Երջնակ
| Երջնակ | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Eryngium L.
|
||||||||||||
|
|
Երջնակ կամ էրեյնակ[1], (լատ.՝ Eryngium), նեխուրազգիների (հովանոցավորներ(Umbelliferae)) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։
Բովանդակություն
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարածված է Շիրակի, Լոռու, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում։ Աճում է ենթալպյան մարգագետիններում, չոր, քարքարոտ լանջերին, անտառեզրերին։
Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տերևներն ամբողջական են կամ մասնատված, կաշեկերպ, նշտարաձև, կլոր, հազվադեպ՝ գծաձև, սուր ատամնաեզր։ Ծաղկաբույլը կապտաերկնագույն գլխիկ է՝ շրջապատված երկար, փշոտ թերթերից կազմված ծածկոցով։ Ծաղիկները երկսեռ են, մանր։ Ծաղկում է հուլիս-սեպտեմբերին։ Պտուղը հակաձվաձև է՝ պատված սպիտակ թեփուկներով։ Պարունակում է ածխաջրեր, սապոնիններ, օրգանական թթուներ, եթերայուղեր, կումարիններ և այլն։ Օգտագործում են որպես միզամուղ միջոց, նաև մաշկի, շնչառական օրգանների և այլ հիվանդությունների ժամանակ։ Ուտելի է։ Երջնակ Վանատուրին (E. wanaturii) հանդիպում է Արագածոտնի և Վայոց ձորի մարզերի քարքարոտ լանջերին, թփային մացառուտներում, գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում։
Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայտնի է մոտ 230, ՀՀ-ում՝ 5 տեսակ՝ երջնակ Բիլարդերի (E.billardieri), երջնակ հսկայական (E.giganteum), երջնակ դաշտային (E. campestre) և այլն։ Մի քանի տեսակները[2]
- Eryngium alismifolium Greene
- Eryngium alpinum L.
- Eryngium aquaticum L.
- Eryngium articulatum Hook.
- Eryngium billardierei F.Delaroche
- Eryngium bourgatii Gouan
- Eryngium caeruleum M.Bieb.
- Eryngium campestre L.
- Eryngium carlinae F.Delaroche
- Eryngium constancei M.Y.Sheikh
- Eryngium creticum Lam.
- Eryngium cuneifolium Small
- Eryngium dilatatum Lam.
- Eryngium dorae C.Norman
- Eryngium duriaei J.Gay ex Boiss.
- Eryngium ebracteatum Lam.
- Eryngium eburneum Decne.
- Eryngium elegans Cham. & Schltdl.
- Eryngium foetidum L.
- Eryngium giganteum M.Bieb.
- Eryngium glomeratum Lam.
- Eryngium heterophyllum Engelm.
- Eryngium hookeri Walp.
- Eryngium integrifolia Walter
- Eryngium maritimum L.
- Eryngium nasturtiifolium Juss. ex F.Delaroche
- Eryngium nudicaule Lam.
- Eryngium pandanifolium Cham. & Schltdl.
- Eryngium paniculatum Cav. & Dombey ex F.Delaroche
- Eryngium pectinatum C.Presl ex DC.
- Eryngium petiolatum Hook.
- Eryngium planum L.
- Eryngium pusillum L.
- Eryngium rostratum Cav.
- Eryngium sanguisorba Cham. & Schltdl.
- Eryngium tenue Lam.
- Eryngium yuccifolium Michx.
- Eryngium ×zabelii Christ ex Bergmans
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Никифоров Ю.В. Алтайские травы-целители. — Горно-Алтайск: Юч-Сумер – Белуха, 1992.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Синеголовник на сайте Плантариум
- Синеголовник в Энциклопедии декоративных садовых растений
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։  |
