Ջեյմս Բալլարդ
Ջեյմս Բալլարդ անգլ.՝ James Graham Ballard | |
|---|---|
| Ծնվել է | նոյեմբերի 15, 1930[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Շանհայ, Չինաստան[4] կամ Shanghai International Settlements, Չինաստանի Հանրապետություն |
| Վախճանվել է | ապրիլի 19, 2009[5][1][2][…] (78 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն |
| Գերեզման | Կենսալ Գրին գերեզմանատուն |
| Մասնագիտություն | վիպասան, գրող և գիտաֆանտաստիկ գրող |
| Լեզու | անգլերեն |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն |
| Կրթություն | Քեմբրիջի համալսարան, Թագավորական քոլեջ, Քեմբրիջ և The Leys School? |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Crash?, Արևի կայսրություն, The Drowned World?, The Crystal World? և The Burning World? |
| Պարգևներ | |
| Զավակներ | Bea Ballard? |
Ներշնչվել է
| |
 J. G. Ballard Վիքիպահեստում | |
Ջեյմս Գրեմ Բալլարդ (անգլ.՝ James Graham Ballard, նոյեմբերի 15, 1930[1][2][3][…], Շանհայ, Չինաստան[4] և Shanghai International Settlements, Չինաստանի Հանրապետություն - ապրիլի 19, 2009[5][1][2][…], Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն), բրիտանացի գրող, 20-րդ դարի կեսի անգլիական գրականության խոշոր դեմքերից մեկը։ Նրա գրական համբավը սկսվել է գիտաֆանտաստիկ պատմվածքներից և վեպերից, իսկ ավելի ուշ՝ նաև հոգեախտաբանական թրիլլերներից («Ավտովթար», «Բետոնե կղզի» և այլն)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ջեյմս Բալլարդը ծնվել է 1930 թվականի նոյեմբերի 15-ին Շանհայում՝ բրիտանացի դիվանագետի ընտանիքում։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ նա իր ծնողների հետ եղել է Շանհայի ճապոնական համակենտրոնացման ճամբարում, որը նախատեսված էր խաղաղ բնակիչների համար։ Ազատվելուց հետո տեղափոխվել է Լոնդոն, որտեղ դպրոցն ավարտելուց հետո միացել է թագավորական ռազմաօդային ուժերին։
Բալլարդի վրա մեծ ազդեցություն է ունեցել սյուրռեալիզմի արվեստը։ 1956 թվականից սկսել է պատմվածքներ հրատարակել գիտաֆանտաստիկ ամսագրերում։ 1961 թվականին լույս է տեսել նրա առաջին վեպը՝ «Քամի ոչ մի տեղից». հաջորդող երկու վեպերը ևս աղետների վերաբերյալ էին։
1964 թվականին թոքաբորբից մահացել է նրա կինը՝ Հելեն Մերի Մեթյուզը, և նրա խնամքին են մնացել երեք երեխաները (Ջեյմս, Ֆեյ և Բի)։ Չնայած դրանից հետո Բալլարդը չի ամուսնացել, բայց մի քանի տարի անց նա հանդիպել է Քլեր Ուոլշին, ում հետ նա իր ողջ կյանքի ընթացքում ապրել է քաղաքացիական ամուսնության մեջ։
1970 թվականին լույս է տեսել Բալլարդի պատմվածքների տասներորդ ժողովածուն՝ «Դաժանության ցուցահանդես», որը գրողին մեծ համբավ է բերել։ Բալլարդին նախկինում ամենաքիչն էին հետաքրքրում առաջընթացը, տեխնոլոգիան, ապագան, այլմոլորակային քաղաքակրթությունները և այլն։ Նրա գրիչն ուղղված էր տարբեր տեսակի արտասովոր հանգամանքների ազդեցության տակ մարդու հոգեբանության փոփոխությունները նկարագրելուն։ «Դաժանության ցուցահանդեսը» արձակ ստեղծագործության մեջ շեշտադրումը հոգեբանությունից տեղափոխվել է հոգեախտաբանություն. այդուհետ Բալլարդի հերոսները տարված են տարբեր գաղափարներով, ֆոբիաներով և բռնության հանդեպ հիվանդագին կրքով։
