Լուիզա Դիոգո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լուիզա Դիոգո
 
Կուսակցություն՝ Ֆրելիմո
Կրթություն՝ Eduardo Mondlane University?, Լոնդոնի համալսարանի Արեւելագիտության եւ աֆրիկյան հետազոտությունների դպրոց և Լոնդոնի համալսարան
Մասնագիտություն՝ տնտեսագետ և քաղաքական գործիչ
Ծննդյան օր ապրիլի 11, 1958(1958-04-11) (65 տարեկան)
Ծննդավայր Tete Province, Մոզամբիկ
Քաղաքացիություն  Մոզամբիկ
 
Պարգևներ

Լուիզա Դիաս Դիոգո (պորտ.՝ Luísa Dias Diogo, ապրիլի 11, 1958(1958-04-11), Tete Province, Մոզամբիկ), 2004 թվականի փետրվարից մինչև 2010 թվականի հունվարը Մոզամբիկի վարչապետ։ Նա փոխարինել է Պասկոալ Մոկումբիին, որը երկրի վարչապետն էր նախկին ինը տարիների ընթացքում։ Մինչ վարչապետ ընտրվելը՝ եղել է Ֆինանսական պլանավորման նախարար, որի պաշտոնում մնացել է մինչև 2005 թվականի փետրվարը[1]։ Նա Մոզամբիկի առաջին կին վարչապետն էր։ Դիոգոն ներկայացնում էր Մոզամբիկի լիբերալ կուսակցությունը, որը կառավարում էր երկիրը 1975 թվականի անկախացումից ի վեր[2]։

Վաղ կյանք և կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիոգոն սովորել է Մապուտույի Էդուարդո Մոնդլանի համալսարանում։ Բակալավրի աստիճան ստացել է 1983 թվականին։ 1992 փվականի Լոնդոնի համալսարանի Արևելյան և աֆրիկյան հետազոտությունների դպրոցում ֆինանսական տնտեսագիտության ոլորտում ստացել է իր մագիստրոսի աստիճանը։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1980 թվականից Դիոգոն աշխատել է Մոզամբիկի Ֆինանսների նախարարությունում (այդ ժամանակ նա դեռ քոլեջի ուսանողուհի էր)։ 1986 թվականին դարձել է վարչության պետ, իսկ 1989 թվականի ազգային բյուջեի տնօրեն։ Որպես Մոզամբիկի ծրագրերի պետական պաշտոնյա՝ նա աշխատել է Համաշխարհային բանկում[3]։ 1994 թվականին որպես Ֆինանսների նախարար միացել է Մոզամբիկի լիբերալ կուսակցությանը, որը գլխավորում էր Մոզամբիկի նախագահ Ժոակիմ Չիսանոն։

2003 թվականին ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Քոֆի Անանը Դիոգոյին նշանակել էր ՄԱԿ-ի Մասնավոր հատվածի և զարգացման հանձնաժողովի անդամ, որը համանախագահում էին Կանադայի վարչապետ Փոլ Մարտինը և Մեքսիկայի նախագահ Էռնեստո Զեդիլոն[4]։

Վարչապետ, 2004-2010[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընտրություններում առաջ անցնելով Պասկոալ Մոկումբիից՝ Դիոգոն 2004 թվականի փետրվարին նշանակվել է վարչապետի պաշտոնում։ Ֆինանսների նախարարի պաշտոնը լքել է միայն 2005 թվականին[5]։

2005 թվականի սեպտեմբերին Դիոգոն Բրիտանիայի Աշխատանքային կուսակցություն կոնֆերանսի ժամանակ եղել է հյուր-խոսնակ։

2006 թվականին Անանը Դիոգոյին նշանակել է ՄԱԿ-ի Համակարգային համախմբման հարցերով բարձրագույն հանձնաժողովի համանախագահի պաշտոնում։ Հանձնաժողովը ստեղծվել էր ուսումնասիրելու համար, թե ինչպես կարող է ՄԱԿ-ի համակարգը ամբողջ աշխարհում աշխատել ավելի համերաշխ և արդյունավետ՝ զարգացման, մարդասիրական օգնության և շրջակա միջավայրի ոլորտներում[6]։ Նա նաև եղել է Աֆրիկայի Արդյունավետ զարգացման համագործակցության հանձնաժողովի անդամ, որը ստեղծվել է Դանիայի վարչապետ Անդերս Ֆոգ Ռասմուսենի կողմից, և հանդիպումներ է անցկացրել 2008 թվականի ապրիլ-հոկտեմբեր ամիսներին[7]։

Երբ որոշ գյուղացիներ չէի ուզում հրաժարվել իրենց անասուններից 2007 թվականի Մոզամբիկի ջրհեղեղի պատճառով, Դիոգոն կարգադրել էր, որպեսզի քաղաքացիներին բռնի տարհանեն դեպի Զամբեզիի հովտի ցածր տեղամասեր[8]։

Իր պաշտոնավարման ընթացքում Դիոգոն հորդորել է Աֆրիկայի առողջապահության նախարարներին ամբողջ աշխարհամասում անվճար տրամադրել վերարտադրողական և սեռական առողջության ծառայություններ։ Այս ծառայությունները կարող են կրճատել նորածինների մահացությունը երկու երրորդով, կրճատել մայրական մահացությունը երեք քառորդով, կանխարգելել ՁԻԱՀ-ի տարածումը և նպաստել գենդերային հավասարությանն ու կանանց հզորացմանը։ ՄԱԿ-ի կողմից սահմանված թիրախն այս նպատակների հասնելն է մինչև 2015 թվականը[9]։

