Զանգվածային սպանություններ Բուչայում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Զանգվածային սպանություններ Բուչայում
Սպանության ձևսպանդ, զինվորական հանցագործություն և ցեղասպանություն
Երկիր Ուկրաինա
Մասն էռուսական ռազմական հանցագործություններ, Ռուս-ուկրաինական պատերազմ, Կիևի պաշտպանություն, Բուչայի մարտեր և Ռազմական հանցագործությունները ռուս-ուկրաինական պատերազմի ժամանակ
Կոորդինատներ
Ամսաթիվմարտ 2022[1][2]
Սկիզբփետրվարի 27, 2022
Վերջմարտի 31, 2022
ՄարդասպաններՌուսաստանի զինված ուժերի զինծառայողներ
Սպանվածներ411 մարդ[3]

Զանգվածային սպանություններ Բուչայում կամ Բուչայի կոտորած, ռազմական հանցագործություն է, որը կատարվել է 2022 թվականի մարտի վերջին ենթադրաբար Ռուսաստանի զինված ուժերի զինծառայողների կողմից Ուկրաինայի Կիևի մարզի Բուչա քաղաքում՝ Ռուսաստանի Ուկրաինա ներխուժման դրվագ։

Ռուսական զորքերը լքել են Բուչան 2022 թվականի մարտի 31-ին[4], որից հետո լրագրողներն ու ուկրաինական զորքերը քաղաքում հայտնաբերել են ռազմական հանցագործությունների ապացույցներ՝ քաղաքացիական անձանց սպանություններ, խոշտանգումներ, բռնաբարություններ և դիակապտություն[5]։

Նահանջից առաջ ռուսները գնդակահարել են մի քանի տասնյակ քաղաքաբնակների, որոնց մի մասի ձեռքերը կապված է եղել[6]։ Դիտվել են ընտանիքների մահապատժի դեպքեր։ Մահացածների մարմինները թողել են հենց քաղաքի փողոցներում, մի քանիսին նետել են կոյուղու դիտահորեր կամ ձոր։

Ազատագրված Բուչա մուտք գործած լրագրողները հանցագործության հետևանքների լուսանկարները տարածվել են աշխարհով մեկ[7][8][9].։ Սպանությունը առաջացրել է Ուկրաինայի և Ռուսաստանի քաղաքացիական հասարակության կտրուկ բացասական արձագանքը և դատապարտվել բազմաթիվ ակտիվիստների, քաղաքական և մշակութային գործիչների կողմից[10][11][12]։ Մի շարք աղբյուրներ կատարվածը որակել են որպես ցեղասպանություն[13][14][15], իսկ ռուսական զորքերը համեմատվել են Նացիստական Գերմանիայի ռազմական հանցագործների հետ[16]։ Human Rights Watch-ի ներկայացուցիչները կատարվածը հայտարարեցին որպես մարդկության դեմ պոտենցիալ հանցագործություն՝ միաժամանակ նշելով, որ «դեռ վաղ է» կատարվածը ցեղասպանություն անվանելը[17]։

Ռուսաստանի ղեկավարությունը հերքել է տեղի ունեցածին ռուս զինվորականների մասնակցությունը։ Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարարությունը քաղաքացիական անձանց սպանությունը ցուցադրող լուսանկարներն ու տեսանյութերը անվանել է «Կիևի ռեժիմի հերթական արտադրությունն արևմտյան լրատվամիջոցների համար»։ Պաշտպանության նախարարությունը նաև հայտարարել է, որ ամբողջ ժամանակ, երբ քաղաքը գտնվել է ռուսական զորքերի վերահսկողության տակ, «քաղաքի հարավային ծայրամասերը, ներառյալ բնակելի թաղամասերը, ուկրաինական զորքերի կողմից շուրջօրյա գնդակոծվել են խոշոր տրամաչափի հրետանուց, տանկերից և բազմաթիվ. արձակման հրթիռային համակարգեր»[18][19]