Ստեղծագործության նոր շրջանի գագաթնակետն է «Վթար» (1973) վեպը, որն էկրանավորել է Դեյվիդ Քրոնենբերգը 1996 թվականին, որտեղ գրողը սեռական կապ է գտել մարդու և ավտովթարների (դրանց ընթացքի և հետևանքների) միջև՝ հասցնելով հերոսին ավտովթարով մահվան նախագծման ուժգին մոլուցքի։ Բալլարդն իր վեպի հերոսի անունից մշակում է Էլիզաբեթ Թեյլորի մահը, նույն ժամանակաշրջանի մեկ այլ պատմության մեջ նկարագրված է Ժակլին Քենեդու սպանության ծրագիրը։ Ամերիկացի հրատարակիչը ձեռագիրը վերադարձրել է Անգլիա՝ «Հեղինակն ակնհայտորեն պաթոլոգիկ հիվանդ է» նշումով։ Այնուհետև լույս են տեսնում «Բետոնե կղզի» (1973) և «Բարձրահարկը» (1975) վեպերը, որոնցում ներկայացվում է մեծ քաղաքի անհույս խորշերը քշված մարդու գիտակցության հոգեբանական աղավաղումը։
Քաղաքային թեմայից շեղվում են 1979 թվականի նոր վեպերը (էրոտիկ բնույթի սյուրռեալիստական շլափայլությունը)` «Անվերջ երազների գործարան», «Բարև, Ամերիկա», «Արևի կայսրություն» (ինքնակենսագրական վեպ, որի հիման վրա Սթիվեն Սփիլբերգը նկարահանել է համանուն ֆիլմ 1987 թվականին)։ Սկսած 1980-ականներից՝ Բալլարդը սովորական մարդկանց գործողություններում սկսում է բացահայտել մարդկային ենթագիտակցության մութ կողմերը, որոնք հեղինակը ներծծել է բռնության միկորոչափաբաժնով. «Խենթացածները» (1988), «Կոկաինյան գիշերներ» (1994, և դրա ավելի զարգացած տարբերակը «Սուպերկաններ», 2000), «Հազարամյակի մարդիկ» (2003) վեպերը։
Բալլարդը համարվում է Անգլիայի առաջատար լեզվական ոճաբան։ Նրան պատրաստակամորեն հարցազրույցներ էին տալիս արդիական թեմաների շուրջ, թեև գրողն ինքը հրապարակային քիչ ելույթներ է ունեցել և Մեծ Բրիտանիայում որևէ հասարակական կամ գրական գործունեության չի ծավալել։
1970-ականներից Բալլարդն ապրել է Լոնդոնի Շեփերթոն արվարձանում։ Վերջին վեպը («Աստծո թագավորությունը») լույս է տեսել 2006 թվականին։
Բալարդի ինքնակենսագրականը՝ «Կյանքի հրաշքները», լույս է տեսել 2008 թվականի հունվարին, և The Sunday Times-ին տված հարցազրույցում Բալլարդն ասել է, որ 2006 թվականի կեսերին իր մոտ շագանակագեղձի քաղցկեղ են ախտորոշել, ինչը դրդել է իրեն գրել ինքնակենսագրությունը։
Բալլարդը մահացել է 2009 թվականի ապրիլի 19-ին, 79 տարեկան հասակում[6]։
Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Год | Հայերեն անվանում | Բնագրային անվանում | Примечания |
|---|---|---|---|
| 1961 | Քամի ոչ մի տեղից | The Wind From Nowhere | վեպ |
| 1962 | ժամանակի ձայնը (1994) | The Voices of Time | պատվածք |
| 1962 | Խորտակված աշխարհ (Ջրային աշխարհ) (1994) | The Drowned World | վեպ |
| 1962 | Բիլենիում | Billenium | պատվածք |
| 1963 | Քառաչափ մղձավանջ | The Four-Dimensional Nightmare | պատվածք |
| 1963 | Անձնագիր դեպի հավերժություն | Passport to Eternity | պատվածք |
| 1964 | Վերջին ափը | The Terminal Beach | պատվածք |
| 1964 | Այրված աշխարհ | The Burning World (The Drought) | վեպ |
| 1966 | Բյուրեղյա աշխարհ (2000) | The Crystal World | վեպ |
| 1966 | Անհնար մարդ | The Impossible Man | պատվածք |
| 1967 | Սարսափի գոտի | The Disaster Area | պատվածք |
| 1967 | Ծանրաբեռնված մարդ | The Overloaded Man | պատվածք |
| 1970 | Դաժանության ցուցահանդես | The Atrocity Exhibition | պատվածք |
