Երբ գալիս է սեպտեմբերը (ֆիլմ)

Երբ գալիս է սեպտեմբերը ռուս.՝ Когда наступает сентябрь
Երկիր	ԽՍՀՄ
Ժանր	մելոդրամա
Թվական	1975
Պրեմիերա	սեպտեմբերի 23 1976
Լեզու	հայերեն ռուսերեն
Ռեժիսոր	Էդմոնդ Քեոսայան
Սցենարի հեղինակ	Կոնստանտին Իսաև Էդմոնդ Քեոսայան
Դերակատարներ	Արմեն Ջիգարխանյան, Նիկոլայ Կրյուչկով, Վլադիմիր Իվաշով, Վալենտինա Ուշակովա, Իվան Ռիժով, Գալինա Պոլսկիխ, Միխայիլ Մետյոլկին, Վլադիմիր Նոսիկ, Նիկոլայ Գրաբբե, Էդգար Էլբակյան, Վիկտոր Ավդյուշկո և Տամարա Յարենկո
Օպերատոր	Միխայիլ Արդաբյևսկի
Երաժշտություն	Յան Ֆրենկել
Պատմվածքի վայր	Մոսկվա
Կինոընկերություն	Մոսֆիլմ
Տևողություն	86 րոպե

Երբ գալիս է սեպտեմբերը, ընտանեկան մելոդրամա։

Սյուժե

Աշտարակից Մոսկվա է գալիս թոշակառու Լևոն Պողոսյանը, որպեսզի թոռանը՝ Լևոնիկին, տանի առաջին դասարան։ Լևոնը շատ մարդամոտ է, հեշտ մտերմանում է հարևանների հետ, օգնում է նրանց, ինչը հատուկ չէ մեծ քաղաքների համար, որտեղ հարևանները կարող են իրար չճանաչել։

Նունեն խանդում է ամուսնուն, ով աշխատում է կարի ֆաբրիկայում և մասնակցում է գեղարվեստական ինքնագործունեությանը, և դրա պատճառով ընտանիքում պարբերաբար խնդիրներ են լինում։

Լևոնը ընկերանում է Լևոնիկի համադասարանցի Կատյայի պապի հետ։ Նիկոլայ Նիկոլաևիչը օգնում է Լևոնին առողջական խնդիրների հետ կապված, բժշկական հետազոտության արդյունքում պարզվում է, որ Լևոնին մնացել է քիչ ժամանակ ապրելու։

Մետաղագործ Գենան Լևոնի համար մանղալ է պատրաստում։ Լևոնն ու Լևոնիկը խորոված են անում մոսկովյան բազմահարկի պատշգամբում։ Հարևանները, տեսնելով ծուխը, կանչում են հրշեջներին։ Լևոնը հրավիրում է բոլոր ընկերներին խորովածի։

Լևոնի ընկերները ճանապարհում են նրան օդանավակայանում։

Դերերում

• Արմեն Ջիգարխանյան - Լևոն Պողոսյան
• Նիկոլայ Կրյուչկով - Նիկոլայ Իվանովիչ Իվանով, Կատյայի պապը
• Լաուրա Գևորգյան - Նունե, Լևոնի դուստրը
• Վլադիմիր Իվաշով - Վլադիմիր Կոնդրիկով, Նունեի ամուսինը
• Անտոն Իլյին - Լևոնիկ, (հնչունավորեց Կլարա Ռումյանովա)
• Իվան Րիժով - բժշկության գեներալ
• Գալինա Պոլսկիխ - Նաստասյա Վասիլևնա, հավաքարար
• Միխայիլ Մետյոլկին - թաղային
• Նիկոլայ Գրաբբե - ռենտգենոլոգ
• Էդգար Էլբակյան - Լաերտ
• Ավետիք Գևորգյան - Ստեփան, Լևոնի ճանապարհակից
• Սերգեյ Պոտիկյան - հրշեջ
• Վիկտոր Ավդյուշկո - Եվգենի Վիկտորովիչ, Նունեի գիտական ղեկավար

Դրվագներում

• հարևաններ. Վալենտինա Ուշակովա - Նինա Պետրովնա, Տամարա Յարենկո, Լյուդմիլա Կարաուշ, Ելիզավետա Կուզյուրինա, Ինգա Բուդկևիչ, Նիկոլայ Գորլով
• Գալինա Միկելաձե - համերգի վարող
• Լյուբով Սոկոլովա - հսկիչ
• Տատյանա Սաշկովա (տիտրերում Տ.Շուրշիկովա) - վոկալ կվարտետի անդամ
• Տաքսու ուղևորները - Ալեքսանդր Լուկյանով, Եվգենի Մարկով
• առաջին դասարանցիների հայրեր - Օլեգ Բալակին, Գենադի Դոնյագին, Ալեքսեյ Կոնյաշկին
• Ս. Ֆոնարյովա, Գալինա Յակովլևա, Մ. Յակովլևա, Ն. Միշկանովա, Գ. Մոլչանովա, Ն. Մոլչանովա, Լ. Յակիմովա, Օ.

Ատամանովա, Ն. Կարպիտչենկո, Վերա Բլագովիդովա, Լյուդմիլա Կրաշենիկովա

Ստեղծագործական խումբ

• բեմադրող նկարիչ - Եվգենի Սերգանով
• հնչյունային օպերատոր - Սեմյոն Լիտվինով
• «Для тебя» (Քեզ համար) երգի խոսքերի հեղինակ - Իգոր Շաֆերան

Հետաքրքիր փաստեր

• 2011 թ. սեպտեմբերի 18-ին Ախթալայում «Երբ գալիս է սեպտեմբերը» նշանաբանով անցկացվել է III Համահայկական Խորովածի փառատան, որի ժամանակ բացվել է Արմեն Ջիգարխանյանի արձանը։
• Ֆիդայական երգը թարգմանվել է ռուսերեն ոչ ճիշտ գրաքննության պատճառով։

Պարգևներ

• 1976 թ. - գլխավոր մրցանակ IX համամիութենական կինոփառատոնում Ֆրունզեում
• 1976 թ. - «Արծաթ Նեֆերտիտի» մրցանակի դափնեկիր Կահիրեի միջազգային կինոփառատոնում մարդասիրության համար, կենսունակությունը, դերասանների գերազանց խաղը և Եգիպտոսի կաթոլիկ ասոցիացիայի մրցանակ
• 1976 թ. - գլխավոր մրցանակ Ավելինոյի միջազգային կինոփառատոնում
• 1977 թ. - Լոնդոնի արվեստի ակադեմիայի դիպլոմ լավագույն օտարերկրյա ֆիլմ ցուցադրված Բրիտանիայում
• 1977 թ. - հանդիսատեսի համակրանքի մրցանակ՝ լավագույն տղամարդ դերակատարին (Արմեն Ջիգարխանյան) «ՖԵՍԹ-77» VII Բելգրադի հեղինակային ֆիլմերի կինոփառատոնում