Ուկրաինան և Ռուսաստանը պահանջել են հրավիրել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի արտակարգ նիստ՝ քննարկելու Բուչայի իրադարձությունները[20]։

Սպանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև ապրիլի 2-ը ռուսները սպանել էին առնվազն 280 խաղաղ բնակիչների[6]։ Սպանել են հիմնականում գլխի հետևից կրակելով։ Առանձնակի դաժանություն է դրսևորվել օկուպացիայի վերջին օրերին՝ նահանջից անմիջապես առաջ, 18-ից մինչև 60 տարեկան գրեթե բոլոր տղամարդիկ, ովքեր մնացել էին գրավված քաղաքում, մահապատժի են ենթարկվել։ The Guardian թերթը գրել է, որ ուկրաինական զինված ուժերը Կիևի մարզը ազատագրելուց հետո ականատես են եղել ցնցող ավերածությունների՝ դիեր ճանապարհներին, խաղաղ բնակիչների մահապատիժների ապացույցներ, զանգվածային գերեզմաններ, սպանված երեխաներ[21]։ Ուկրաինական կողմը հայտարարել է, որ գտնվել է 300 հոգու եղբայրական գերեզման[21][22][23]։

Ռուսների կողմից առևանգվելուց հետո Մոտիժինի գյուղապետ Օլգա Սուխենկոյին մահացած են գտել ընտանիքի հետ։ Նրանց մարմինները գցել են ձորակը և ծածկել ավազով[21]։

Սպանությունների ենթադրյալ կատարողներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ ուկրաինացի լրագրող Ռոման Ցիմբալյուկի՝ համար 51460 զորամասի 64-րդ առանձին մոտոհրաձգային բրիգադն է գտնվել էր Բուչայում[24]։ Ապրիլի 4-ին Ուկրաինայի հետախուզությունը հրապարակել է ՌԴ ԶՈւ 64-րդ առանձին մոտոհրաձգային բրիգադի զինծառայողների անձնական տվյալները։ Ըստ հետախուզության՝ սպանդին մասնակցել են այս բրիգադի զինծառայողները[25]։ 2022 թվականի ապրիլի 3-ին Ուկրաինայի ՊԴ ղեկավարի խորհրդական Ալեքսեյ Արեստովիչը հրապարակել է Ռուսաստանի Դաշնության զինված ուժերի այն ստորաբաժանումների ցուցակը, որոնց զինծառայողները կարող են ներգրավված լինել Բուչայում, Հոստոմելում և Իրպենում ռազմական հանցագործությունների կատարմանը[26]։

Արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսաստանն ու Ուկրաինան պահանջել են հրավիրել ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի արտակարգ նիստ՝ քննարկելու Բուչայի իրադարձությունները, որոնք նրանք ներկայացնում են հակառակ կերպ[20]։ Միացյալ Նահանգները և Մեծ Բրիտանիան վերջերս մեղադրել են Ռուսաստանին, որ Անվտանգության խորհրդի նիստերը օգտագործում է ապատեղեկատվություն տարածելու համար[27]։

Ուկրաինայի գնահատական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուկրաինական կողմը իրավիճակը գնահատում է որպես անմեղ քաղաքացիների սպանություն և ռազմական հանցագործություն՝ միաժամանակ նշելով, որ բոլոր մահացածները քաղաքացիական հագուստով են եղել և առանց զենքի։ Ուկրաինայի կառավարությունը հայտարարել է, որ հավաքում է բոլոր ռազմական հանցագործությունների ապացույցները, որոնք, ի թիվս այլ բաների, կներառեն Բուչայի կոտորածի ապացույցներ[28]։ Ուկրաինայի արտաքին գործերի նախարար Դմիտրի Կուլեբան ասել է, որ Բուչայի ջարդը միտումնավոր է եղել, ռուսները փորձում են հնարավորինս շատ ուկրաինացիների ոչնչացնել։ Մասնավորապես, նախարարը պահանջում է էմբարգո դնել ռուսական նավթի, գազի և ածխի վրա. փակելով բոլոր նավահանգիստները ռուսական նավերի և ապրանքների համար, անջատելով բոլոր ռուսական բանկերը SWIFT-ից[29]։

