Գազ Վեդու
| Գազ Վեդու | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Բակլածաղկավորներ (Fabales) |
| Ընտանիք | Բակլազգիներ (Fabaceae) |
| Ենթաընտանիք | Բակլայիններ (Faboideae) |
| Տրիբա | Galegeae |
| Ցեղ | Գազ (Astragalus) |
| Տեսակ | Գազ Վեդու (A. vedicus) |
| Միջազգային անվանում | |
| Astragalus vedicus | |
Գազ Վեդու (լատին․՝ Astragalus vedicus), լոբազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
15-35 սմ բարձրությամբ, քիչ ճյուղավորված թուփ է։ Տերևների առանցքը բարակ է, սովորաբար նարնջակարմիր և փոքրիկ փշիկով վերջացող։ Տերևիկները 4-6-ական զույգերով են, խավոտ, էլիպսաձև, հաստավուն, հետ թեքված առանցքներով։ Ծաղիկները հավաքված են խիստ մոտեցած տերևների անութներում և առաջացնում են 2-3 սմ տրամագծով գնդաձև ծաղկաբույլ։ Բաժակը խավոտ է, ատամիկները՝ խողովակից շատ երկար, խոզանաձև, երկար թարթիչավոր։ Պսակը դժգույն վարդագույն է, դրոշը բաժակին չգերազանցող, առանց ականջուկների[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է Երևանի ֆլորիստիկական շրջանում (Երանոս, Քաղցրաշեն, Երասխ, Վեդի, Ուրծի լեռնաշղթա)։ Աճում է նաև Նախիջևանում։ Ծաղկում է հունիս-հուլիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիս-օգոստոսին[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 800-1000 մ բարձրությունների վրա, քարաթափվածքների, կրաքարային և տրավերտինային տեղերում[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է, որի տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Համարվում է Հարավային Անդրկովկասի էնդեմիկ։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Անհրաժեշտ է ստեղծել նոր ԲՀՊՏ Երախի լեռնաշղթայի վրա։ Պահպանության գործողություններ չեն իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
|
