Լեո ֆոն Կապրիվի
| Լեո ֆոն Կապրիվի գերմ.՝ Leo von Caprivi[1][3][2] | |
| |
| Կրթություն՝ | Պրուսական ռազմական ակադեմիա (1857)[1][2] և Friedrichswerder Gymnasium? (մարտ 1849)[1][2] |
|---|---|
| Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ և ռազմական գործիչ |
| Դավանանք | բողոքականություն[1][3] |
| Ծննդյան օր | փետրվարի 24, 1831[4][5][6][…] |
| Ծննդավայր | Շարլոտենբուրգ[7][1][3][…] |
| Վախճանի օր | փետրվարի 6, 1899[4][5][6][…] (67 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Skórzyn, Lubusz Voivodeship, Gmina Maszewo, Krosno Odrzańskie County, Lubusz Voivodeship, Լեհաստան[1][3][2] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Պրուսիայի թագավորություն[1][3][2] և .svg){kind=small} Գերմանական ռայխ[1][3][2]
|
| Ի ծնե անուն | գերմ.՝ Georg Leo von Caprivi de Caprera de Montecuccoli[1][2] |
| Հայր | Leopold von Caprivi?[1][3] |
| Ինքնագիր | 
|
| Պարգևներ | |
Գեորգ Լեո ֆոն Կապրիվի դե Կապրերա դե Մոնտեկուկոլի, Կոմս (1891) (գերմ.՝ Georg Leo Graf von Caprivi de Caprera de Montecuccoli, փետրվարի 24, 1831[4][5][6][…], Շարլոտենբուրգ[7][1][3][…] - փետրվարի 6, 1899[4][5][6][…], Skórzyn, Lubusz Voivodeship, Gmina Maszewo, Krosno Odrzańskie County, Lubusz Voivodeship, Լեհաստան[1][3][2]), գերմանացի ռազմական և քաղաքական գործիչ, գերմանական բանակի հետևորդ գեներալ։ Օտտո ֆոն Բիսմարկի իրավահաջորդը գերմանական կայսրության (Երկրորդ ռայխ) կանցլերի պաշտոնում (1890 թվականի մարտի 20-ից 1894 թվականի հոկտեմբերի 28-ը)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1849 թվականին նա միացել է պրուսական բանակին. անցել է բանակային կարիերայի բոլոր աստիճանները։ Մասնակցել է Ավստրո-պրուսական պատերազմին (1866)՝ առաջին կորպուսի գլխավոր հրամանատարին կից գլխավոր շտաբի մայորի կոչումով, ֆրանս-պրուսական պատերազմի ժամանակ (1870-1871)՝ փոխգնդապետի կոչումով՝ հինգերորդ կորպուսի շտաբի ղեկավարի պաշտոնում։ 1877 թվականին ստացել է գեներալի կոչում, 1882 թվականին նշանակվել է Մեցի 30-րդ դիվիզիայի հրամանատար։ 1883-1888 թվականներին նա ղեկավարել է Կայսերական ծովակալությունը և այդ պաշտոնում ցուցադրել է ադմինիստրատիվ արտասովոր տաղանդ։
Կարճ ժամանակով նշանակվել է տասներորդ կորպուսի հրամանատար, որից հետո 1890 թվականի փետրվարին Կայզեր Վիլհելմ Երկրորդի կողմից կանչվել է Բեռլին։ Կապրիվիին տեղեկացրել են, որ Կայզերը ցանկանում է նրան տեսնել Ռայխի կանցլերի պաշտոնում Օտտո ֆոն Բիսմարկի փոխարեն, եթե նա չհամաձայնի Կայզերի առաջարկած փոփոխություններին կառավարությունում։ 1890 թվականի մարտի 18-ին Բիսմարկի հրաժարականից հետո Կապրիվին նշանակվել է Գերմանական կայսրության կանցլեր և Պրուսիայի նախարար-նախագահ (վարչապետ)։
Կապրիվիի կառավարությունը վարում էր մի քաղաքականություն, որը պատմաբանների շրջանում հայտնի էր որպես «նոր գործարք», որը ներքին գործերում բնութագրվում էր Սոցիալ-դեմոկրատների հետ փոխըմբռնմամբ (Կապրիվիի կառավարությունը չշարունակեց 1878 թվականի հակասոցիալիստական օրենքը)։ Մնացած նորամուծություններն աննշան էին. սահմանվել էր պարտադիր հանգստյան օր և կանանց համար 11-ժամյա աշխատանքային օր։ Արգելվում էր մինչև 13 տարեկան երեխաների աշխատանքը։ Պրուսիայում ներդրվել է առաջադեմ եկամտահարկ։ Բանակն ու նավատորմը զգալիորեն ավելացել են։
Արտաքին ճակատում տեղի է ունեցել Ռուսաստանի հետ դաշնակցային հարաբերությունների խզում և Մեծ Բրիտանիայի հետ մերձեցում, որի լավագույն օրինակը 1890 թվականի հուլիսին ստորագրված Զանզիբարի պայմանագիրն էր։ Սույն պայմանագրի համաձայն՝ Գերմանիան ստացավ Հելգոլանդ կղզին Հյուսիսային ծովում՝ Զանզիբարի Սուլթանության վերաբերյալ գործողությունների ազատության դիմաց։ Նրան հաջողվեց նաև Աֆրիկայում Գերմանիայի համար ձեռք բերել այսպես կոչված Կապրիվիի գոտին, որը գերմանական Հարավ-արևմտյան Աֆրիկայի գաղութը միացրեց Զամբեզի գետին։
Կապրիվին նաև նպաստել է Ավստրո-Հունգարիայի, Իտալիայի, Բելգիայի, Շվեյցարիայի, Ռումինիայի և Ռուսաստանի հետ առևտրային համաձայնագրերի կնքմանը, որի համար 1891 թվականի դեկտեմբերի 18-ին նրան շնորհվել է կոմսի կոչում։
Զանզիբարի պայմանագիրը վրդովմունք է առաջացրել Կապրիվիի դեմ ազդեցիկ քաղաքական խմբերի շրջանում, մինչդեռ նրա ազատ առևտրի քաղաքականությունը դիմադրության է հանդիպել պահպանողական հովանավորչության կողմնակիցների շրջանում։
1892 թվականին Պրուսիայի խորհրդարանում կրթության մասին օրենքի նախագծի ձախողումից հետո Կապրիվին հրաժարական տվեց Պրուսիայի նախարար-նախագահի պաշտոնից և նրան փոխարինեց Կոմս Բոտո ցու Էյլենբուրգը։ Դա հանգեցրեց կանցլերի և Պրուսիայի վարչապետի միջև իշխանության անհարմար բաժանմանը. երկիշխանությունն ավարտվեց երկուսի հրաժարականով 1894 թվականի հոկտեմբերի 28-ին և նրանց փոխարինելով այդ պաշտոնում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 Meyer A. Biographisches Jahrbuch und Deutscher Nekrolog (գերմ.) / Hrsg.: A. Bettelheim — B. — Vol. 4. — S. 3—14.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 Poten B. v. Caprivi de Caprara de Montecuculi, Leo von (գերմ.) // Allgemeine Deutsche Biographie — L: 1903. — Vol. 47. — S. 445–450.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Deutsche Biographie (գերմ.) — München BSB, Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 2001.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Каприви Лео фон // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լեո ֆոն Կապրիվի» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
