունքների գրասենյակի կողմից կիրառվող մեկ կամ մի քանի դաշնային հակախտրական օրենքների համաձայն[10]։

2011 թվականի սեպտեմբերին Նյու Ջերսի նահանգը սկսեց կիրառել երկրի ամենախիստ բուլինգի մասին օրենքը։ Յուրաքանչյուր դպրոց պետք է պետությանը զեկուցի բուլինգի յուրաքանչյուր դեպքի մասին, և պետությունը կգնահատի յուրաքանչյուր դպրոց՝ հիմնվելով ոտնձգությունների հետ կապված ստանդարտների, քաղաքականության և միջադեպերի վրա։ Յուրաքանչյուր դպրոց պետք է ունենա բուլինգի դեմ պայքարի արդյունավետ ծրագիր։ Դպրոցի ղեկավարությունից և ուսուցիչներից պահանջվում է զբաղվել բուլինգի ցանկացած դեպքով, որը նրանք հայտնել են կամ ականատես են եղել։ Ուսուցիչները պետք է ղեկավարներին տեղեկացնեն բուլինգի ցանկացած դեպքի մասին, որին ականատես են լինում։ Բուլինգը վտանգում է աշխատանքից հեռանալը կամ դպրոցից հեռանալը, եթե նրանց մեղավոր ճանաչեն ցանկացած տեսակի բուլինգի մեջ. փոքր ծաղրուծանակից մինչև լուրջ դեպքեր։

Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի հավակնորդ և բուլինգի դեմ պայքարի աշխարհահռչակ փորձագետ Քրիստինա Կատալանոն հայտարարել է, որ «բուլինգի ենթարկված մարդիկ կարող են տառապել տարբեր խնդիրներից, ինչպիսիք են ինքնավստահությունը, ակադեմիական միջավայրում առկա խնդիրները, սոցիալական անհանգստությունը և հասարակության առջև խոսելու վախը»[11]։ Բացի այդ, հայտնի իրավաբան գիտնական Ջոնաթան Բուրլին հայտարարել է, որ «բուլինգը չափազանց լուրջ անարդարություն է մեր երեխաների նկատմամբ» և եղել է հակաբուլինգային օրենսդրության հետևողական ջատագով[12]։

Մյուսներն ավելի քննադատաբար են վերաբերվել այս օրենսդրությանը՝ պատժիչ բնույթ կրելու և խնդիրը քրեականացնելու համար[13]։

Չնայած ներկայումս չկա բուլինգի դեմ պայքարի դաշնային օգնություն, Thursday ' s Child-ը առաջարկում է 24/7 օգնության գիծ ԱՄՆ-ում բուլինգի զոհ դարձած երեխաների, դեռահասների և երիտասարդ մեծահասակների համար ՝ 1 (800) USA KIDS կամ (818) 831-1234 բջջային սարքից։ Ներկայումս սա միակ նմանատիպ օգնության գիծն է Հյուսիսային Ամերիկայում[14]։

Տարաձայնություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դպրոցների պահպանության ազգային ծառայությունը կասկածի տակ է դնում որոշ հակաբուլինգային օրենքների հիմքում ընկած դրդապատճառները։ «Բարենպաստ օրենսդրության» և «իմաստալից օրենսդրության» միջև սահմանն այս պահին պարզ չէ, և դպրոցների պահպանության ազգային ծառայությունը ենթադրում է, որ «չֆինանսավորվող պետական մանդատները և դպրոցական անվտանգության որևէ բաղադրիչի վրա չափազանց մեծ շեշտադրումը, ամենայն հավանականությամբ, նվազագույն ազդեցություն կունենան դպրոցի անվտանգության վրա և կարող են խաթարել դպրոցի համապարփակ մոտեցումը։ անվտանգություն, որն առաջարկվում է դպրոցի անվտանգության մասնագետների մեծամասնության կողմից»[15]։

