Շպից (գերմ.՝ spitz, նշանակում է սրածայր), ընտանի շան ցեղատեսակ, բնորոշվում է երկար, հաստ և հաճախ սպիտակ մորթիով, սուր ականջներով և դնչիկով։ Պոչը հաճախ պտտվում է շան մեջքին կամ ուղղված է դեպի վերև։ Թեև բոլոր ցեղատեսակները հիշեցնում են պարզունակ շներ, ավելի փոքր ցեղատեսակները հիշեցնում են աղվեսներ, մինչդեռ ավելի մեծ ցեղատեսակները հիշեցնում են շնագայլեր և գայլեր։
Շպիցերի հստակ ծագումը հայտնի չէ, չնայած մերօրյա շպիցերը գալիս են Սիբիրի Արկտիկական շրջանից[1]։ Այս ցեղատեսակը նկարագրվել է որպես Պոմերանյան Կանիս 1788 թվականին Յոհան Ֆրիդրիխ Գմելինի խմբագրությունում[2]։
Շպիցը լավ հարմարվում է Հյուսիսային ցուրտ կլիմայական պայմաններում ապրելու համար։ Նրանք հաճախ ունեն ջերմամեկուսիչ մորթե շերտ, որն ջերմությունն պահելու համար ավելի խիտ է, քան վերին շերտը։ Փոքր, ուղիղ ականջները օգնում են նվազեցնել ցրտահարության վտանգը, թաթերի վրա աճող հաստ մորթին պաշտպանում են շներին սառույցից։ Շպիցի շատ ցեղատեսակներ, ինչպիսիք են ճապոնական ակիտան և չաո-չաոն, պահպանում են գայլի հատկությունները, ինչպիսիք են անկախությունը, կասկածամտությունը և ագրեսիան անծանոթ մարդկանց և այլ շների նկատմամբ։ Դեռ վաղ տարիքից նրանք պահանջում են շատ մարզումներ և սոցիալականացում։ Շպիցի մի քանի ցեղատեսակներ (օրինակ ՝ հասկի) բուծվում են միայն մեկ նպատակով։ Այնուամենայնիվ, շպիցի շատ ցեղատեսակներին (օրինակ ՝ ռուսական լայկա) բնորոշ են որսորդությունը, բեռների փոխադրումը, անասունների արածեցումը և պաշտպանությունը[3]։
Շպիցերը, իրենց խիտ, փափուկ մորթիով, ոլորված պոչերով, փոքրիկ դնչերով ու ականջներով, բուծվել են որպես ոչ ակտիվ շներ, որոնք նախատեսված են ծառայել որպես ուղեկիցներ կամ խաղալիքներ։ Այս միտումն ավելի շատ նկարագրում է փոքրիկ պոմերանյան շպիցերին, որոնք ի սկզբանե մեծ շներ էին, ավելի մոտ էր կիշոնդների (գայլաշպիցեր) չափին։
Կիշոնդը գերմանական շպիցի տեսակ է՝ սիրալիր, նվիրված և շատ եռանդուն ընտանի կենդանի, որը բուծվել է որպես պահակ շուն բեռնանավերի համար։ Հաճախ այս ցեղատեսակները ճանաչվում են իրենց ժպտացող դեմքի շնորհիվ[4]։
↑Linnaeus, C. (translated and revised by R. Kerr). 1792. The Animal Kingdom; or, zoological system of the celebrated Sir Charles Linnaeus. Class I. Mammalia and Class II. Birds. Being a translation of that part of the Systema Naturae, as lately published with great improvements by Professor Gmelin, together with numerous additions from more recent zoological writers and illustrated with copperplates. J. Murray, London, 644 pp.
.jpg){kind=spacer}