Ռուսաստանի գնահատական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2022 թվականի ապրիլի 3-ին Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել է, որ Բուչա քաղաքում խաղաղ բնակիչների մահվան մասին վկայությունները «կեղծ» են և Ուկրաինայի հերթական սադրանք՝ միաժամանակ նշելով, որ «այն ժամանակ, երբ Բուչան գտնվել է ռուսական զինված ուժերի վերահսկողության տակ, ոչ մի տեղացի բնակիչ չի տուժել որևէ կամ բռնի գործողություններից»[30][31]։ Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարարության տվյալներով՝ բոլոր ռուսական ստորաբաժանումները Բուչայից հեռացել են մարտի 30-ին, իսկ Բուչայի քաղաքապետի ուղերձում քաղաքի ազատագրման մասին մահապատժի ենթարկված բնակիչների մասին խոսք չկա, իսկ հանցագործության ապացույցներ են հայտնվել։ միայն ռուսական զորքերի քաղաքը լքելուց հետո չորրորդ օրը[31]։ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը նաև «առանձնահատուկ մտահոգություն» է հայտնել լուսանկարներում դիակների վիճակի պատճառով, որոնք «մահվանից առնվազն չորս օր է անցած» դիակների տեսք չունեն[31][32]։

Ռուսական պնդումների քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարտի 30-ին Բուչայից ռուս զինվորականների հեռանալը չի հաստատվում անկախ աղբյուրների կողմից։ Ապրիլի 1-ին Պաշտպանության նախարարության «Զվեզդա» հեռուստաալիքը հաղորդել է, որ «օդադեսանտային զորքերի ստորաբաժանումները, ծովայինհետևակի հետ համագործակցելով, հինգ օր շարունակ հաջողությամբ զսպել են հակառակորդի ուժերի գործողությունները Հոստոմել-Բուչա-Օզյորա ուղղությամբ»[33], նաև «առանց բնակավայրերը նշելու» հաղորդել է[23], որ «ռուսական ծովային հետևակը որոնողական-հետախուզական գործողություններ է իրականացնում և բնակավայրերի մաքրում` դրանցում հետագայում ամրանալու անպատակով» [9]։ Բուչայի քաղաքապետը քաղաքի ազատագրման մասին հայտարարել է միայն ապրիլի 1-ի երեկոյան՝ ասելով, որ դեպքը տեղի է ունեցել մարտի 31-ին[34]։

Չի հաստատվում նաև այն պնդումը, որ առաջին ապացույցները հայտնվել են միայն չորրորդ օրը։ BBC-ի թղթակիցները կարողացել են քաղաք մտնել ապրիլի 1-ին և այդ ժամանակ էլ հայտնվել են քաղաքի փողոցներում դիակներով առաջին լուսանկարները։ Ապրիլի 2-ին ուկրաինացի զինծառայողների և ոստիկանների հետ Բուչա են ժամանել լրագրողները, ովքեր տեսագրել են ճանապարհներին մեծ թվով սպանվածների[34]։

Ռուսական «Մեդիազոնա» առցանց լրատվամիջոցը նշում է, որ «Պատերազմ ֆեյքերի հետ» Տելեգրամ ալիքը «ձեռքը շարժում» է ներկայացնում մեքենայի դիմապակու շողքը կամ քերծվածքը, իսկ հայելու աղճատումը՝ որպես մարդու՝ դիակի շարժում։ Մեդուզա ակիքը պնդում է, որ սա լավ երևում է բարձր որակի տեսանյութը դիտելիս[32]։

