Օդեսայի օպերայի և բալետի թատրոն

**Օդեսայի օպերայի և բալետի թատրոն**
Օդեսայի օպերայի և բալետի թատրոն;
Տեսակ	թատերական կազմակերպություն
Երկիր	Ուկրաինա
Գտնվելու վայրը	Օդեսա և Prymorskyi Raion?
Հիմնադրման ամսաթիվ	1810
Կայք	operahouse.od.ua
	Odesa Opera Theatre Վիքիպահեստում

Օդեսայի օպերայի և բալետի թատրոն (ուկրաիներեն՝ Одеський національний академічний театр опери та балету), Օդեսայի առաջին և ամենահին թատրոնն է^[2]^[3]։ Առաջին շինությունը կառուցվել է 1810 թվականին, սակայն 1873 թվականի հրդեհից այրվել է։ Թատրոնի ժամանակակից շենքը կառուցվել է 1887 թվականին ճարտարապետներ Ֆերդինանդ Ֆելների և Գերման Գելմերի կողմից բարոկկո ոճով։ Հանդիսականների սրահը ձևավորված է ուշ ֆրանսիական ռոկոկո ոճով։ Պայտանման դահլիճի եզակի ակուստիկայի շնորհիվ բեմի յուրաքանչյուր շշուկ լսելի է դահլիճի ցանկացած անկյունում։ Թատրոնի շենքի ամբողջական վերանորոգումն ավարտվել է 2007 թվականին։

Թատրոնի դիրիժորներից են եղել Պյոտր Չայկովսկին, Նիկոլայ Ռիմսկի-Կորսակովը, Սերգեյ Ռախմանինովը, երգել են Ֆյոդոր Շալյապինը, Սալոմեա Կրուշելնիցկայան, Լեոնիդ Սոբինովը, պարերով հանդես են եկել Աննա Պավլովան, Այսեդորա Դունկանը։ Օդեսայի թատրոնը հիշատակված է Ալեքսանդր Պուշկինի «Եվգենի Օնեգին» վեպում։ «Forbes» ամսագիրը թատրոնն ընդգրկել է Արևելյան Եվրոպայի բացառիկ տեսարժան վայրերի ցանկում^[4]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սանկ Պետերբուրգցի ճարտարապետ Թոմաս դե Թոմոնը նախագծել է առաջին թատրոնը, որը բացվել է 1810 թվականի փետրվարի 10-ին։ Վերջին թատրոնը կառուցվել է ճիշտ նույն տեղում, որտեղ 200 տարի առաջ կառուցվել է առաջին թատրոնը։ Գլխավոր մուտքը իր սյունաշարով նայում էր դեպի ծովը։ Սրահ չկար^[5]^[6]։

1831 թվականին ռուսական կայսրության գեներալ-նահանգապետ Միխայիլ Վորոնցովը (ներկայումս Ուկրաինայի կազմում) որոշում է հին սահմանված կարանտին վճարները հատկացնել Օդեսայի թատրոնին^[7]։ Պատմաբան Չարլզ Քինգը ներկայացնում է, որ Օդեսայի բժշկական տեսուչներից մեկը նույնպես եղել է Օդեսայի թատրոնի սեփականատերերից։ Երբ տոմսերի վաճառքը քիչ էր լինում, նա նորեկ հաճախորդների մոտ վարակ էր հայտնաբերում, և նրանք կարանտին էին անցնում սեփական միջոցներով։ Լազարեթի ծախսերը, որտեղ հիվանդները մնում էին, օգտագործվում էր թատրոնում անվանի կատարողի վարձելու համար^[8]։ 1873 թվականի հունվարի 2-ի գիշերը թատրոնի շենքը հրդեհվում է^[9]։ Սկսվում է դրամահավաք։ Հայտարարվում է լավագույն թատերական դիզայնի միջազգային մրցույթ։ Ներկայացված քառասուն նախագծերից ոչ մեկը չի ընտրվում^[5]^[10]։ Ընտրվում է 1878 թվականին Դրեզդենի օպերայի շենքի նմանատիպ նախագիծը ոչ ավանդական նախասրահով, որին հաջորդում են դահլիճի կորություննեը^[11]։

