Արիանա Կաոիլի
Արիանա Կաոիլի | |
---|---|
![]() Արիանա Կաոիլին Դրեզդենի օլիմպիադայում (2008) | |
Պետություն(ներ) | ![]() |
Անունը ծնվելիս | անգլ.՝ Arianne Bo Caoili |
Ծննդյան ամսաթիվ | դեկտեմբերի 22, 1986[1][2] |
Ծննդավայր | Մանիլա, ![]() |
Մահվան ամսաթիվ | Մարտի 30, 2020 |
Մահվան վայր | Երևան, Հայաստան[3][2] |
Կոչում | Կանանց միջազգային վարպետ |
Առավելագույն վարկանիշ | 2309 (հոկտեմբեր, 2002) |
ՖԻԴԵ համար | 5201179 |
365chess | Arianne_Caoili |
Chesstempo համար | 33290 |
ICCF համար | 33290 |
Մասնակցել է | Կանանց շախմատային օլիմպիադա 2000[4], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 2002[4], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 2004[4], Շախմատի կանանց օլիմպիադա 2006[4], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 2008[4], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 2010[4], Կանանց շախմատային օլիմպիադա 2012[4] և Պարեր աստղերի հետ |
![]() |

Արիանա Բո Կաոիլի (անգլ.՝ Arianne Bo Caoili, դեկտեմբերի 22, 1986[1][2], Մանիլա, Ֆիլիպիններ[1][2] - մարտի 30, 2020[3], Երևան, Հայաստան[3][2]), ֆիլիպինյան ծագումով ավստրալիացի շախմատիստուհի, ՖԻԴԵ-ի կանանց միջազգային վարպետ։ 2016 թվականից՝ Երևանում լույս տեսնող «Ճամփորդ» շաբաթաթերթի գլխավոր խմբագիրն էր[5]։ 2017 թվականի նոյեմբերին նշանակվել էր Հայաստանի վարչապետի խորհրդական՝ հասարակական հիմունքներով[6]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արիանան ծնվել է Մանիլայում։ Նրա հայրը ֆիլիպինցի է, իսկ մայրը կիսով չափ հոլանդուհի, կիսով չափ՝ իռլանդուհի[7]։ Շախմատ խաղալ սկսել է 6 տարեկանից։ 14 տարեկանում նա Իտալիայի Կոնկա դելլա Պրեսոլանայի ուժեղ մրցաշարում 9 հնարավորից վաստակել է 5½ միավոր[8]։ 2002-ին նրա վարկանիշն անցավ 2300-ից, սակայն հետագայում նա որոշ ժամանակով երկրորդ պլան մղեց շախմատը, քանի որ պետք է շարունակեր ուսումը։ Նա Ավստրալիայի լավագույն շախմատիստուհիներից էր և այդ երկրի կանանց հավաքականի կազմում մասնակցել է 2008-ի համաշխարհային օլիմպիադային, որը կայացել է Դրեզդենում (Գերմանիա)[9]։ 2009-ին Կաոիլին 9 հնարավորից վաստակելով 8 միավոր՝ հաղթել է Մեծ Բրիտանիայում կայացած «Լոնդոն Չեսս կլասսիկ» խոշոր մրցաշարում՝ 2 միավորով առաջ անցնելով մոտակա մրցակցից[10]։
Արիանա Կաոիլին մասնագիտությամբ տնտեսագետ էր։
2017 թվականի նոյեմբերի 21-ին Կարեն Կարապետյանը նրան նշանակել է Հայաստանի վարչապետի խորհրդական՝ հասարակական հիմունքներով[6]։
2020 թվականի մարտի 15-ին՝ ժամը 00:02-ին, իր վարած «Lexus RX350» մակնիշի ավտոմեքենայով Սեբաստիա փողոցում բախվել է բետոնե հենասյանը։ Նա ծանր վիճակում տեղափոխվել է հիվանդանոց։ Մահացել է 2020 թվականի մարտի 30-ին[11]։
Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2006 թվականից Արիանան Հայաստանի շախմատային առաջատար Լևոն Արոնյանի ընկերուհին էր։ Նրանց աշխարհի երիտասարդական առաջնության ժամանակ ծանոթացրել էր Արոնյանի ավստրալիացի ընկերը, որն Արիանայի առաջին ուսուցիչն է եղել։ Նա ծանոթացրել է՝ կարծելով, որ Լևոնն ու Արիանան մտածելակերպով շատ նման են իրար[12]։
2006 թվականին Թուրինում համաշխարհային օլիմպիադայի օրերին տեղի է ունեցել հետևյալ միջադեպը. անգլիացի գրոսմայստեր Դեննի Գորմելլին բռունցքներով հարձակվել էր Լևոն Արոնյանի վրա, երբ նա և Արիանան պարում էին պարասրահում։ Պատճառը, ամենայն հավանականությամբ, խանդն էր[13]։
2015 թվականի փետրվարի 18-ին Լևոնն ու Արիանան նշանվեցին[14]։ Հարսանյաց արարողությունը տեղի է ունեցել 2017 թվականի սեպտեմբերի 30-ին[15]։
Նախասիրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արիանան սիրում էր լատինաամերիկյան պարեր, երգում էր, գրում երգեր։ Մասնակցել է Ավստրալիայի «Պարեր աստղերի հետ» հեռուստատեսային նախագծի հինգերորդ եթերաշրջանին[16]։
2014 թվականի հունիս-օգոստոսին մասնակցել է «Շանթ» հեռուստաընկերության «Պարահանդես» նախագծի 4-րդ եթերաշրջանին՝ պարընկերոջ հետ մտնելով լավագույն քառյակ[17]։
Մինչև Արոնյանի հետ ամուսնանալը Արիանան բազմիցս եղել է Հայաստանում, նրա ամենասիրելի վայրը Դիլիջանն էր։ Սիրում էր հայկական խոհանոցը, հատկապես խորովածը, ինչպես նաև գյուղական սնունդը, որը քաղաքում չես գտնի։ Հետաքրքրվում էր հայոց պատմությամբ, կարդացել է բազմաթիվ գրքեր Հայաստանի մասին։ Մագիստրոսական թեզը վերաբերում էր Հայաստանի և Ռուսաստանի գործարար հարաբերություններին։ Մի քիչ խոսում էր հայերեն։
2013 թվականի հոկտեմբերից բնակության է տեղափոխվել Հայաստան և news.am կայքում իրականացրել է «Հայաստանը Արիանայի աչքերով» ամենշաբաթյա նախագիծը, որում պարբերաբար պատմել է Հայաստանի մասին իր տպավորությունները, երկրում բնակվելու և աշխատելու դժվարություններն ու հմայքը ներկայացրել է Հայաստանին սիրահարված օտարերկրացու աչքերով[18]։
2016 թվականի փետրվարին Արիանան Երևանում հիմնադրել է «Ճամփորդ» շաբաթաթերթը, որի գլխավոր խմբագիրն էր։ Թերթը յուրաքանչյուր երեքշաբթի անվճար կարող էին ձեռք բերել Երևանի քաղաքային տրանսպորտի ուղևորները[19]։
Խաղացած պարտիաներից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իսպանիայի Մալագա քաղաքում 2000-ին կայացած բաց մրցաշարում 13-ամյա Արիանան հանդիպել էր Ռուսաստանը ներկայացնող ուժեղ գրոսմայստեր Վլադիմիր Եպիշինի հետ, որի վարկանիշն այդ պահին 2667 էր։ Սպիտակներով խաղացող Կաոիլին խաղաց 37. Թd1-g4 (տե՛ս տրամագիրը), որին սևերը պատասխանեցին 37...Թxd4??՝ կարծելով, որ 38. Թxd4-ին կպատասխանեն 38...Ձe2+ և կվերադարձնեն թագուհին։ Սակայն սպիտակները խաղացին 38. Ձf5+, և սևերն անմիջապես հանձնվեցին, քանի որ կորցնում են թագուհին[20]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 chessgames.com — 2001.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Levon Aronian’s wife Arianne Caoili dies days after road accident
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 OlimpBase
- ↑ Լևոն Արոնյանի կնոջ նվերը երևանցիներին(չաշխատող հղում)
- ↑ 6,0 6,1 «ԱՐԻԱՆՆԵ ԲՈ ԿՆՈՒՊՊԵ ԿԱՈԻԼԻԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԽՈՐՀՐԴԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 21-ին։ Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 21
- ↑ Հարցազրույց Արիանա Կաոիլիի հետ
- ↑ Արիանա Կաոիլիի մասնակցությունը մրցաշարերին
- ↑ Արիանա Կաոիլին Դրեզդենի օլիմպիադայում
- ↑ Արիանա Կաոիլին Լոնդոն Չեսս կլասսիկում
- ↑ «Մահացել է Լևոն Արոնյանի կինը՝ Արիանա Կաոիլին»։ news.am։ Վերցված է 2020 թ․ մարտի 30
- ↑ Լևոն Արոնյան
- ↑ Թուրինյան միջադեպի մասին
- ↑ «Լևոն Արոնյանը նշանվել է»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 29-ին։ Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 28
- ↑ «Լևոն Արոնյանն ու Արիանա Քաոլին ամուսնացել են. պսակադրության ուշագրավ դրվագները` ֆոտոշարքով»։ www.tert.am։ Արխիվացված է օրիգինալից 2021-02-28-ին։ Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 1
- ↑ Պարեր աստղերի հետ
- ↑ «Պարահանդես» նախագծի 4-րդ եթերաշրջան
- ↑ Հայացում. գործընթացն սկսված է
- ↑ Լևոն Արոնյանի կինը երևանցիներին շաբաթաթերթ է նվիրում
- ↑ Կաոիլի – Եպիշին, Մալագա, 2000, 1-0
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|