Ըստ Ազգային անվտանգության և արժեթղթերի ծառայության, հակաբուլինգային օրենսդրությունը, ընդհանուր առմամբ, չֆինանսավորվող մանդատ է, որը դպրոցներից պահանջում է իրականացնել հակաբուլինգային քաղաքականություն, բայց ֆինանսական ռեսուրսներ չի տրամադրում դպրոցական կլիմայի և անվտանգության բարելավման համար, առաջարկում է ավելի շատ քաղաքական աղմուկ, քան էություն ՝ օգնելու դպրոցի տնօրենենությանը լուծել խնդիրը»[15]։

Մասաչուսեթս նահանգի երեխաների իրավունքների պաշտպան Գեյլ Գարինգերը օրենսդիրներին խորհուրդ է տալիս չխթանել նոր օրենսդրությունը ամեն անգամ, երբ լրատվամիջոցները լուսաբանում են բռնության նոր դեպք ՝ ասելով «կարծում եմ, որ դպրոցի տնօրենությունը իսկապես վախեցել է տեղի ունեցածից, և շատ ավելի հեշտ է հավատարիմ մնալ բացարձակ անհանդուրժողականության մոտեցմանը և պարզապես արագորեն պիտակավորել ամեն ինչ բուլինգի համար և փոխանցել այն մեկ ուրիշին, որպեսզի զբաղվի դրանով, այլ ոչ թե փորձեն ստեղծագործական լուծում մշակել դպրոցի ներսում։ Ես կարծում եմ, որ դա շատ ավելի հեշտ է։ Դպրոց, որը կլինի լավագույնը բոլոր աշակերտների համար»[16]։

ԼԳԲՏ բուլինգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հակաբուլինգային քաղաքականությանը միտված օրենսդրությունը գրավել է ամբողջ երկրի ուշադրությունը Ռատգերի համալսարանի ուսանող Թայլեր Կլեմենտիի ինքնասպանությունից հետո[17]։ Դեպքից հետո Նյու Ջերսին ամրապնդեց իր հակաբուլինգային օրենսդրությունը ՝ ընդունելով «հակաբուլինգային  իրավունքների օրինագիծ»[18]։ Գարդեն նահանգի իրավահավասարության կոմիտեի նախագահ Սթիվ Գոլդսթայնը Նյու Ջերսիի օրինագիծն անվանել է «ամենադաժան» հակաբուլինգային օրենքը երկրում։ Օրինագծում ասվում է, որ ղեկավարաները, ովքեր չեն հետաքննում բուլինգի մասին հաղորդումները, կարող են կարգապահական պատասխանատվության ենթարկվել[19]։ Տարբեր կազմակերպություններ ռեսուրսներ և աջակցություն են տրամադրում գեյերին, լեսբուհիներին, բիսեքսուալներին, տրանսգենդերներին և կասկածող երիտասարդներին։ Նման կազմակերպությունները ներառում են Trevor Project, Թայլեր Կլեմենտիի Հիմնադրամ և Մեթյու Շեփարդ Հիմնադրամ[20]:

ԱՄՆ-ի մի շարք նահանգներում ընդունվել են օրենքներ, որոնք ուղղված են դպրոցում բռնության դեմ պայքարին:     Օրենք, որն արգելում է ուսանողների նկատմամբ խտրականությունը սեռական կողմնորոշման և գենդերային ինքնության հիման վրա։      Դպրոցական կանոններ կամ էթիկայի կանոններ ուսուցիչների համար, որոնք վերաբերում են սեռական կողմնորոշման և գենդերային ինքնության հիման վրա ուսանողների նկատմամբ խտրականությանը և (կամ) բուլինգին։      Օրենք, որն արգելում է ուսանողների խտրականությունը միայն սեռական կողմնորոշման հիման վրա։      Դպրոցական կանոնակարգեր կամ էթիկայի կանոններ ուսուցիչների համար, որոնք վերաբերում են ուսանողների նկատմամբ խտրականությանը և (կամ) բուլինգին միայն սեռական կողմնորոշման հիման վրա։      Օրենք, որն արգելում է ուսանողներին սեռական կողմնորոշման և գենդերային ինքնության հիման վրա բուլինգի ենթարկելը։      Օրենք, որն արգելում է տեղական դպրոցական շրջաններին իրականացնել հակաբուլինգային քաղաքականություն, որն ընդգրկում է ուսանողների պաշտպանված դասապրոցեսի ապահովումը։      Օրենք, որն արգելում է դպրոցում բուլինգը, բայց չի նշում պաշտպանության կատեգորիաները։      Պետական մասշտաբով չկա օրենք, որը հատուկ արգելում է դպրոցներում բուլինգը։

Կիբերբուլինգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կիբերհարձակման հետազոտական կենտրոնի տվյալներով ՝ 11-18 տարեկան երեխաների մոտ 20 տոկոսը կիբերհարձակման զոհ է դարձել։ Սամիր Հինդուջան և Ջասթին Պատչինը կիբերհարձակումը սահմանում են որպես «դիտավորյալ և կրկնվող վնաս, որը պատճառվում է համակարգիչների, բջջային հեռախոսների և այլ էլեկտրոնային սարքերի միջոցով»[21]։ Կիբերհարձակումը կարող է տեղի ունենալ օրական 24 ժամ, շաբաթը յոթ օր[22]։

2008 թվականի օգոստոսին Կալիֆորնիա նահանգի օրենսդիր ժողովն ընդունեց օրենք, որն անմիջականորեն կապված է կիբեռհարձակման հետ։ Օրենսդրությունը դպրոցների ղեկավարներին լիազորում է պատժել ուսանողներին՝ անցանց կամ առցանց ուրիշներին բուլինգի ենթարկելու համար[23]։

Շատ նահանգներ արդեն ունեն քրեական և քաղաքացիական իրավական միջոցներ՝ կիբերհարձակման դեմ պայքարելու համար. ծայրահեղ դեպքերը ենթակա են քրեական հետապնդման կամ հետապնդման օրենքների, կամ այդպիսի ծայրահեղ բուլինգի օբյեկտները կարող են քաղաքացիական հայց ներկայացնել դիտավորյալ հուզական խանգարում կամ զրպարտություն պատճառելու համար։ Այնուամենայնիվ, կան նաև այլ իրավական միջոցներ, որոնք կարող են օգտագործվել կիբերհարձակման դեմ պայքարելու համար։ 2011 թվականի ամռանը 11-232 օրենքով էական փոփոխություններ կատարեց Կոնեկտիկուտի օրենքում, որը սահմանում է բուլինգը հետևյալ կերպ։ 1. Մեկ կամ մի քանի ուսանողների կողմից գրավոր, բանավոր կամ էլեկտրոնային հաղորդագրության բազմիցս օգտագործումը, ինչպիսիք են կիբերհարձակումը, որն ուղղված է նույն դպրոցական շրջանի դպրոց հաճախող մեկ այլ աշակերտի դեմ, կամ 2. մեկ կամ մի քանի աշակերտների կողմից ֆիզիկական գործողություն կամ ժեստ, որը բազմիցս ուղղված է նույն դպրոցական շրջանի դպրոց հաճախող մեկ այլ աշակերտի դեմ, որը ֆիզիկական կամ էմոցիոնալ վնաս է պատճառում իրեն կամ վնասում է, դպրոցում թշնամական միջավայր է ստեղծում այդպիսի սովորողի համար, խախտում է դպրոցում այդպիսի սովորողի իրավունքները կամ էապես խախտում է ուսումնական գործընթացը կամ դպրոցի կանոնավոր աշխատանքը