Վիեննացի ճարտարապետներ Ֆերդինանտ Ֆելներն ու Հերման Հելմերը 1883 թվականին սկսել են ավելի մեծ թատրոնի շենքի կառուցումը։ Հիմնարկեքը տեղի է ունեցել 1884 թվականի սեպտեմբերի 16-ին։ Շինարարությունն ավարտվել է 1887 թվականի հոկտեմբերի 1-ին։ Շինարարության արժեքը կազմել է 1,300,000 ռուբլի։ Շինությունն անվանվել է Օդեսայի քաղաքային թատրոն^[5]^[12]^[13]^[14]։ Այն եղել է Օդեսայի առաջին շինությունը, որը փորձարկել է Էդիսոն ընկերության էլեկտրական լուսավորությունը^[15]։ Ամռանը թատրոնն ավելի հարմարավետ դարձնելու համար սառույցի և ծղոտի միջոցով դահլիճում ապահովել են զովություն^[14]։ 1925 թվականին շենքը կրկին հրդեհվել է^[15]։

Երբ Օդեսայի բնակիչներն իմանում են, որ շենքն արժեցել է 1.3 միլիոն ռուբլի՝ ապշում են, սակայն շենքը տեսնելով՝ կրկին ապշում են հիացմունքից^[5]։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Նիկիտա Խրուշչովը, մտահոգված քաղաքում տիրող իրավիճակով, այցելել է Օդեսա այն ազատագրելուց անմիջապես հետո։ Նա տեղեկացնում է, որ թատրոնի շենքի միայն մեկ անկյունն է վնասվել թշնամու պարկուճներից^[16]։

Թատրոնը վերակառուցվել է 1960-ական թվականներին^[15]։ Թատրոնը գտնվում է տեղաշաժվող հողերի վրա և առկա է փլուզման վտանգ. շենքի հիմքի առաջին ճաքերը ի հայտ են եկել հիմնադրման պահից։ Թատրոնի արևելյան կեսը նստել է 7 դյույմով առաջին երեք տարիների ընթացքում, և վեց պատերը սկսել են թեքվել։ Գլոբ Դրանովը, ով 25 տարի երգել է այս օպերային թատրոնում, աջակցում է շենքի վերականգնման աշխատանքներում^[14]^[15]։

Շինարարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շենքի ճակատը զարդարված է իտալական բարոկկո ոճով։ Շինության խորշերում տեղադրված են Միխայիլ Գլինկայի, Նիկոլայ Գոգոլի, Ալեքսանդր Գրիբոյեդովի և Ալեքսանդր Պուշկինի կիսանդրիները։ Մեծ դահլիճը ձևավորված է Լուի XVI-ի ոճով և զարդարված է ոսկեզօծ ֆիգուրներով ու զարդանախշերով։ Ճարտարապետները նախասրահից ստեղծել են 24 ելք՝ հրդեհի դեպքում ողբերգություններից խուսափելու համար։ Թատրոնի կողքին կա մարգագետին՝ թարմ ծաղիկներով ու թփերով^[12]։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 archINFORM (գերմ.) — 1994.
↑ «Статья об Одессе в Британской энциклопедии (упоминается театр)» (անգլերեն). Chicago: Encyclopædia Britannica. 2007. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 14 декабря 2007-ին.
↑ «Памятники градостроительства и архитектуры Украинской ССР», справочник в 4-х томах (Главный редактор: Н. Л. Жариков). — Киев: «Будівельник», 1983—1986. — Т. 3. — С. 262.
↑ .«Forbes советует читателям ехать в Украину». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 19-ին.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Kononova, G. (1984). Odessa: A Guide. Moscow: Raduga Publishers. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 6-ին. p. 67
↑ Karakina, p. 68 Lists the architect's name as Toma de Tomana.
↑ Anthony L.H. Rhinelander. (1990). Prince Michael Vorontsov: Viceroy to the Tsar. McGill-Queen's Press - MQUP. ISBN 0-7735-0747-7. p. 110
↑ King, Charles (2004). The Black Sea: A History. Oxford University Press: Oxford University Press. ISBN 0-19-924161-9. p. 171
↑ Karakina, Yelena; Tatyana Samoilova; Anna Ishchenko (2004). Touring Odessa. BDRUK. ISBN 966-8137-01-9. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 6-ին. p. 67
↑ Karakina, p. 67 States: There were forty three entrants, and...Felner and Gelmer were selected.
↑ Buildings for Music, Michael Forsythe, Cambridge University Press, p. 344
↑ ^12,0 ^12,1 Herlihy, Patricia (1991) [1987]. Odessa: A History, 1794-1914. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 0-916458-15-6. p. 266-7
↑ Karakina, p. 70 States: The Opera and Ballet Theatre acquired its name in the early 20th century. When first created, it was simply called the City Theatre.
↑ ^14,0 ^14,1 ^14,2 Wines, Michael (1999 թ․ նոյեմբերի 1). «An Aged Beauty Gets a Facelift From a Geologist». The New York Times: 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 7-ին.
↑ ^15,0 ^15,1 ^15,2 ^15,3 Kaufman, p. 14.
↑ Khrushchev, Nikita (2004). Sergei Khrushchev (ed.). Memoirs of Nikita Khrushchev: The Commissar, 1918-1945. Penn State Press: Pennsylvania State University. ISBN 0-271-02332-5. p. 597