Միջազգային արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուչայի կոտորածը դատապարտել են Եվրախորհրդարանի և Եվրոպական խորհրդի ղեկավարներ՝ Ռոբերտ Մեցոլը և Շառլ Միշելը[35] և Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը[36], ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգը[37], Գերմանիայի դաշնային կանցլեր Օլաֆ Շոլցը։ , Գերմանիայի և Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարարներ Աննալենա Բերբոքը և Ժան-Իվ Լը Դրիանը, ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենը[38], ինչպես նաև բազմաթիվ այլ ուկրաինացի, համաշխարհային և ռուս հասարակական գործիչներ, քաղաքական գործիչներ, տնտեսագետներ և լրագրողներ, ռուս ընդդիմադիրներ, ինչպես նաև արվեստագետներ և մշակութային գործիչներ[39]։

The New Times ամսագրի գլխավոր խմբագիր Եվգենիա Ալբացը կատարվածը համեմատել է Վիետնամի Սոնգ Միի կոտորածի, Լիբանանի Սաբրայի և Շատիլայի կոտորածների, Խորվաթիայում Վուկովարի ջարդերի հետ[40]։

Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար Լիզ Թրուսն ասել է, որ ինքը «ցնցված է Բուչայում և Ուկրաինայի այլ քաղաքներում տեղի ունեցած վայրագություններից» և որ «ռուսական ուժերի՝ անմեղ քաղաքացիների վրա հարձակվելու մասին հաղորդագրությունները զզվելի են»։ Նա նաև հայտարարել է, որ մեղավորները պատասխանատվության կենթարկվեն[28]։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Satellite images show bodies lay in Bucha for weeks, despite Russian claims.
  2. ↑ Satellitenbilder als weitere Beweise // Ablenken, dementieren, verwirren
  3. ↑ Ukrainian Troops Find 410 Massacred Civilians, Some Bound and Shot, After Liberating City of Bucha / N. Gibbs — NYC: Time Inc., 1923. — ISSN 0040-781X; 2169-1665
  4. ↑ Джереми Боуэн (2022 թ․ ապրիլի 3). «Война в Украине: улицы Бучи усеяны сгоревшими танками и телами погибших» (ռուսերեն). Русская служба BBC News. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
  5. ↑ Военные преступления под Киевом. Хроника войны в Украине//«Радио Свобода»
  6. ↑ 6,0 6,1 «Вскрываются злодейства российских войск на Киевщине: в Буче в братских могилах похоронены 280 гражданских». Новости Израиля (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  7. ↑ Reuters (2022 թ․ ապրիլի 3). «EU accuses Russian troops of committing atrocities in Ukrainian town Bucha». Reuters. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին. {{cite news}}: |last= has generic name (օգնություն)
  8. ↑ «Hundreds buried in mass grave in Bucha, near Kyiv: Mayor». www.aljazeera.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  9. ↑ «Ukraine war: Bucha street littered with burned-out tanks and corpses». BBC News. 2022 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  10. ↑ ««Мир должен ужаснуться». В офисе президента Украины прокомментировали сообщения о погибших в Буче». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  11. ↑ «Berlin condemns Bucha 'war crime,' wants more EU sanctions against Russia». Al Arabiya English (անգլերեն). 2022 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  12. ↑ Stern, David (2022 թ․ ապրիլի 3). «Bodies and Rubble in the streets of Bucha following Russian retreat». Washington Post. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  13. ↑ «Это геноцид, не иначе»: в освобожденной Буче нашли тела замученных оккупантами мирных жителей
  14. ↑ Deutsche Welle (www.dw.com). «Ukraine: Germany accuses Russia of 'war crimes' over Bucha deaths — live updates | DW | 03.04.2022». DW.COM (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  15. ↑ Резня в Буче должна быть признана геноцидом - Премьер-министр Польши//«Зеркало недели», 04 апреля 2022
  16. ↑ Republic World. «Russia-Ukraine War Live: Russia Army commanders 'must be brought to justice' says EU». Republic World (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  17. ↑ Ukraine: Germany’s Scholz vows response over Bucha deaths — live updates//DW, 3.04.2022
