«Ջրաբերդ (ամրոց)»–ի խմբագրումների տարբերություն
| Տող 54. | Տող 54. | ||
Ջրաբերդը [[Պատմական Հայաստան|պատմական Հայաստանի]] հյուսիս-արևմուտքում գտնվող հնագույն ամրոցներից է<ref name="Раффи">[http://armenianhouse.org/raffi/novels-ru/khamsa/meliks1_14.html Րաֆֆի, Հակոբ Մելիք-Հակոբյան, Խամսայի մելիքություններ, Երևան, Նաիրի, 1991.]</ref>։ Հայտնի է, որ ամրոցը կառուցվել է [[Արշակունիների թագավորություն|Արշակունյաց արքայատոհմի]] կառավարման ժամանակահատվածում։ Ջրաբերդի ամրոցի մասին առաջին հիշատակումները եղել են վաղմիջնադարյան հայ պատմիչ [[Մովսես Կաղանկատվացի|Մովսես Կաղանկատվացու]] աշխատությունում<ref name="Каланкатуаци">[http://www.vehi.net/istoriya/armenia/kagantv/aluank2.html Մովսես Կալանկատվեցի, «][[Պատմություն Աղվանից աշխարհի|Աղուանից աշխարհի պատմութիւն»]]Երևան, Հայաստան, 1984, էջ 87</ref>։ Մովսես Կաղանկատվացու աշխատության մեջ հարուստ տեղեկություններ կան Հայաստանի, հատկապես «արևելից կողմանց»՝ [[Արցախ նահանգ|Արցախ]] և [[Ուտիք]] նահանգների վաղ միջնադարյան պատմության մասին։ |
Ջրաբերդը [[Պատմական Հայաստան|պատմական Հայաստանի]] հյուսիս-արևմուտքում գտնվող հնագույն ամրոցներից է<ref name="Раффи">[http://armenianhouse.org/raffi/novels-ru/khamsa/meliks1_14.html Րաֆֆի, Հակոբ Մելիք-Հակոբյան, Խամսայի մելիքություններ, Երևան, Նաիրի, 1991.]</ref>։ Հայտնի է, որ ամրոցը կառուցվել է [[Արշակունիների թագավորություն|Արշակունյաց արքայատոհմի]] կառավարման ժամանակահատվածում։ Ջրաբերդի ամրոցի մասին առաջին հիշատակումները եղել են վաղմիջնադարյան հայ պատմիչ [[Մովսես Կաղանկատվացի|Մովսես Կաղանկատվացու]] աշխատությունում<ref name="Каланкатуаци">[http://www.vehi.net/istoriya/armenia/kagantv/aluank2.html Մովսես Կալանկատվեցի, «][[Պատմություն Աղվանից աշխարհի|Աղուանից աշխարհի պատմութիւն»]]Երևան, Հայաստան, 1984, էջ 87</ref>։ Մովսես Կաղանկատվացու աշխատության մեջ հարուստ տեղեկություններ կան Հայաստանի, հատկապես «արևելից կողմանց»՝ [[Արցախ նահանգ|Արցախ]] և [[Ուտիք]] նահանգների վաղ միջնադարյան պատմության մասին։ |
||
Այնուհետև ամրոցը կառավարվել է Վախթանգյանների տոհմի մելիքների կողմից։ Նրանցից նշանավորներն էին [[Գանձասար]]ի կաթողիկոս [[Եսայի Հասան-Ջալալյան]]ը, Մալիկ Իսրայելյանը, Մելիք-Իսրայելյանը, Մելիք-Ալավերդյանն ու Վանի [[Աթաբեկյաններ|Աթաբեկյանը]]։ |
Այնուհետև ամրոցը կառավարվել է Վախթանգյանների տոհմի մելիքների կողմից։ Նրանցից նշանավորներն էին [[Գանձասար]]ի կաթողիկոս [[Եսայի Հասան-Ջալալյան]]ը, Մալիկ Իսրայելյանը, Մելիք-Իսրայելյանը, Մելիք-Ալավերդյանն ու իշխան Վանի [[Աթաբեկյաններ|Աթաբեկյանը]]։ |
||
Ներկայումս մեզ են հասել միայն ամրոցի ավերակները։ Պահպանվել են ամրոցի դարպասները։ Ջրաբերդից ոչ այնքան հեռու գտնվում է [[16-րդ դար|16]]-[[17-րդ դար|17]]-րդ դարերում կառուցված [[Երից Մանկանց]] [[Հայ առաքելական եկեղեցի|հայկական առաքելական]] վանքը և [[խաչքար]]։ Եկեղեցու պատերին պահպանված արձանագրությունների համաձայն՝ եկեղեցին կառուցել են [[Աղվանից կաթողիկոսություն|Աղվանից]] կաթողիկոս Սիմեոնը և իր եղբայր Իգնատիոս վարդապետը՝ [[1664]] թվականին նվիրատվությունների շնորհիվ։ |
