Հայ-արգենտինական հարաբերություններ
 | |
 Արգենտինա |
 Հայաստան |
Հայ-արգենտինական հարաբերությունները նկարագրում են Հայաստանի և Արգենտինայի ներկայիս և պատմական հարաբերությունները։ Արգենտինայի հայկական համայնքը ամենախոշոր համայնքներից մեկն է ամբողջ Լատինական Ամերիկայում՝ մոտավորապես 120,000 անդամ[1]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արգենտինա հայերի առաջին ներգաղթը տեղի է ունեցել 1892 թվականին, հիմնականում Եգիպտոսից և Սիրիայիս[2]։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի հետևանքով մի քանի հազար հայեր արտագաղթեցին Արգենտինա։ Շատ հայեր արտագաղթել են Օսմանյան Թուրքիայի իրականացրած Ցեղասպանության պատճառով[2]։ 1918 թվականի մայիսին Հայաստանը առանձնացավ Ռուսաստանից և հռչակեց իր անկախությունը։ 2 տարի անց՝ 1920 թվականին, Արգենտինան ճանաչեց Հայաստանի անկախությունը՝ բարելավելով հարաբերությունները և ստեղծելով նոր դիվանագիտական հարաբերությունները[3]։ 1920 թվականի դեկտեմբերին Կարմիր բանակը ներխուժեց Հայաստան՝ այն ընդգրկելով Խորհրդային Միության կազմի մեջ։
Խորհորդային Միության փլուզումից՝ 1991 թվականի դեկտեմբերի 26-ից հետո Հայաստանը կրկին անկախացավ։ 1992 թվականի հունվարի 17-ին Արգենտինան և Հայաստանը վերահաստատեցին դիվանագիտական կապերը[4]։ 1992 թվականի հունիսին Հայաստանի նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը պաշտոնական այցով մեկնեց Արգենտինա[4]։ 1993 թվականին բացվեց Հայաստանի դեսպանատունը Արգենտինայի Բուենոս Այրես քաղաքում։ 1998 թվականին Արգենտինայի նախագահ Կարլոս Մենեմը նույնպես պաշտոնական այցով ժամանեց Հայաստան[5]։ 2009 թվականին Հայաստանում բացվեց Արգենտինայի դեսպանատունը[6]։
Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը Արգենտինայի կողմից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1987 թվականի սեպտեմբերի Արգենտինայի նախագահ Ռաուլ Ալֆոնսոն ելույթով հանդես եկավ արգենտինացիների և հատկապես հայ համայնքի համար՝ ճանաչելով Հայոց ցեղասպանությունը[7]։ 1995 թվականին նախագահ Կարլոս Մենեմը օրենք է ընդունել, որով ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը[8]։ 2007 թվականի հունվարի 11-ին նախագահ Նեստոր Կիրշերը օրենք ստորագրեց, որ Արգենտինան պաշտոնապես ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը[9]։
Պաշտոնական այցեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արգենտինայի նախագահի այցը Հայաստան[4]
- Նախագահ Կարլոս Մենեմ (1998 թվական)
Հայաստանի նախագահների այցը Արգենտինա[4]
- Նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյան (1992 թվական)
- Նախագահ Ռոբերտ Քոչարյան (2002 թվական)
- Նախագահ Սերժ Սարգսյան (2014 թվական)
Երկկողմ հարաբերություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դիվանագիտական կապեր հաստատելուց հետո Արգենտինան և Հայաստանը ստորագրել են մի շարք երկկողմ համաձայնագրեր, ինչպիսիք են Համագործակցության համաձայնգիր երկու ազգերի միջև (1992 թվական), Համաձայնագիր ներդրումների խրախուսման և փոխադարձ պաշտպանության (1993 թվական), Համաձայնագիր առևտրա-տնտեսական համագործակցության վերաբերյալ (1994 թվական), Համաձայնագիր գիտատեխնիկական համագործակցության մասին (1994 թվական), Համագործակցության համաձայնագիր միջուկային էներգիայի խաղաղ նպատակներով օգտագործման վերաբերյալ (1998 թվական), Համագործակցության համաձայնագիր մշակույթի և կրթության բնագավառներում (1998 թվական), Համաձայնագիր զբոսաշրջության բնագավառում համագործակցության մասին (2002 թվական), սովորական անձնագրերի տերերի համար վիզային ռեժիմի վերացման մասին համաձայնագիր (2011 թվական) և Տնտեսական համագործակցության մասին համաձայնագիր (2014 թվական)[4]։
Առևտուր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2014 թվականին Արգենտինայի և Հայաստանի միջև առևտուրը կազմել է $7.5 միլիոն ամերիկյան դոլլար[4]։ Արգենտինան հիմնականում արտահանում է միս, շաքար և ծխախոտ։ Հայաստանը արտահանում է տրիկոտաժե գործվածքներ և հագուստներ։ Արգենտինան Հայաստանի հինգերորդ խոշորագույն օտարերկրյա ներդրողն է[10]։
Դիվանագիտական ներկայացուցչություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Los armenios en Argentina conservan intacta su identidad un siglo después (in Spanish)
- ↑ 2,0 2,1 La comunidad armenia de la Argentina (in Spanish)
- ↑ Argentina y Armenia: relaciones que florecen entre naciones y Estados (in Spanish)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 «Armenian Ministry of Foreign Affairs: Argentina». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
- ↑ Menem cerró su gira con una visita de 16 horas a Armenia (in Spanish)
- ↑ «La presidenta Cristina Fernández de Kirchner firmó el decreto de creación de la embajada argentina en Ereván (in Spanish)». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
- ↑ 10 años de la ley argentina que reconoce el Genocidio Armenio (in Spanish)
- ↑ El Congreso Nacional conmemoró los 10 años de la ley de reconocimiento del Genocidio Armenio (in Spanish)
- ↑ Homenajean a Néstor Kirchner por la ley de reconocimiento del Genocidio Armenio (in Spanish)
- ↑ Argentina, entre los países que más invierten en Armenia (in Spanish)
- ↑ Embassy of Argentina in Yerevan
- ↑ Արգենտինայում Հայաստանի դեսպանություն
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
