Վերել աորտա
| Վերել աորտա | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | զարկերակներ և անատոմիական կառուցվածքների դաս |
| Ենթադաս | segment of thoracic aorta?[1] և անհատական անատոմիական կառուցվածք |
| Մասն է | Աորտա |
| Կազմված է | aortic sinus? |
| Անատոմիական տեղայնացում | Աորտայի սկզբնական հատվածն է, որը սկիզբ առնելով ձախ փորոքից, ուղղվում է դեպի վերև, առաջ և աջ, սրտի առանցքի ուղությամբ և ավարտվում է սինոտուբուլյար միացմամբ, որտեղից սկսվում է աորտայի աղեղը։ |
| Լատիներեն անվանում | Aorta ascendens, pars ascendens aortae |
| Համակարգ | Սիրտ-անոթային համակարգ |
| Միանում է | left ventricle? և Աորտայի աղեղ |
| Foundational Model of Anatomy | 3736 |
| Terminologia Anatomica 98 | A12.2.03.001 |
| Նկարագրված է | Գրեյի անատոմիա (20-րդ հրատարակություն)[2] |
Վերել աորտան[3] աորտայի այն հատվածն է, որը սկսվում է ձախ փորոքի հիմքից՝ 3-րդ կողաճառի ստորին եզրի մակարդակին՝ կրծոսկրի ձախ կեսի հետևում։
Կառուցվածքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այն տեղակայված է թեք և ուղղված է վերև, առաջ, դեպի աջ, սրտի առանցքի ուղությամբ, մինչև երկրորդ աջ կողաճառի վերին եզրի մակարդակը, իր ընթացքով՝ կազմելով փոքր կորություն։ Տեղակայված է մոտ 6 սմ (2.4 դյույմ) հետ կրծոսկրի հետին մակերեսից։ Ընդհանուր երկարությունը կազմում է մոտ 5 սմ (2.0 դյույմ)։
Բաղադրիչները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աորտայի արմատը աորտայի ամենասկզմնական հատվածն է, որը սկսվում է աորտայի օղից և շարունակվում մինչև սինոտուբուլյար միացում։ Այն երբեմն համարվում է վերել աորտայի մաս[4], երբեմն էլ գնահատվում է, որպես առանձին հատված[5]։
Աորտալ փականի կոմիսուրաների միջյև և աորտալ փականի թերթիկներին հանդիպակած տեղակայված են երեք փոքր լայնացումներ, որոնք կոչվում են աորտայի սինուսներ։
Սինոտուբուլյար միացումը այն հատվածն է, որտեղ աորտայի սինուսները ավարտվում են և աորտան վերածվում է խողովականման կառուցվածքի։
Չափը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կրծքային աորտայի դեպքում, դրա՝ լայնական կտրվածքի տրամագծի 3․5 սմ-ից ավել լինելը համարվում է լայնացած, մինչդեռ, տրամագծի 4․5 սմ-ից ավել լինելն է գնահատվում, որպես կրծքային աորտայի անևրիզմա[6]։ Բացի այդ, աորտայի տրամագծի միջին ցուցանիշը պոպուլյացիայում տատանվում է, օրինակ՝ տարիքից և սեռից կախված։ Վերել աորտայի համար՝ պոպուլյացիայում ցուցանիշի դիտման նորմայի վերին սահմանը մինչև 4․3 սմ-ն է՝ խոշորամարմին և տարեց անհատների շրջանում[7]։
Հարաբերակցությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վերել աորտայի՝ աորայի աղեղի անցնման հատվածում անոթի չափը մեծանում է՝ դրա պատի աջ հատվածի ուռուցիկության հաշվին։
Այս լայնացուման հատվածը լայնական կտրվածքի վրա ունի օվալի ձև։
Վերել աորտան պատված է պերիկարդով՝ խողովակաձև շրջապատված է սերոզ պերկարդով, որը ընդհանուր է դրա և թոքային զարկերակի համար։
Վերել աորտան իր սկզբնական հատվածում ծածկված է թոքային զարկերակի ցողունով և աջ ականջիկով, իսկ ավելի վեր՝ բաժանվում է կրծոսկրի հետին մակերեսից պերիկարդով, աջ պլևրայով, աջ թոքի առաջային եզրով, փուխր շարակցական հյուսվածքով, ուրցագեղձի մնացորդային հյուսվածքով, իսկ հետևից՝ այն հարում է ձախ նախասրտին և աջ թոքային զարկերակին։
