Ալան Գութ
Ալան Գութ Alan Harvey Guth | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 27, 1947 թվական Նյու Բրանսուիկ, Միդլսեքս շրջան (Նյու Ջերսի) |
| Բնակության վայր(եր) |  ԱՄՆ |
| Քաղաքացիություն | ԱՄՆ[1] |
| Դավանանք | աթեիզմ |
| Մասնագիտություն | կոսմոլոգիա, տեսական ֆիզիկա |
| Հաստատություն(ներ) | Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ |
| Գործունեության ոլորտ | ֆիզիկական տիեզերագիտություն և տարրական մասնիկների ֆիզիկա |
| Անդամակցություն | ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ամերիկյան աստղագիտական միություն[2] և Գիտության զարգացման աջակցության ամերիկյան ասոցացիա[2] |
| Ալմա մատեր | Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ |
| Գիտական աստիճան | մագիստրոս (1969) և փիլիսոփայության դոկտոր (1972) |
| Տիրապետում է լեզուներին | անգլերեն[3] |
| Գիտական ղեկավար | en:Francis E. Low |
| Ինչով է հայտնի | տիեզերքի գնաճային մոդելի տեսաբան |
| Ազդվել է | Սթիվեն Վայնբերգ և Robert H. Dicke? |
| Պարգևներ | Նոբելյան մրցանակ հիմնարար ֆիզիկայի համար (2012) Կավլի մրցանակ (2014) |
| Երեխա(ներ) | Լարի Գութ |
| Alan Guth Վիքիպահեստում | |
Ալան Գութ (Գուս) (անգլ.՝ Alan Harvey Guth, փետրվարի 27, 1947, Նյու Բրանսուիկ, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ[4][5][6]), ամերիկացի ֆիզիկոս և կոսմոլոգ, առաջին է առաջարկել տիեզերքի գնաճային մոդելի գաղափարը։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ալան Գութը ծնվել է ԱՄՆ-ի Միդլսեքս շրջանի (Նյու Ջերսի) Նյու Բրանսուիկ քաղաքում, մի հրեական ընտանիքում[7][8][9]: Նրա ծնողները՝ Հայման Գութը և Իլեյն Չեյտենը, ղեկավարում էիր մի մթերային խանութ և քիմմաքրում[10]: Մեծացել է Նյու Ջերսի նահանգի Հայլենդ-Պարկում, որտեղ ավարտել է դպրոցը, որպեսզի ընդունվի Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ: Ինստիտուտում նա սովորել է 1964 թվականից մինչև 1971 թվականները, Ֆրենսիս Լոյի ղեկավարության ներքո դառնալաով փիլիսոփայության բժիշկ։ 1970-ական թվականներին Գութը ստանձնում է գիտությունների դոկտոր պաշտոնը Պրիստոնի համալսարանում, Կոլումբիայի համալսարանում, Կորնելի համալսարանում և Ստենֆորդի համալսարանում: Կորնելի համալսարանում Գութը ծանոթանում է ֆիզիկոս Հենրի Թաեմի հետ, ով համոզել է նրան համատեղ ուսումնասիրել Տիեզերքի վաղ դարաշրջանի մագնիսական մոնոպոլը։ Այդ աշխատանքը փոխել է իր կարիերայի ուղղությունը։ Միասին նրանք հայտնագործեցին, որ տարրական մասնիկների ֆիզիկայում ստանդարտ ենթադրությունները և տիեզերագիտությունը հանգում են ֆանտաստիկ հսկա մագնիսների մոնոպոլների թվի։ Այդ արդյունքը ավելի վաղ ստացել են խորհրդային գիտնականներ Զելդովիչը և Խլոպովը։ Գութը և Տայը սկսում են փնտրել այլընտրանքային առաջարկներ, որոնք թույլ կտան խուսափել մագնիսական մոնոպոլների գերարտադրության խնդիրը։ Արդյունքում Գութը ձևակերպեց Մեծ պայթյունի տեսությունը ստեղծելով Տիեզերքի գնաճային մոդելը։
1980 թվականին Գութը վերադարձել է Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ որպես դոցենտ: Այնտեղ էլ նա աշխատում է մինչև օրս։
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1991 թվականին ստացել է Օսկար Կլեյնի մրցանակ։
- 1996 թվականին ստացել է Էդինգտոնի մրցանակ։
- 2001 թվականին ստացել է Բենջամին Ֆրանկլինի մրցանակ։
- 2002 թվականին գնաճային հոգեբանության հայեցակարգի զարգացման համար Ալան Գութը ԱՆդրեյ Լինդի և Փոլ Ստեյնհարդի հետ (англ.) նշանավորվեցին Դիրակի մեդալով։
- 2004 թվականին գնաճային Տիեզերքի աշխատանքի համար Անդրեյ Լինդի հետ արժանացել է Գրուբերի մրցանակին[11]։
- 2009 թվականին ստացել է Նյուտոնի մրցանակ:
- 2012 թվականի հուլիսին Նոբելյան մրցանակի է արժանացել[12]:
- 2014 թվականին դարձել է Կավլի մրցանակի դափնեկիր աստղաֆիզիկայի բնագավառում[13]:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Bell A. Encyclopædia Britannica — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768. — Vol. 22.
- ↑ 2,0 2,1 Notable Names Database — 2002.
- ↑ Identifiants et Référentiels — ABES, 2011.
- ↑ 4,0 4,1 Guth, Alan H. — MIT Kavli Institute for Astrophysics and Space Research.
- ↑ 5,0 5,1 ALAN H. GUTH, SB '69, PHD '72 — MIT.
- ↑ 6,0 6,1 50 People Who Deserve a Nobel Prize
- ↑ Alan Guth
- ↑ NNDB (Alan Guth)
- ↑ Генеалогия семьи Гут
- ↑ Семья отца происходила из Румынии, матери — из территории современной Литвы.
- ↑ Ученый российского происхождения удостоен Космологической премии Грубера // Сайт newsru.com, 31 марта 2004 года
- ↑ «Fundamental Physics Prize»
- ↑ «Российские ученые Старобинский и Линде получили премию Кавли в размере $1 млн»։ Газета.ру։ 29 мая 2014։ Վերցված է 2014-05-30
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||||||||
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Փետրվարի 27 ծնունդներ
- 1947 ծնունդներ
- ԱՄՆ-ում ծնվածներ
- Ամերիկացի ֆիզիկոսներ
- Ֆիզիկոսներ այբբենական կարգով
- Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Տեսական ֆիզիկոսներ
- Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի շրջանավարտներ