«Զուռնա»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
No edit summary |
||
| Տող 12. | Տող 12. | ||
{{Հայկական երաժշտական գործիքներ}} |
{{Հայկական երաժշտական գործիքներ}} |
||
{{Արտաքին հղումներ}} |
{{Արտաքին հղումներ}} |
||
{{ՀՍՀ|հատոր=3|էջ=716}} |
|||
[[Կատեգորիա:Փողային երաժշտական գործիքներ]] |
[[Կատեգորիա:Փողային երաժշտական գործիքներ]] |
||
13:40, 28 Հուլիսի 2021-ի տարբերակ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Զուռնա (այլ կիրառումներ)
| Զուռնա | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | երաժշտական գործիքի տեսակ |
| Որակավորում | միայնակ հոբոյներ՝ կոնաձև փորվածքով և փողային երաժշտական գործիքներ |
| Հորնբոսթել-Զաքսի հանմակարգ | 422.112 |
| Ձայնանմուշ | |
Զուռնա (պարս.՝ سرنای), փողային երաժշտական գործիք։ Հայաստանում լայնորեն տարածված հնագույն նվագարան է։ Սասունցիների շրջանում նվագարանն ունի փող անվանումը։ Իրենից ներկայացնում է փայտե փող, որը ծայրում ավելի լայն է[1]։ Ուղիղ, աստիճանաբար լայնացող փողը մի կողմից ունի ութ, հակառակ կողմից՝ մեկ ձայնանցք։ Վերևի մասում հագցվում է ձայնի օղակաձև կարգավորիչը, որը ներառում է ձայնավերարտադրման վերադիր սարքավորումը՝ մետաղե կամ այլ նյութից շրջանակը, որի կենտրոնում գտնվող բարակ գլանի վրա տեղադրված է փչելու երկլեզվակ հարմարանքը՝ պիպիչը։ Պատրաստվում է հիմնականում ծիրանենու, թթենու կամ ընկուզենու փայտից, իսկ պիպիչը՝ եղեգից։
Զուռնայի հայրենիքը համարվում է Հայկական լեռնաշխարհը, տարածված է նաև Միջին Ասիայում, Մերձավոր Արևելքում, Իրանում, Թուրքիայում։
Իր զիլ ու սուր, ճչացող ձայնով փոքր-ինչ մոտ է պարկապզուկին, բայց ավելի «ծակող» երանգով՝ այն, ինչով առանձնանում է մյուս բոլոր փողային նվագարաններից։ Զուռնան օգտագործվում է բացօթյա վայրերում, ժողովրդական տոնակատարություններում, հարսանիքներում ու այլ արարողություններում։ Անսամբլային նվագարան է, ավանդաբար ստեղծվել են զուռնաչիների «դաստաներ»՝ 2 զուռնա (մենակատար ու դամ պահող) և դհոլ։ Կենցաղավարում են մեծ, միջին և փոքր չափի զուռնաներ։ Սովորականից ավելի թավ ձայնով զուռնայի տեսակը կոչվում է բոռոզա։ Կան վարպետ կատարողներ, ովքեր նվագում են երկու զուռնայով միաժամանակ՝ մեկով հնչեցնելով մեղեդին, իսկ մյուսով՝ դամը։ Երկացանկը բազմազան է, հարուստ է ամենատարբեր՝ մեծ ու փոքր ծավալով ստեղծագործություններով՝ սահարիից մինչև պարեղանակ։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Հայ ժողովրդական նվագարաններ. Երևան: «Կոմիտաս». 2008. ISBN 978-99941-853-2-0.
| ||||||||||||||
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զուռնա» հոդվածին։ |
| ||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 716)։ 
|