Հայ-մեքսիկական հարաբերություններ
 | |
 Հայաստան |
 Մեքսիկա |
Հայ-մեքսիկական հարաբերություններ, երկկողմ դիվանագիտական հարաբերություններ Հայաստանի և Մեքսիկայի միջև։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1991 թվականի դեկտեմբերին Խորհրդային Միության փլուզումից մեկ ամիս անց 1992 թվականի հունվարի 14-ին Հայաստանն ու Մեքսիկան պաշտոնական դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատեցին միմյանց հետ[1]։ Հենց սկզբից երկու երկրների միջև հարաբերությունները բավականին ցածր մակարդակի վրա էին և հիմնականում վերաբերում էին ՄԱԿ-ում գլոբալ մակարդակով դիվանագիտական հարցերին։ 2002 թվականի մարտին Հայաստանի վարչապետ Անդրանիկ Մարգարյանը ժամանեց Մեքսիկայի հյուսիսում գտնվող Մոնտեռեյ քաղաք՝ մասնակցելու Մոնտեռեյան կոնսենսուսին նվիրված համաժողովին․ այդ այցը դարձավ Հայաստանի կառավարության առաջին և բարձրաստիճան պաշտոնական այցը Մեքսիկա՝ անկախությունից հետո[2]։ 2002 թվականի օգոստոսին Հայաստանի արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը պաշտոնական այց է կատարել Մեքսիկա։ Այցի ընթացքում ստորագրվել են մշակույթի և կրթության բնագավառում համագործակցության մասին համաձայնագրեր, ինչպես նաև պաշտոնական և դիվանագիտական անձնագրեր ունեցողների համար վիզաների վերացման մասին համաձայնագիր[3]։
2012 թվականի հոկտեմբերին տեղի ունեցավ Հայաստանի արտգործնախարար Էդվարդ Նալբանդյանի պաշտոնական այցը Մեքսիկա։ Իր այցի ընթացքում Հայաստանի արտգործնախարար Նալբանդյանը մտահոգություն է հայտնել 2011 թվականին Մեքսիկայի կողմից Խոջալուի կոտորածի ճանաչման կապակցությամբ, որի ընթացքում 1992 թվականի փետրվարին Խոջալու քաղաքում սպանվել է մոտ 161 էթնիկ ադրբեջանցի[4]։ Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Նալբանդյանը նաև մտահոգություն է հայտնել Մեքսիկայի գլխավոր Պասեո դե լա Ռեֆորմա փողոցում Ադրբեջանի նախկին նախագահ Հեյդար Ալիևի հուշարձանը տեղադրելու առաջարկի կապակցությամբ։ Մեքսիկայում իրավապաշտպան խմբերի կողմից մեծ դիմադրությունից հետո նախագահ Ալիևի արձանը հանվել և տեղափոխվել է առանձնատուն[5]։ Մեքսիկա կատարած այցի ընթացքում Հայաստանի արտգործնախարար Նալբանդյանը ելույթ է ունեցել Մեքսիկայի Սենատում, որտեղ խոսել է երկու երկրների միջև դիվանագիտական հարաբերությունների բարելավման և Մեքսիկայում Հայաստանի դեսպանատուն բացելու մասին[6]։ 2014 թվականի սկզբին Հայաստանը դեսպանատուն է բացել Մեքսիկայում[7]։
2015 թվականի ապրիլին Մեքսիկայի Սենատը Հայկական մշակութային շաբաթ անցկացրեց՝ նվիրված հայոց պատմությանը և երկու երկրների միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 23-ամյակին[8]։ Մինչ օրս Մեքսիկան պաշտոնապես չի ճանաչել 1915 թվականին Օսմանյան զորքերի կողմից իրականացված Հայոց ցեղասպանությունը[9]։ 2019 թվականի հունիսին Մեքսիկան Երևանում պատվավոր հյուպատոսությում է բացել[10]։
Երկկողմ համաձայնագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երկու երկրներն էլ ստորագրել են մի շարք երկկողմ համաձայնագրեր, ինչպիսիք են փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող հարցերի շուրջ քաղաքական խորհրդակցությունների անցկացման նպատակով փոխըմբռնման հուշագիրը (1993 թվական), դիվանագիտական և ծառայողական անձնագրերի սեփականատերերի նկատմամբ առանց վիզայի ռեժիմի հաստատման մասին համաձայնագիրը (2002 թվական) և մշակույթի և կրթության ոլորտում համագործակցության համաձայնագիրը (2002 թվական)[3]։
Առևտուր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2018 թվականին երկու երկրների միջև երկկողմ ապրանքաշրջանառությունը կազմել է 1,7 միլիոն դոլար[11]։
Դիվանագիտական ներկայացուցչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Visita al Senado de la República del Emb. Edward Nalbandian (in Spanish)
- ↑ Statement by Prime Minister Andranik Margaryan at the Monterey Consensus
- ↑ 3,0 3,1 Bilateral Relations: Mexico
- ↑ «Armenia rebukes Mexico over Khojalu stance». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
- ↑ México y su embrollo caucásico (in Spanish)
- ↑ Comisión de Relaciones Exteriores, Asia-Pacífico: Reunión con el Ministro de Relaciones Exteriores de la República de Armenia Edward Nalbandian (in Spanish)
- ↑ Nuevo embajador de Armenia en México (in Spanish) Արխիվացված Հուլիս 6, 2015 Wayback Machine
- ↑ Inauguran Semana Cultural de Armenia en el Senado (in Spanish) Արխիվացված Մարտ 4, 2016 Wayback Machine
- ↑ Los armenios y el lobby azerí en México (in Spanish) Արխիվացված Մարտ 11, 2016 Wayback Machine
- ↑ Honorary Consulate of Mexico opens in Armenia
- ↑ Mexican Ministry of the Economy: Armenia (in Spanish)
- ↑ Embassy of Armenia in Mexico City
- ↑ Embassy of Mexico in Moscow, Russia (in Russian and Spanish)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
