Թորի Ամոս

Թորի Ամոս
Ի ծնե անուն	անգլ.՝ Myra Ellen Amos
Նաև հայտնի է որպես	Tori Amos և Tori
Ծնվել է	օգոստոսի 22, 1963 (59 տարեկան); Նյութոն, Հյուսիսային Կարոլինա, Հյուսիսային Կարոլինա, ԱՄՆ
Երկիր	ԱՄՆ
Ժանրեր	ալտերնատիվ ռոք, բարոկո փոփ, արտ ռոք և դասական երաժշտություն
Մասնագիտություն	հեղինակ-կատարող, դաշնակահարուհի, կոմպոզիտոր, երաժիշտ, ստուդիական երաժիշտ և կլավեսինահար
Երգչաձայն	մեցցո-սոպրանո
Գործիքներ	դաշնամուր, երգեհոն, Համոնդի երգեհոն, Ֆիսհարմոն, սինթեզատոր, ռոդես-պիանո և վոկալ
Լեյբլ	Atlantic Records, Deutsche Grammophon, Epic Records և Island Records
Կրթություն	Montgomery College?, Պիբոդիի համալսարան և Richard Montgomery High School?
Անդամակցություն	Y Kant Tori Read?
Պարգևներ	Q113031066? (2012)
Կայք	toriamos.com
Ստորագրություն
	Tori Amos Վիքիպահեստում

Թորի Ամոս (անգլ.՝ Tori Amos, ծնված՝ Միրա Էլեն Ամոս, օգոստոսի 22, 1963(1963-08-22)^[2]^[3]^[4], Նյութոն, Հյուսիսային Կարոլինա, Հյուսիսային Կարոլինա, ԱՄՆ), ամերիկացի երգչուհի, երգահան ու դաշնակահարուհի։ Կրթությամբ դասական երաժիշտ է, ձայնը մեցո-սոպրանո է^[6]^[7]։ 80-ականներին Ամոսը Y Kant Tori Read սինթփոփ խմբի առաջնորդն էր։ 90-ականների սկզբից անցել է սոլո գործունեության՝ դառնալով այդ ժամանակաշրջանի առաջատար երգչուհի-երգահաններից մեկը։ Նա եղել է այն հազվագյուտ ալտերնատիվ ռոք կատարողներից, որը դաշնամուր է օգտագործել որպես իր հիմնական գործիք։ Նրա հիթերից են Crucify-ը (Խաչել), Silent All These Years-ը (Լուռ այս տարիների ընթացքում), God-ը (Աստված), Professional Widow-ն (Պրոֆեսիոնալ այրի), Spark-ը (Կայծ), 1000 Oceans-ը (1000 օվկիանոս) և A Sorta Fairytale-ը (Մի տեսակ հեքիաթ)։

Մանկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամոսը ծնվել է Նյուտոնում, Հյուսիսային Կարոլինա նահանգում։ Ծնողներն են Մերի Էլեն և Ռեվերենդ Էդիսոն Ամոսները ^[8]: Դաշնամուր նվագել սկսել է երկու տարեկանից։ Հինգ տարեկանից ստեղծել է սեփական դաշնամուրային գործիքային ստեղծագործությունները։ Ռոքվիլում (Մերիլենդ) ապրելիս կրթաթոշակ է շահել Փիբոդիի երաժշտական կոնսերվատորիայի նախապատրաստական բաժնում սովորելու համար, ուր ընդունվել էր հինգ տարեկան հասակում։ Այսպիսով Տորին դարձավ կոնսերվատորիայի ամենաերիտասարդ ուսանողը^[6]։ 11 տարեկանում կրթաթոշակն ընդհատվել է և հեռացվել է այնտեղից։ Ամոսը հայտարարել է, որ կրթաթոշակը կորցրել է, որովհետև հետաքրքրվել է ռոք և փոփ երաժշտությամբ, դրան ավելացրած նոտաներ կարդալ չսիրելը^[6]։ 1972 թ. Ամոսների ընտանիքը տեղափոխվել է Սիլվեր Սփրինգ (Մերիլենդ), որտեղ նրա հայրը դարձել է Բարի հովիվ միացյալ մեթոդիստական եկեղեցու հովիվ։ 13 տարեկանից հոր հսկողության տակ սկսել է նվագել բարերում^[6]^[9]։

Ամոսն առաջին անգամ նկատվել է 1977 թ.՝ պատանի տաղանդների մարզային մրցույթի ժամանակ կատարելով "More Than Just a Friend" (Ավելի քան պարզապես ընկեր) երգը։ Այնուհետև եղբոր՝ Մայք Ամոսի հետ գրել է Բալթիմոր երգը և ներկայացրել մրցույթի։ Այն հաղթել է՝ դառնալով նրա առաջին սինգլը։ Մինչ այս պահը ներկայացել է Էլեն անունով, սակայն երբ ծանոթներից մեկն ասել է, որ Թորին ավելի է սազում նրան, անունը փոխել է Թորիի^[10]։ 1984 թ. Ամոս տեղափոխվել է Լոս Անջելես՝ երաժշտական ասպարեզին հետևելու, մի քանի տարի Վաշինգտոնի դաշնամուրային բարերի շրջանակում նվագելուց հետո^[11]։

