Թանթռնիկ ընձյուղակիր
| Թանթռնիկ ընձյուղակիր | |
 Թանթռնիկ ընձյուղակիր | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Քարբեկածաղկավորներ (Saxifragales) |
| Ընտանիք | Թանձրատերևազգիներ (Crassulaceae) |
| Ենթաընտանիք | Գառնադմակայիններ (Sempervivoideae) |
| Տրիբա | Sedeae |
| Ցեղ | Թանթռնիկ (Sedum) |
| Տեսակ | Թանթռնիկ ընձյուղակիր (S. stoloniferum) |
| Միջազգային անվանում | |
| Sedum stoloniferum | |
Թանթռնիկ ընձյուղակիր (լատին․՝ Sedum stoloniferum), թանձրատերևազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցողունները սողացող են կամ վեր բարձրացող։ Ծաղկակիր ընձյուղները ճյուղավորված են, ունեն 8-20 սմ բարձրություն։ Տերևները հակադիր են, հակաձվաձև, լայն սեպաձև հիմքով և կարճ-ատամնափշիկավոր եզրերով։ Ծաղկաբույլերը փուխր են, վահանիկանման և տերևակալված։ Բաժակաթերթերը գծային են և բթավուն։ 5-7 մմ երկարությամբ պսակաթերթերը վարդագույն են և նշտարաձև։ Հասուն պտուղները աստղաձև փռված են[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է Ապարանի (լեռնագագաթ Թեղենիս) և Զանգեզուրի (Ծավ, Ներքին Հանդ և Շիկահող գյուղերի շրջակայք, լեռնագագաթ Խուստուփ) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Արևմտյան և Արևելյան Կովկասում, Կոլխիդայում, Կենտրոնական Անդրկովկասում, Թալիշում և Հյուսիսային Իրանում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ստորին և միջին լեռնային գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 750-1800 մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև ժայռերի ճեղքերում և քարքարոտ լանջերին։ Ծաղկում է մայիս-հունիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիս-օգոստոսին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խոցելի տեսակ է։ Հայտնի են երկու պոպուլյացիաներ։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեը՝ 500 կմ²-ից պակաս։ Կովկասում տեսակի լայն տարածման պատճառով սպառնալիքի կատեգորիան իջեցվել է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պոպուլյացիայի մեծ մասը պահպանվում է «Շիկահող» պետական արգելոցի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թանթռնիկ ընձյուղակիր» հոդվածին։ |
| ||||||
|