Աջից վերել աորտան հարում է վերին սիներակին և աջ նախասրտին, վերջինս մասամբ ընկած է դրանից հետ, իսկ ձախ կողմից՝ այն հարում է ընդհանուր թոքային զարկերակին։
Ճյուղերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վերել աորտայից սկիզբ են առնում միայն աջ և ձախ կորոնար զարկերակները, որոնք արյունամատակարարում են սիրտը, դրանք դուրս են գալիս աորտայից դրա սկզբնական հատվածում՝ աորտայի սինուսների շրջանում, որոնք հանդիպակած են տեղակայված աորտալ փականի փեղկերին։
Կլինիկական նշանակությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ճենապակե աորտայի առաջացումը վերել աորտայի արտահայտված աթերոսկլերոտիկ կրակալման հետևանք է[8]։ Այն դժվարություն է ստեղծում աորտայի վրա իրականացվող վիրահատությունների համար, հատկապես, աորտայի վրա սեղմակների տեղադրումը, իսկ կտրվածքները կարող են առաջացնել աորտայի արտահայտված վնասում և/կամ զարկերակային թրոմբոէմբոլիա[8]։
Լրացուցիչ նկարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Սիրտը և թոքերը՝ առջևից -
Վերել աորտան՝ պտղի մոտ -
Վերել աորտա՝ նշված է կանաչ գույնով -
Վերել աորտա՝ նշված է կանաչ գույնով -
Վերել աորտա՝ նշված է կանաչ գույնով -
Վերել աորտա՝ նշված է կանաչ գույնով -
Վերել աորտա՝ նշված է կանաչ գույնով -
Վերել աորտա՝ նշված է կանաչ գույնով -
Վերել աորտա (Ascending aorta)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ անատոմիայի հիմնարար մոդել
- ↑ http://www.bartleby.com/107/142.html
- ↑ Logan, Carolynn M.; Rice, M. Katherine (1987). Logan's Medical and Scientific Abbreviations. Philadelphia: J. B. Lippincott Company. էջ 3. ISBN 0-397-54589-4.
- ↑ Nataf, P (2006). «Dilation of the thoracic aorta: medical and surgical management». Heart. 92 (9): 1345–1352. doi:10.1136/hrt.2005.074781. ISSN 1355-6037. PMC 1861150. PMID 16908722.
- ↑ Freeman, Laura A.; Young, Phillip M.; Foley, Thomas A.; Williamson, Eric E.; Bruce, Charles J.; Greason, Kevin L. (2013). «CT and MRI Assessment of the Aortic Root and Ascending Aorta». American Journal of Roentgenology. 200 (6): W581–W592. doi:10.2214/AJR.12.9531. ISSN 0361-803X.
- ↑ Bret P Nelson (2015 թ․ հոկտեմբերի 1). «Thoracic Aneurysm». Medscape. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 16-ին.
- ↑ Wolak, Arik; Gransar, Heidi; Thomson, Louise E.J.; Friedman, John D.; Hachamovitch, Rory; Gutstein, Ariel; Shaw, Leslee J.; Polk, Donna; Wong, Nathan D.; Saouaf, Rola; Hayes, Sean W.; Rozanski, Alan; Slomka, Piotr J.; Germano, Guido; Berman, Daniel S. (2008). «Aortic Size Assessment by Noncontrast Cardiac Computed Tomography: Normal Limits by Age, Gender, and Body Surface Area». JACC: Cardiovascular Imaging. 1 (2): 200–209. doi:10.1016/j.jcmg.2007.11.005. ISSN 1936-878X. PMID 19356429.
- ↑ 8,0 8,1 Van Mieghem, Nicolas M.; Van Der Boon, Robert M.A. (2013). «Porcelain Aorta and Severe Aortic Stenosis: Is Transcatheter Aortic Valve Implantation the New Standard?». Revista Española de Cardiología (English Edition). 66 (10): 765–767. doi:10.1016/j.rec.2013.05.008. ISSN 1885-5857.