Ուելս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ուելս (այլ կիրառումներ)
Ուելս
վալլիերեն Cymru
անգլերեն Wales
Ուելս դրոշ
Դրոշ
Ուելս զինանշանը
Զինանշան
Ազգային օրհներգ՝ «Ուելսը ընդմիշտ»
Ուելս դիրքը
Ուելս դիրքը
Մայրաքաղաք
և ամենամեծ քաղաք
Քարդիֆ
Պետական լեզուներ վալլիերեն, անգլերեն
Կառավարում Սահմանադրական միապետություն
Տարածք
 -  Ընդհանուր 20 799 կմ² 
Բնակչություն
 -  2001 նախահաշիվը 2 903 085 
 -  Խտություն 140 /կմ² 
 /մղոն²
Արժույթ ֆունտ ստերլինգ
Հեռախոսային կոդ +44

Ուելսը (վալլիերեն՝ Cymru, կարդ. ˈkəmrɨ, անգլերեն՝ Wales) Միացյալ Թագավորության չորս կարևոր վարչա-դիվանագիտական մասերից մեկն է, անցյալում կելտական անկախ թագավորությունների խառնարան էր։ Զբաղեցնում է Ունլս թերակղզին և Անգլսի կղզին։ Ուելսը գտնվում է Մեծ Բրիտանիայի հարավ-արևմուտքում, արևելքում սահմանակցում է անգլիական Չեշիր, Շրոփշիր, Հերեֆորդշիր և Գլոսթերշիր կոմսությունների հետ, մնացած երեք կողմերից շրջապատված է ծովով՝ հարավում դա Բրիսթոլյան ջրանցքն է (Սևերնի գետաբերանը), հարավ-արևմուտքում Սուրբ Գևորգի նեղուցն է, հյուսիսում և արևմուտքում Իռլանդական ծովն է, իսկ հյուսիս-արևելքում Դի գետի գետաբերանն է։

Ուելսի խորհրդարան առաջին նախարար Մարկ Դրեյքֆորդ; 2021 թվականի մայիս

Արդյունաբերություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուելսը Մեծ Բրիտանիայի կարևոր ինդուստրիալ և սև մետալուրգիայի գլխավոր շրջանն է։ Զարգացումը կապված է քարածխային ավազանի հետ։ Հիմնական ճյուղերն են քարածխի արդյունահանումը, սև և գունավոր մետալուրգիան, նավթավերամշակումը, նավթաքիմիական, քիմական արդյունաբերությունը և մեքենաշինությունը։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զբաղվում են անասնապահությամբ և բուսաբուծությամբ։ Հնում Ուելսի տարածքում բնակվել են կելտական ցեղեր։ 13-րդ դարում Ուելսը նվաճել է Անգլիան (մինչև 1536 թվականը՝ ինքնավար իշխանություն)։ 1301 թվականից Անգլիայում գահի ժառանգորդները կրում են «Ուելսի արքայազն» տիտղոսը։

Վարչական բաժանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եթե շրջանները նշված են * (քաղաքների համար) կամ † (քաղաք-կոմսությունների համար) նշաններով ապա դրանք կոմսություններ են։Փակագծերում տրված են անգլերեն և ուելսերեն անվանումները։
  1. Մերթիր Տիդֆիլ (Merthyr Tydfil/Merthyr Tudful) †
  2. Կայրֆիլ (Caerphilly/Caerffili) †
  3. Բլայնայ Գվենտ (Blaenau Gwent)†
  4. Տորվայն (Tor-faen) †
  5. Մոնմութշիր (Monmouthshire/Sir Fynwy)
  6. Նյուպորտ (Newport/Casnewydd) *
  7. Կարդիֆ (Cardiff/Caerdydd) *
  8. Գլամորգան հովիը (Vale of Glamorgan/Bro Morgannwg) †
  9. Բրիջենդ (Bridgend/Pen-y-bont ar Ogwr) †
  10. Ռոնտա Կինոն Տավ (Rhondda Cynon Taff/Rhondda Cynon Tâf) †
  11. Նիթ-Պորտ Տոլբոտ (Neath Port Talbot/Castell-nedd Port Talbot) †
  12. Սուոնսի (Swansea/Abertawe) *
  13. Կարմարթենշիր (Carmarthenshire/Sir Gaerfyrddin)
  14. Կերեդիգոն (Ceredigion)
  15. Պոուիս (Powys)
  16. Ռեքսեմ (Wrexham/Wrecsam) †
  17. Ֆլինթշիր (Flintshire/Sir y Fflint)
  18. Դենբիշիր (Denbighshire/Sir Ddinbych)
  19. Կոնուի (Conwy) †
  20. Գվինեդ (Gwynedd/Gyunedd)
  21. Անգլսի Կղզի (Anglesey/Ynys Môn)
  22. Պեմբրուկշիր (Pembrokeshire/Sir Benfro)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուելս» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։