  18. ↑ «Минобороны РФ опровергло обвинения Киева в убийстве мирных жителей в Буче». tass.ru. 2022 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  19. ↑ «Минобороны России назвало постановкой фото и видео из Бучи под Киевом — РБК». amp.rbc.ru. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 «И Украина, и Россия потребовали созвать Совбез ООН для обсуждения событий в Буче. Но в разные дни». «Русская служба Би-би-си» (ռուսերեն). 2022 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Ratcliffe (now), Rebecca (2022 թ․ ապրիլի 3). «Russia-Ukraine war latest: Ukrainian troops retake entire Kyiv region as evidence emerges of execution of civilians – live». The Guardian. 0261-3077. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  22. ↑ «Almost 300 people buried in "mass grave" in Bucha, dozens of bodies found in the streets». Ukrayinska Pravda (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 «Almost 300 buried in mass grave in Bucha, near Kyiv: Mayor». www.aljazeera.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  24. ↑ Поименный список российских солдат: установлены исполнители геноцида в Буче
  25. ↑ https://www.unian.net/war/reznya-v-buche-obnarodovany-imena-okkupantov-prichastnyh-k-voennym-prestupleniyam-novosti-kieva-11772439.html
  26. ↑ https://mignews.com/news/ukraine/orudovali-na-kievshine-arestovich-pokazal-spisok-chastej-vs-rf.html
  27. ↑ «Ukraine accuses Russia of massacre, city strewn with bodies». AP NEWS (անգլերեն). 2022 թ․ ապրիլի 4. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 Fedor, Lauren; Cameron-Chileshe, Jasmine; Pop, Valentina (2022 թ․ ապրիլի 2). «Ukraine accuses Russian soldiers of killing unarmed civilians». Financial Times. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  29. ↑ «"Бучанська різанина" була навмисною, РФ прагне знищити якомога більше українців - Кулеба». www.unian.ua (ուկրաիներեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  30. ↑ «Минобороны России опровергает обвинения киевского режима в якобы убийстве мирных жителей в населенном пункте Буча Киевской области». mil.ru (ռուսերեն). Минобороны России. 03.04.2022 (17:50). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 «Министерство обороны России отрицает военные преступления в Буче». Русская служба Би-би-си». 2022 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  32. ↑ 32,0 32,1 «День, когда мир был шокирован свидетельствами из Бучи. Главное». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
  33. ↑ Редакция tvzvezda.ru (2022 թ․ ապրիլի 1). «Полный контроль: кадры действий морских пехотинцев и ВДВ в Киевской области». Телеканал «Звезда» (ռուսերեն). Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
  34. ↑ 34,0 34,1 «Россия утверждает, что ее войска оставили Бучу еще 30 марта, а тела появились только сейчас. Это неправда» (ռուսերեն). Русская служба BBC News. 2022 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 4-ին.
  35. ↑ Amy Cassidy and James Frater (2022 թ․ ապրիլի 3). «EU Council president vows fresh sanctions and accuses Russia of committing atrocities in Bucha» (անգլերեն). CNN. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  36. ↑ Ольга Лебедева (2022 թ․ ապրիլի 3). «Европа шокирована свидетельствами массовых убийств мирного населения под Киевом» (ռուսերեն). Deutsche Welle. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  37. ↑ Chandelis Duster (2022 թ․ ապրիլի 3). «NATO secretary general calls civilian deaths in Bucha a "brutality"» (անգլերեն). CNN. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  38. ↑ «Ukraine: Germany accuses Russia of 'war crimes' over Bucha deaths — live updates» (անգլերեն). Deutsche Welle. 2022 թ․ ապրիլի 3.
  39. ↑ ««В любой истории России это будет черная, черная страница»» (ռուսերեն). Meduza. 2022 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 3-ին.
  40. ↑ Альбац, Евгения (2022 թ․ ապրիլի 3). «Буча… Это географическое название теперь войдёт в историю как Сонгми во Вьетнаме, как Сабра и Шатила в Ливане, как Вуковар в Хорватии…». The New Times = Новое время.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Զանգվածային_սպանություններ_Բուչայում&oldid=9805156» էջից