Ակտինոլեմ խոշորաբաժակ
| Ակտինոլեմ խոշորաբաժակ | |
_(28656063243).jpg) Ակտինոլեմ խոշորաբաժակ | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Հովանոցածաղկավորներ (Apiales) |
| Ընտանիք | Նեխուրազգիներ (Apiaceae) |
| Ցեղ | Ակտինոլեմ (Actinolema) |
| Տեսակ | Ակտինոլեմ խոշորաբաժակ (A. macrolema) |
| Միջազգային անվանում | |
| Actinolema macrolema | |
Ակտինոլեմ խոշորաբաժակ (լատին․՝ Actinolema macrolema), հովանոցավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միամյա բույս է, որն ունի 10-25 սմ բարձրություն։ Հովանոցի ներքին ծաղիկները երկսեռ են, համարյա նստադիր, արտաքին ծաղիկները արական են, երկար ծաղկակոթերով։ Ծածկոցի թերթերը խոշոր և փշատամնավոր եզրերով են։ Պտուղների մերիկարպները մեջքի կողմից սանրաձև ատամնավոր են[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է Երևանի ֆլորիստիկական շրջանում (Ուրծի լեռնաշղթա, Ողջաբերդի շրջակայք)։ Հանդիպում է նաև Անատոլիայում, Հյուսիսային Իրաքում, Հյուսիսարևմտյան Իրանում և Սիրիական անապատում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 800-1100 մ բարձրությունների վրա, քարքարոտ կավային լանջերին, ցանքերում, կիսաանապատում և չոր տափաստաններում։ Ծաղկում է մայիս ամսին, պտղաբերում՝ հունիսին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է։ Կովկասում հանդիպում է միայն Հայաստանում երկու պոպուլյացիաներում։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Տեսակին տնտեսական գործունեության (գյուղատնտեսական հանդակների ընդլայնում, տնտեսական կառույցների ստեղծում), ինչպես նաև անասունների կողմից տրորման հետևանքով սպառնում է աճելավայրերի խախտման սպառնալիքը։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես հազվագյուտ տեսակ։ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում ընդգրկված չէ[1]։
Պոպուլյացիաներից մեկը պահպանվում է «Էրեբունի» պետական արգելոցի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ակտինոլեմ խոշորաբաժակ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ակտինոլեմ խոշորաբաժակ» հոդվածին։ |
| ||||||