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օդեսայի օպերայի և բալետի թատրոն» հոդվածին։

[_59d8d3e2cac010f9-1] 1,0 ^1,1 archINFORM (գերմ.) — 1994.

[2] «Статья об Одессе в Британской энциклопедии (упоминается театр)» (անգլերեն). Chicago: Encyclopædia Britannica. 2007. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 14 декабря 2007-ին.

[жариков-3] «Памятники градостроительства и архитектуры Украинской ССР», справочник в 4-х томах (Главный редактор: Н. Л. Жариков). — Киев: «Будівельник», 1983—1986. — Т. 3. — С. 262.

[4] .«Forbes советует читателям ехать в Украину». Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 19-ին.

[guide-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Kononova, G. (1984). Odessa: A Guide. Moscow: Raduga Publishers. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 6-ին. p. 67

[touring3-6] Karakina, p. 68 Lists the architect's name as Toma de Tomana.

[Prince-7] Anthony L.H. Rhinelander. (1990). Prince Michael Vorontsov: Viceroy to the Tsar. McGill-Queen's Press - MQUP. ISBN 0-7735-0747-7. p. 110

[king-8] King, Charles (2004). The Black Sea: A History. Oxford University Press: Oxford University Press. ISBN 0-19-924161-9. p. 171

[touring-9] Karakina, Yelena; Tatyana Samoilova; Anna Ishchenko (2004). Touring Odessa. BDRUK. ISBN 966-8137-01-9. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 6-ին. p. 67

[touring2-10] Karakina, p. 67 States: There were forty three entrants, and...Felner and Gelmer were selected.

[11] Buildings for Music, Michael Forsythe, Cambridge University Press, p. 344

[pat1-12] 12,0 ^12,1 Herlihy, Patricia (1991) [1987]. Odessa: A History, 1794-1914. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 0-916458-15-6. p. 266-7

[touring4-13] Karakina, p. 70 States: The Opera and Ballet Theatre acquired its name in the early 20th century. When first created, it was simply called the City Theatre.

[NYT-14] 14,0 ^14,1 ^14,2 Wines, Michael (1999 թ․ նոյեմբերի 1). «An Aged Beauty Gets a Facelift From a Geologist». The New York Times: 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 7-ին.

[mem2-15] 15,0 ^15,1 ^15,2 ^15,3 Kaufman, p. 14.

[ww2-16] Khrushchev, Nikita (2004). Sergei Khrushchev (ed.). Memoirs of Nikita Khrushchev: The Commissar, 1918-1945. Penn State Press: Pennsylvania State University. ISBN 0-271-02332-5. p. 597

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]