Բևեռային ջրածիծառ

Թագավորություն	Կենդանիներ
Տիպ	Քորդավորներ
Դաս	Թռչուններ
Կարգ	Քարադրանմաններ
Ընտանիք	Ջրածիծառներ
Ցեղ	Ջրածիծառ
Տեսակ	Բևեռային ջրածիծառ

Լատիներեն անվանում

Sterna paradisaea

Pontoppidan, 1763

Հատուկ պահպանություն

Քիչ մտահոգող տեսակ
IUCN 3.1 Least Concern : ???

Արեալ

բնադրում

Գաղթի ճանապարհ

Ձմեռում

Դասակարգումը
Վիքիցեղերում

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

Բևեռային ջրածիծառ^[1] (լատ.՝ Sterna paradisaea) որորների ընտանիքի (Laridae)^[2] փոքր թռչուն։

Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թռչնի երկարությունը 36-43 սմ է, թևերի երկարությունը՝ 74-84 սմ։ Բևեռային ջրածիծառը սպիտակ գույնի թռչուն է, սև գույնի գլխարկանման գլխով, մոխրագույն մարմնով, արտահայտված կտրտված և սրածայր պոչով։ Գարնանը և ամռանը կտուցը ստանում է կարմիր գունավորում։ Թաթերը կարճ են, ինչի պատճառով դժվարանում է նրա տեղաշարժումը։ Բնադրում են գաղութներով ժայռերի վրա կամ լողափերին։ Մոնոգամ են, զույգերը ձևավորվում են ողջ կյանքի համար։ Թռչում են ջրից 10-12 մետր բարձրության վրա, որսում են ձկներ, խեցգետնանմաններ, փափկամարմիններ, միջատներ, անձրևաորդեր։ Բների մոտակայքից կարող են ուտել նաև հատապտուղներ^[3]։

Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բևեռային ջրածիծառը բնադրում է բևեռային շրջաններում, Հյուսիսային Եվրոպայի կղզիներում և թերակղզիներում, Գրենլանդիայում, Սիբիրում, Ալյասկայում, Կանադայում։ Ձմեռում է Հարավային կիսագնդում՝ Հարավային օվկիանոսի և նրա մերձակայքի ենթաարկտիկական և անտարկտիկական ջրերում^[3]։

Արկտիկայի և Անտարկտիկայի միջև թռիչքների հետևանքով թռչունն ամեն տարի երկու ամառ է դիտում (Արկտիկա և Անտարկտիկա) և ավելի շատ ցերեկային լույս է տեսնում, քան Երկրի ցանկացած այլ կենդանի էակ։

Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շոտլանդիայում կազմակերպվում են վայրի բնության պահպանության արգելավայրեր, որոնցում բևեռային ջրածիծառը ընդգրկված է պահպանվող տեսակների ցանկում.

Մաուսա կղզի, 767 զույգ, 1,7 % Մեծ Բրիտանիայի պոպուլյացիա (1994 թվական)^[4]։
Պապա-Ստուր կղզի, 1 000 զույգ, 2,3 % Մեծ Բրիտանիայի պոպուլյացիա^[5]։
Սամբորո-Հեդ հրվանդան, 700 զույգ, 1,6 % Մեծ Բրիտանիայի պոպուլյացիա (1994 թվական)^[6]։
Ֆուլա կղզի, 1100 զույգ, 2,5 % Մեծ Բրիտանիայի պոպուլյացիա (1992-1996 թվական)^[7]։

Թռչունի գրանցած ռեկորդներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բևեռային ջրածիծառը այն եզակի թռչունն է, որը սեզոնային կերպով գաղթում է Արկտիկայից դեպի Անտարկտիկա, և մեկ տարվա ընթացքում այն հաղթահարում է հսկա տարածություն՝ հասնելով ռեկորդային 70 հազար կիլոմետրի^[8]։ Միակողմանի թռիչքը տևում է մոտ մեկ ամիս։

Այս տեսակի առանձին թռչուններ մեկ տարվա ընթացքում թռչում են ավելի քան 80 հազար կմ^[9]։ Բևեռային ջրածիծառն ապրում է 20-25 տարի (կյանքի առավելագույն տևողությունը 34 տարի է^[10]), այսինքն՝ իր ողջ կյանքի ընթացքում թռչունը թռչում է այնքան հեռավորություն, որը հավասար է մինչև Լուսին հեռավորությանը և երեք անգամ հետ վերադառնալուն^[11]։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Կաղապար:Книга:Пятиязычный словарь названий животных. Птицы
↑ Coursers, noddies, gulls, terns, auks, sandgrouse : [անգլ.] / F. Gill & D. Donsker (Eds). // IOC World Bird List (v 8.1). — 2018. — DOI:10.14344/IOC.ML.8.1.(Ստուգված է 24 Մարտի 2018).
↑ ^3,0 ^3,1 Կաղապար:IUCN
↑ Заказник «Моуса».
↑ Заказник «Папа-Стур».
↑ Заказник «Самборо-Хед».
↑ Заказник «Фула».
↑ Membrana: Названа птица с самым дальним ежегодным перелётом Archived 2010-09-17 at the Wayback Machine..
↑ PNAS: Tracking of Arctic terns Sterna paradisaea reveals longest animal migration Archived 2020-09-29 at the Wayback Machine..
↑ Чемпион по длине перелетов: Полярная крачка (Sterna paradisae).
↑ Inman Mason (January 12, 2010)։ «World's Longest Migration Found--2X Longer Than Thought»։ National Geographic Society։ Վերցված է օգոստոսի 19, 2016

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Рябицев В. К., Рябицев А. В. Птицы Ямало-Ненецкого автономного округа: справочник-определитель. — Екатеринбург: Издательство Уральского университета, 2010. — 448 с. — ISBN 978-5-7996-0507-0

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսաստանի ողնաշարավոր կենդանիներ:Բևեռային ջրածիծառ Archived 2018-03-24 at the Wayback Machine..

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Բևեռային ջրածիծառ կատեգորիայում։

[1] Կաղապար:Книга:Пятиязычный словарь названий животных. Птицы

[IOC-2] Coursers, noddies, gulls, terns, auks, sandgrouse : [անգլ.] / F. Gill & D. Donsker (Eds). // IOC World Bird List (v 8.1). — 2018. — DOI:10.14344/IOC.ML.8.1.(Ստուգված է 24 Մարտի 2018).

[IUCN-3] 3,0 ^3,1 Կաղապար:IUCN

[4] Заказник «Моуса».

[5] Заказник «Папа-Стур».

[6] Заказник «Самборо-Хед».

[7] Заказник «Фула».

[8] Membrana: Названа птица с самым дальним ежегодным перелётом Archived 2010-09-17 at the Wayback Machine..

[pnas-9] PNAS: Tracking of Arctic terns Sterna paradisaea reveals longest animal migration Archived 2020-09-29 at the Wayback Machine..

[10] Чемпион по длине перелетов: Полярная крачка (Sterna paradisae).

[11] Inman Mason (January 12, 2010)։ «World's Longest Migration Found--2X Longer Than Thought»։ National Geographic Society։ Վերցված է օգոստոսի 19, 2016

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]