Դիոգոն նաև կենտրոնացել է գենդերային հավասարության և կանանց հզորացման վրա և ստեղծել էր վերջերս գործարկված «Կին նախարարների և խորհրդարանականների ցանցը» (MUNIPA)։ Ցանցը նպատակ ունի ամրապնդել փաստաբանական և լոբիստական գործունեությունը, որպեսզի քաղաքականությունն ու օրենսդրությունը դրական ընդունեն գենդերային համավասրությունն ու կանանց հզորացմանն ուղղված քայլերը։ Տղամարդկանց և կանանց միջև հավասարության խթանումը Մոզամբիկյան կառավարության կենտրոնական խնդիրն է, որը որդեգրել է գործիքներ՝ բոլոր մակարդակներում կանանց հզորացմանը նպաստելու համար [կառավարությունում][10]։

Կյանքը քաղաքականությունից հետո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010 թվականի օգոստոսին ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Բան Կի Մունը Դիոգոյին նշանակել էր Գլոբալ կայունության բարձրագույն հանձնաժողովում, որը համանախագահում էին Ֆինլանդիայի նախագահ Տարյա Հալոնենը և Հարավային Աֆրիկայի նախագահ Յակոբ Զուման։ 2012 թվականին Դիոգոն դարձել է Մոզամբիկի Barclays բանկի նախագահողը[11]։

2014 թվականի ընտրությունների ժամանակ Դիոգոն զբաղեցրել էր երկրորդ տեղը՝ զիջելով Ֆիլիպե Նյուսիին[12]։ Այդ ժամանակ նրան աջակցում էին Չիսանոյի ղեկավարած կուսակցական խմբակցությունը[13]։

2016 թվականին Դիոգոն Էրիկ Սոլհեյմի կողմից նշանակվել էր Զարգացման աջակցության կոմիտեի նախագահի պաշտոնին` Մերի Ռոբինսոնի ղեկավարությամբ Ապագայի Զարգացման աջակցության հանձնաժողովի բարձրագույն հանձնաժողովում ծառայելու համար[14]։

Բացի այդ, Դիոգոն զբաղեցնում է մի շարք պատվավոր պաշտոններ, այդ թվում․

Փծունություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010 թվականին Նյու Յորք Թայմսի հոդվածում իռլանդացի երաժիշտ և ակտիվիստ Բոնոն նկարագրել է Դիոգոյին՝ «Էլեն Ջոնսոն-Սերլիֆի, Գրասա Մաշելի, Նգոզի Օկոնջո-Իվեալայի կամ Գրացա Մաշելի առյուծային էներգիան» ասելով[16]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Mateus Chale, "Guebuza names cabinet to fight poverty", Reuters (IOL), 4 February 2005.
  2. ↑ Skard, Torild (2014), "Luisa Diogo", in Women of Power - half a century of female presidents and prime ministers worldwide, Bristol: Policy Press, 978-1-44731-578-0.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Members of the Council: Luísa Diogo African Union Foundation.
  4. ↑ Felicity Barringer (27 July 2003), "U.N. Will Back Entrepreneurs In Bid to Lift Poor Nations", The New York Times.
  5. ↑ "Germany's Angela Merkel Joins Select Group of Female Leaders", Wall Street Journal, 23 November 2005.
  6. ↑ High-level panel on UN System-wide Coherence – panel composition United Nations.
  7. ↑ Commission on Effective Development Cooperation with Africa Folketing.
  8. ↑ Michael Wines (13 February 2007), "More than 68,000 Displaced by Mozambique Floods", The New York Times.
  9. ↑ "Mozambique; Diogo Calls for Free Reproductive Health Services", AllAfrica, 21 September 2006.
  10. ↑ "Mozambique; Network of Women Ministers And Parliamentarians." Africa News 6 May 2007 29 April 2008 <http://www.lexisnexis.com/us/lnacademic/results/docview/docview.do?docLinkInd=true&risb=21_T3639212382&format=GNBFI&sort=RELEVANCE&startDocNo=1&resultsUrlKey=29_T3639212388&cisb=22_T3639212387&treeMax=true&treeWidth=0&csi=8320&docNo=14>.
  11. ↑ Members of the Council: Luísa Diogo, African Union Foundation.
  12. ↑ Andrew England (15 June 2014), "Mozambique investors worry about stability as elections loom", Financial Times.
  13. ↑ Tom Bowker, Mike Cohen and William Felimao (14 October 2014), Nyusi Set to Rule Gas-Rich Mozambique Under Guebuza’s Shadow Bloomberg News.
  14. ↑ High Level Panel on the Future of the Development Assistance Committee Development Assistance Committee.
  15. ↑ Conselho Consultivo NOVAFRICA of the Universidade Nova de Lisboa.
  16. ↑ Bono (18 April 2010), "Africa Reboots", The New York Times.


Լուիզա Դիոգո Վիքիպահեստում

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքական պաշտոններ
Նախորդող:
Պասկոալ Մոկումբի 		Մոզամբիկի վարչապետների ցանկ
2004–2010 		Հաջորդող:
Աիրես Ալի
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լուիզա_Դիոգո&oldid=7793115» էջից