| 1972 | Վերջնական քաղաք | ‘Chronopolis’ & Other Stories | պատվածք |
| 1973 | Ավտովթար (1999) | Crash | վեպ |
| 1974 | Բետոնե կղզի(2003) | The Concrete Island | վեպ |
| 1975 | Բարձրահարկը | High-Rise | վեպ |
| 1975 | Մանուշակագույն ավազներ (1994) | Vermilion Sands | պատվածք |
| 1975 | Ցածր թռչող ինքնաթիռներ(2003) | ‘Low-Flying Aircraft’ & Other Stories | պատվածք |
| 1979 | Անսահմանափակ երազանքների գործարան(2004) | The Unlimited Dream Company | վեպ |
| 1981 | Բարև Ամերիկա | Hello America | վեպ |
| 1982 | Մոտ ապագայի առասպելներ | Myths of the Near Future | պատվածք |
| 1984 | Լույսի կայսրություն | Empire of the Sun | վեպ |
| 1985 | Մի օր ընդմիշտ | The Day of Forever | պատվածք |
| 1987 | Ստեղծման օր | The Day of Creation | վեպ |
| 1988 | Տիեզերական դարաշրջանի հիշողություններ | Memories of the Space Age | պատվածք |
| 1988 | Գժվածները | Running Wild | վեպ |
| 1989 | Պատերազմի տենդ | War Fever | պատվածք |
| 1991 | Կանանց բարությունը | The Kindness of Women | վեպ |
| 1994 | Կոկաինի գիշերներ (2005) | Cocaine Nights | վեպ |
| 1995 | Շտապում է դրախտ | Rushing to Paradise | վեպ |
| 1996 | Հազարամյակի ուղեցույց | A User’s Guide to the Millennium | ակնարկների և խոհագրության հավաքածու |
| 2000 | Սուպեր-Կանն (2003) | Super-Cannes | վեպ |
| 2003 | Հազարամյակի մարդիկ | Millennium People | վեպ |
| 2003 | Հարցազրույցներ | Conversations | հարցազրույցների հավաքածու |
| 2006 | Աստծո թագավորություն | Kingdome Come | վեպ |
| 2008 | Կյանքի հրաշքները | Miracles of Life | ինքնակենսագրություն |
Էկրանավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Արևի կայսրություն (ֆիլմ)
- Ավտովթար (ֆիլմ)
- Բարձրահարկը (ֆիլմ, 2015)
Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 3,0 3,1 Discogs — 2000.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118656929 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/8007331.stm
- ↑ «Скончался британский писатель Джеймс Баллард». Lenta.ru. 2009 թ․ ապրիլի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 19-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «J.G. Ballard: www.jgballard.com». 2008 թ․ օգոստոսի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 9-ին. archive.org կայքում
- «Дж. Г. Баллард». fantlab.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2024 թ․ մարտի 10-ին.
- Զեյմս Բալլարդը LiveJournal-ում
- Ջեյմս Բալլարդ։ «Մեր ժամանցի մշակույթը հրապուրված է բռնությամբ»
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջեյմս Բալլարդ» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
- Նոյեմբերի 15 ծնունդներ
- 1930 ծնունդներ
- Շանհայ քաղաքում ծնվածներ
- Ապրիլի 19 մահեր
- 2009 մահեր
- Լոնդոն քաղաքում մահացածներ
- Քեմբրիջի համալսարանի շրջանավարտներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- 20-րդ դարի աթեիստներ
- 20-րդ դարի անգլիացի վիպասաններ
- Անգլիացի աթեիստներ
- Հրապարակախոսներ
- Պոստմոդեռնիստ գրողներ
- Ֆուտուրոլոգներ
- Գիտաֆանտաստիկ գրողներ
- Անգլիացի վիպասաններ
- Անգլիացի գրողներ