Ատլանտիկի տարիներ (1986–2001)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինչու Թորին չի կարող կարդալ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1986 թ. Ամոսը Y Kant Tori Read (Ինչու Թորին չի կարող կարդալ) երաժշտական խումբը ստեղծած, որի անունն ակնարկում է Փիբոդիի կոնսերվատորիայում սովորելու տարիները, երբ դաշնամուր նվագում էր լսողությամբ, ոչ թե նոտաներ կարդալով^[12]։ 1988 թ. հուլիսին թողարկվել է խմբի առաջին ալբոմը, որը հաջողություն չի ունեցել, ու խումբը ցրվել է։

Սոլո գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած Y Kant Tori Read-ի անհաջողությանը, Ատլանտիկ ձայնագրման ընկերության հետ պայմանագրի համաձայն Ամոսը պետք է վեց ալբոմ թողարկեր։ 1989 թ. նրանից նոր ալբոմ պահանջեցին։ Սկզբնական ձայնագրությունները մերժվեցին։ Պատճառը, ըստ Ամոսի, ոչ ճիշտ ներկայացումն էր^[13]։ Ալբոմը վերամշակվեց և ընդարձակվեց Դուգ Մորիսի հսկողության տակ և Սթիվ Քեյթոնի, Էրիկ Ռոսի, Վիլ ՄաքԳրեգորի, Կառլո Նուչիոյի և Դեն Նեբենզալի մասնակցությամբ, ինչի արդյունքում ստեղծվեց Little Earthquakes-ը (Փոքրի երկրաշարժեր), որն անդրադառնում էր Ամոսի կրոնական դաստիարակությանը, սեռական արթնացմանը, ինքնությունը հաստատելու պայքարին և սեռական բռնությանը։ Այս ալբոմը բեկումնային եղավ նրա համար։

1993 թ. Ամոսը թողարկել է երկրորդ սոլո ալբոմը՝ Under the Pink-ը (Վարդագույնի տակ), որն ավելի մեծ հաջողության հասավ, քան Little Earthquakes-ը^[14]։

Նրա երրորդ սոլո ալբոմը թողարկվել է 1996 թ. հունվարին և կոչվում է Boys for Pele (Տղաներ Պելեի համար)։ Այն ձայնագրվել է իռլանդական եկեղեցում։ Չնայած ալբոմի երգերի բառերի տարօրինակ բովանդակությանն ու գործիքավորմանը, Boys for Pele-ն գերազանցում է նախորդ երկու ալբոմների արդյունքները՝ Բիլբորդում գրավելով երկրորդ հորիզոնականը։

1998 թվականի մայիսին և 1999 թվականի սեպտեմբերին թողարկված From the Choirgirl Hotel (Երգչախմբի աղջիկների հյուրանոցից) և To Venus and Back (Դեպի Վեներա և վերադարձ) ալբոմները խիստ տարբերվում էին Ամոսի նախկին ալբոմներից։ Ակուստիկ, դաշնամուրի վրա հիմնված հնչողությունը շատ տեղերում փոխարինվել է էլեկտրոնային պարային երաժշտությամբ։ Երկու ալբոմներն էլ կին լինելու թեմայով են և շոշափում են Ամոսի սեփական վիժումներն ու ամուսնությունը։

Մայրությունն Ամոսին ոգեշնչել է ստեղծել վերակատարումների ալբոմ՝ ձայնագրելով կանանց մասին տղամարդկանց գրած երգեր և սեռային դերերը փոխելով, որպեսզի ցույց տա կնոջ տեսանկյունը^[15]։ Գաղափարը վերածվեց Strange Little Girl (Տարօրինակ փոքրիկ աղջիկներ) ալբոմի։ Ամոսը հետագայում խոստովանել է, որ ալբոմը ստեղծելու խթանը եղել է Ատլանտիկի հետ պայմանագրից ազատվելը՝ առանց որևէ նոր երգ տալու^[16]։

Սկավառակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Y Kant Tori Read (1988) (Ինչու Թորին չի կարող կարդալ)
Little Earthquakes (1992) (Փոքրիկ երկրաշարժեր)
Under the Pink (1994) (Վարդագույնի տակ)
Boys for Pele (1996) (Տղաներ Պելեի համար)
From the Choirgirl Hotel (1998) (Երգչախմբի աղջիկների հյուրանոցից)
To Venus and Back (1999) (Դեպի Վեներա և վերադարձ)
Strange Little Girls (2001) (Տարօրինակ փոքրիկ աղջիկներ)
Scarlet's Walk (2002) (Սկարլետի զբոսանքը)
Tales of a Librarian: A Tori Amos Collection (2003) (Գրադարանավարի հեքիաթները. Թորի Ամոսի հավաքածու)
Welcome to Sunny Florida DVD (2004) (Բարի գալուստ արևոտ Ֆլորիդա DVD)
The Beekeeper (2005) (Մեղվապահը)
American Doll Posse (2007) (Ամերիկյան տիկնիկների ջոկատ)
Abnormally Attracted to Sin (2009) («Աննորմալ կերպով մեղքով հրապուրված»)
Midwinter Graces (2009) (Ձմեռվա կեսի շնորհներ)
Night of Hunters (2011) (Որսորդների գիշեր)
Gold Dust (2012) (Ոսկե փոշի)
Unrepentant Geraldines (2014)
Native Invader (2017)
Ocean to Ocean (2021)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Czech National Authority Database
↑ ^2,0 ^2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
↑ ^3,0 ^3,1 FemBio: Հայտնի կանանց տվյալների բանկ
↑ ^4,0 ^4,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Montreux Jazz Festival Database
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Amos Tori and Ann Powers (2005)։ Piece by Piece։ New York: Broadway Books։ էջեր 49–50։ ISBN 978-0-7679-1677-6
↑ St. Leger Marie Elsie (1994-02-24)։ «Under The Pink»։ Rolling Stone։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-09-09-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 3։ «mezzo»
↑ «Tori Amos Facts, information, pictures | Encyclopedia.com articles about Tori Amos»։ Encyclopedia.com։ Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 2–ին
↑ Jan. 14, 2012 03:07 AM Bang Showbiz (2012-01-14)։ «Tori Amos played 1st gig at gay bar at age 13»։ Azcentral.com։ Վերցված է 2012 թ․ մարտի 28
↑ Rogers Kalen (1994)։ Tori Amos All These Years: The Authorized Biography։ Omnibus։ էջեր 24–25։ ISBN 978-0-8256-1448-4
↑ «Tori Amos on Love Affair With the Piano»։ ABC News։ Վերցված է 2009-12-18
↑ David Wallechinsky & Amy Wallace: The New Book of Lists. Canongate, 2005. ISBN 978-1-84195-719-7.
↑ «Tori Amos' Track-by-Track Guide to "Little Earthquakes"»։ Rolling Stone։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-12-26-ին։ Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 19–ին
↑ «Tori Amos — Artist Chart History»։ Billboard։ Արխիվացված օրիգինալից 2009-05-18-ին։ Վերցված է 2009-05-07
↑ «Tori Amos Says Eminem's Fictional Dead Wife Spoke To Her»։ MTV։ Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 19–ին
↑ Amos Tori; Powers, Ann (2005)։ Tori Amos: Piece by Piece։ New York: Broadway Books։ էջեր 314–315։ ISBN 978-0-7679-1677-6

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պաշտոնական կայքը (անգլ.)
Թորի Ամոսը allmusic.com կայքում Archived 2005-04-27 at the Wayback Machine. (անգլ.)
Թորի Ամոսի երգերի բառերը Archived 2009-12-05 at the Wayback Machine. (անգլ.)

[_80cbd855319b70a8-1] Czech National Authority Database

[_f5a94dd9b96ae9dd-2] 2,0 ^2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.

[_e8bc23bb8ed03b79-3] 3,0 ^3,1 FemBio: Հայտնի կանանց տվյալների բանկ

[_83925cef606388f2-4] 4,0 ^4,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_81e5a0eb3448d904-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Montreux Jazz Festival Database

[Amos_2005_49–50-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Amos Tori and Ann Powers (2005)։ Piece by Piece։ New York: Broadway Books։ էջեր 49–50։ ISBN 978-0-7679-1677-6

[7] St. Leger Marie Elsie (1994-02-24)։ «Under The Pink»։ Rolling Stone։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-09-09-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 3։ «mezzo»

[8] «Tori Amos Facts, information, pictures | Encyclopedia.com articles about Tori Amos»։ Encyclopedia.com։ Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 2–ին

[9] Jan. 14, 2012 03:07 AM Bang Showbiz (2012-01-14)։ «Tori Amos played 1st gig at gay bar at age 13»։ Azcentral.com։ Վերցված է 2012 թ․ մարտի 28

[10] Rogers Kalen (1994)։ Tori Amos All These Years: The Authorized Biography։ Omnibus։ էջեր 24–25։ ISBN 978-0-8256-1448-4

[11] «Tori Amos on Love Affair With the Piano»։ ABC News։ Վերցված է 2009-12-18

[12] David Wallechinsky & Amy Wallace: The New Book of Lists. Canongate, 2005. ISBN 978-1-84195-719-7.

[13] «Tori Amos' Track-by-Track Guide to "Little Earthquakes"»։ Rolling Stone։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-12-26-ին։ Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 19–ին

[Billboard_200-14] «Tori Amos — Artist Chart History»։ Billboard։ Արխիվացված օրիգինալից 2009-05-18-ին։ Վերցված է 2009-05-07

[15] «Tori Amos Says Eminem's Fictional Dead Wife Spoke To Her»։ MTV։ Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 19–ին

[16] Amos Tori; Powers, Ann (2005)։ Tori Amos: Piece by Piece։ New York: Broadway Books։ էջեր 314–315։ ISBN 978-0-7679-1677-6

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]