Ներկայումս մեզ են հասել միայն ամրոցի ավերակները։ Պահպանվել են ամրոցի դարպասները։ Ջրաբերդից ոչ այնքան հեռու գտնվում է [[16-րդ դար|16]]-[[17-րդ դար|17]]-րդ դարերում կառուցված [[Երից Մանկանց]] [[Հայ առաքելական եկեղեցի|հայկական առաքելական]] վանքը և [[խաչքար]]։ Եկեղեցու պատերին պահպանված արձանագրությունների համաձայն՝ եկեղեցին կառուցել են [[Աղվանից կաթողիկոսություն|Աղվանից]] կաթողիկոս Սիմեոնը և իր եղբայր Իգնատիոս վարդապետը՝ [[1664]] թվականին նվիրատվությունների շնորհիվ։ |
||
19:10, 29 Հուլիսի 2018-ի տարբերակ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ջրաբերդ (այլ կիրառումներ)
 | |
|---|---|
 Նկարագրություն | |
| Տեսակ | ամրոց |
| Տեղագրություն |  ԼՂՀ, Մարտակերտի շրջան |
| Վարչական միավոր | Մարտակերտի շրջան |
| Երկիր | Արցախի Հանրապետություն |
| Կառուցված | անհայտ |
 | |
 | |
Ջրաբերդի ամրոց (հայտնի է նաև Ջերմուկ կամ Չարաբերդ անուններով), հայկական միջնադարյան պաշտպանական կառույց Արցախի Հանրապետության Մարտակերտի շրջանի համանուն գյուղում՝ Թառթառ գետի ափին[1]։
Ջրաբերդի միջնադարյան նկարագիրը մեզ է հասել Րաֆֆու «Խամսայի մելիքություններ» ստեղծագործությունից[2][3]․
|
Ջրաբերդի մելիքի ամրոցը գտնվում էր Թարթառ գետի ափի մոտ, Երիցմանկանց վանք հանդեպ։ Այդ բերդի անունով ամբողջ գավառը կոչվում է Ջրաբերդ, որովհետև բերդը կանգնած է համարյա թե ջրի մեջ, մի ահագին սեպաձև ժայռի գագաթի վրա, որի ստորոտը քերելով, անցնում են կատաղի Թարթառը և Թըրղին - Րաֆֆի
|
|
Պատմություն
Ջրաբերդը պատմական Հայաստանի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող հնագույն ամրոցներից է[4]։ Հայտնի է, որ ամրոցը կառուցվել է Արշակունյաց արքայատոհմի կառավարման ժամանակահատվածում։ Ջրաբերդի ամրոցի մասին առաջին հիշատակումները եղել են վաղմիջնադարյան հայ պատմիչ Մովսես Կաղանկատվացու աշխատությունում[5]։ Մովսես Կաղանկատվացու աշխատության մեջ հարուստ տեղեկություններ կան Հայաստանի, հատկապես «արևելից կողմանց»՝ Արցախ և Ուտիք նահանգների վաղ միջնադարյան պատմության մասին։
Այնուհետև ամրոցը կառավարվել է Վախթանգյանների տոհմի մելիքների կողմից։ Նրանցից նշանավորներն էին Գանձասարի կաթողիկոս Եսայի Հասան-Ջալալյանը, Մալիկ Իսրայելյանը, Մելիք-Իսրայելյանը, Մելիք-Ալավերդյանն ու իշխան Վանի Աթաբեկյանը։
Ներկայումս մեզ են հասել միայն ամրոցի ավերակները։ Պահպանվել են ամրոցի դարպասները։ Ջրաբերդից ոչ այնքան հեռու գտնվում է 16-17-րդ դարերում կառուցված Երից Մանկանց հայկական առաքելական վանքը և խաչքար։ Եկեղեցու պատերին պահպանված արձանագրությունների համաձայն՝ եկեղեցին կառուցել են Աղվանից կաթողիկոս Սիմեոնը և իր եղբայր Իգնատիոս վարդապետը՝ 1664 թվականին նվիրատվությունների շնորհիվ։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
- ↑ Արցախի Հանրապետության պատմամշակութային շինություններ, «Արցախ», 2003թ․։
- ↑ «Խամսայի Մելիքությունները — Գրապահարան». grapaharan.org. Վերցված է 2017-06-30-ին.
- ↑ «Արցախի Հանրապետության պատմություն․ Խամսայի մելիքություններ» (PDF).
- ↑ Րաֆֆի, Հակոբ Մելիք-Հակոբյան, Խամսայի մելիքություններ, Երևան, Նաիրի, 1991.
- ↑ Մովսես Կալանկատվեցի, «Աղուանից աշխարհի պատմութիւն»Երևան, Հայաստան, 1984, էջ 87