Բացի այդ, բուլինգը ներառում է, բայց չի սահմանափակվում միայն «գրավոր, բանավոր կամ էլեկտրոնային հաղորդագրությամբ, ֆիզիկական գործողությամբ կամ ժեստով, որը հիմնված է որևէ փաստացի կամ ենթադրյալ տարբերակիչ հատկության վրա, ինչպիսիք են ռասան, գույնը, կրոնական ծագումը, ազգային ծագումը, սեռը, սեռական կողմնորոշումը, գենդերային ինքնությունը կամ ինքնարտահայտումը, սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակը, ակադեմիական կարգավիճակը, արտաքին տեսքը կամ մտավոր, ֆիզիկական արատները, զարգացման խանգարումները կամ զգայական խանգարումները։

2012 թվականի դեկտեմբերի 1-ից Հյուսիսային Կարոլինան ուսանողների համար հանցագործություն է հայտարարել իրենց ուսուցիչներին բուլինգի ենթարկելը։ Ուսանողներին կարող է սպառնալ ազատազրկում և (կամ) 1000 ԱՄՆ դոլարի տուգանք ՝ դպրոցի աշխատակիցներին կիբերհարձակման ենթարկելու համար։ Արգելված վարքագիծը ներառում է ուսուցչի լուսանկարը առցանց տեղադրելը, կեղծ կայք ստեղծելը և ուսուցչին անպիտան կայքերում բաժանորդագրելը[24]։

Հարավային Ամերիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չիլի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականի սեպտեմբերի 7-ին Չիլիի կոնգրեսը հաստատեց «դպրոցական բուլինգի մասին օրենքը», որը փոփոխեց կրթության մասին ընդհանուր օրենքը ՝ սահմանելով հստակ սահմանումներ, ընթացակարգեր և պատիժներ դպրոցական բուլինգի և բռնության համար[25]։

Օրենքը սահմանում է բուլինգը որպես կրկնվող ագրեսիա կամ ոտնձգություն, որը տեղի է ունենում ուսումնական հաստատությունում կամ դրա սահմաններից դուրս մեկ ուսանողի կամ խմբի կողմից մյուսի նկատմամբ՝ առաջացնելով չարաշահում, նվաստացում կամ վախ։ Բուլինգը կարող է իրականացվել անձամբ կամ ցանկացած միջոցներով, ներառյալ կիբերհարձակումը։ Ուսումնական հաստատություններից պահանջվում է ստեղծել դպրոցներում խաղաղ համակեցության հանձնաժողով (Comité de Buena Convivencia Escolar), որը պատասխանատու կլինի ոչ բռնի դպրոցական կյանքն ապահովելու համար անհրաժեշտ բոլոր միջոցների կառավարման և ընդունման համար[26]։

Եվրոպա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավստրիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավստրիայում օրենքները ուսուցիչներին իրավական պարտականություն են դնում հոգ տանել իրենց աշակերտների անվտանգության և բարեկեցության մասին։ Այսպիսով, ուսուցիչները կրում են ինչպես մասնագիտական, այնպես էլ բարոյական պատասխանատվություն ՝ միջամտելու բուլինգի դրվագներին[27]։

Միացյալ Թագավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Կրթության և ստուգումների մասին» 2006 թվականի օրենքի 89-րդ բաժինը պարունակում է հանրակրթական դպրոցների տնօրեններից տարբեր պահանջներ։

Օվկիանիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավստրալիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականին Վիկտորիան ընդունեց «Բրոդիի օրենք» կոչվող օրենքը, որը լուրջ բուլինգը որակում է որպես հանցագործություն։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Բուլինգ դպրոցում
  • Բուլինգի և բռնության դեմ պայքարի միջազգային օր դպրոցում, ներառյալ կիբերհարձակում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Rees, Daniel I; Sabia, Joseph J; Kumpas, Gokhan (2020). «Anti-Bullying Laws and Suicidal Behaviors among Teenagers». doi:10.3386/w26777. S2CID 214330817. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  2. Flores, Helen (2013 թ․ սեպտեմբերի 18). «Noy signs anti-bullying law | Headlines, News, The Philippine Star». philstar.com. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 29-ին.
  3. Flores, Helen M. (2013 թ․ սեպտեմբերի 19). «Anti-Bullying Law enacted | Education and Home, Other STAR Sections, The Philippine Star». philstar.com. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 29-ին.
  4. In 2012, Ontario and Alberta also implement anti-bullying laws. The Workplace Bullying: A Global Health and Safety Issue Ellen Pinkos Cobb, Esq. Senior Regulatory & Legal Analyst The Isosceles Group Boston, MA United States of America, July 2012
  5. Cuthbertson, Richard (2012 թ․ հոկտեմբերի 16). «Education Act will have strongest anti-bullying legislation in-country, minister says». Calgaryherald.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 29-ին.
  6. «State Policy Database: Bullying Policy—Scope». NASBE. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 21-ին.
  7. «Bully Police».
  8. «Bully Police Georgia». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 22-ին.
  9. «Federal Policy». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  10. Russlynn Ali Assistant Secretary for Civil Rights (2010 թ․ հոկտեմբերի 26). «Letter to a Colleague» (PDF). United States Department of Education, Office for Civil Rights. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 9-ին. «The statutes that [The Office for Civil Rights of the United States Department of Education] enforces include Title VI of the Civil Rights Act of 1964 (Title VI), which prohibits discrimination on the basis of race, color, or national origin; Title IX of the Education Amendments of 1972 (Title IX), which prohibits discrimination on the basis of sex; Section 504 of the Rehabilitation Act of 1973 (Section 504); and Title II of the Americans with Disabilities Act of 1990 (Title II). Section 504 and Title II prohibit discrimination on the basis of disability. School districts may violate these civil rights statutes and the Department's implementing regulations when peer harassment based on race, color, national origin, sex, or disability is sufficiently serious that it creates a hostile environment and such harassment is encouraged, tolerated, not adequately addressed, or ignored by school employees.»
  11. «Our Founder Story».
  12. "Bullying's Day in Court", USA Today, July 15, 2008
  13. Meyer, Doug (2016). «The Gentle Neoliberalism of Modern Anti-bullying Texts: Surveillance, Intervention, and Bystanders in Contemporary Bullying Discourse». Sexuality Research & Social Policy. 13 (4): 356–370. doi:10.1007/s13178-016-0238-9. S2CID 148471672.
  14. Thursday's Child
  15. «A Q&A With Child Advocate Judge Gail Garinger About Bullying». 2012 թ․ մայիսի 16.
  16. Meyer, Doug (2016). «"One Day I'm Going to be Really Successful": The Social Class Politics of Videos Made for the "It Gets Better" Anti-Gay Bullying Project». Critical Sociology. 43: 113–127. doi:10.1177/0896920515571761. S2CID 145751398.
  17. «New Jersey anti-bullying act». 2010 թ․ նոյեմբերի 23.
  18. «New Jersey anti-bullying act».
  19. «Stop bullying now». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 21-ին.
  20. «Cyber bullying».
  21. «What is Cyberbullying». U.S. Department of Health & Human Services. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 18-ին.
  22. Carvin, Andy. «PBS Teachers». Pbs.org. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 29-ին.
  23. «Kids Take Heed That Funny Drawing of Your Teacher Could Get You Jail Time». 2012 թ․ դեկտեմբեր.
  24. Ley 20.536 Sobre Violencia Escolar
  25. Chile: Congress Approves Draft Legislation to Combat Bullying in Schools  This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  26. Burger, Christoph; Strohmeier, Dagmar; Spröber, Nina; Bauman, Sheri; Rigby, Ken (2015). «How teachers respond to school bullying: An examination of self-reported intervention strategy use, moderator effects, and concurrent use of multiple strategies». Teaching and Teacher Education. 51: 191–202. doi:10.1016/j.tate.2015.07.004.