Բիեներցիա շուրջաթև

Բիեներցիա շուրջաթև
Բիեներցիա շուրջաթև
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Մեխակածաղկավորներ (Caryophyllales)
Ընտանիք	Հավակատարազգիներ (Amaranthaceae)
Ենթաընտանիք	Suaedoideae
Տրիբա	Bienertieae
Ցեղ	Բիեներցիա (Bienertia)
Տեսակ	Բիեներցիա շուրջաթև (B. cycloptera)
Միջազգային անվանում
Bienertia cycloptera Bunge, 1879

Բիեներցիա շուրջաթև (լատին․՝ Bienertia cycloptera), թելուկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

15-40 սմ բարձրությամբ, սուկուլենտ, մերկ, բաց կանաչ միամյա բույս է։ Տերևները գլանաձև են, բութ, աղեղնաձև կորացած, հիմքով ցողունի հետ սերտաճած։ Ծաղիկները երկսեռ են և վարսանդավոր։ Պտուղները ափսեանման են, փափուկ, թևանման^[1]։

Տարածում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հանդիպում է միայն Երևանի ֆլորիստիկական շրջանում (Արարատ, Երասխ, Մասիս, Երասխահուն)։ Հանդիպում է նաև Նախիջևանում, Արևելյան Անդրկովկասում, Եվրոպայի հարավում, Արևելյան Անատոլիայում, Հարավարևմտյան և Կենտրոնական Ասիայում^[1]։

Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 800-1000 մ բարձրությունների վրա։ Ծաղկում է հուլիս-սեպտեմբեր ամիսներին, պտղաբերում՝ սեպտեմբեր-հոկտեմբերին^[1]։

Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է։ Աղակալված տարածքների յուրացման հետևանքով Արարատյան հարթավայրում կրճատվել են տարածման և բնակության շրջանները։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված որպես ոչնչացման սպառնալիքի ենթակա տեսակ։ Ընդգրկված չէ CITES–ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում^[1]։

Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Որդան կարմիր» արգելավայրում^[1]։