«Դոժերի պալատ»–ի խմբագրումների տարբերություն
ավելացվեց Կատեգորիա:Վենետիկ ՀոթՔաթ գործիքով |
ավելացվեց Կատեգորիա:Պալատներ ՀոթՔաթ գործիքով |
||
| Տող 122. | Տող 122. | ||
[[Կատեգորիա:Իտալիա]] |
[[Կատեգորիա:Իտալիա]] |
||
[[Կատեգորիա:Վենետիկ]] |
[[Կատեգորիա:Վենետիկ]] |
||
[[Կատեգորիա:Պալատներ]] |
|||
16:04, 7 Նոյեմբերի 2015-ի տարբերակ
Խնդրում ենք նշել կաղապարի տեղադրման ամսաթիվը 2024-04-26 04:51:26 ֆորմատով
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
| Դոժերի պալատ իտալ.՝ Palazzo Ducale | |
|---|---|
 պալատ | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | պալատ, տեսարժան վայր, պատկերասրահ և museum of a public entity? |
| Երկիր |  Իտալիա |
| Տեղագրություն | Վենետիկ-Մուրանո-Բուրանո[1] |
| Հասցե | Piazza San Marco, 1 - Venezia[2] և Sestiere San Marco 1, 30124 Venezia[1][3] |
| Հիմնական ամսաթվերը | 1340 |
| Ներկա վիճակ | գործող |
| Կազմված է | Porta della Carta?, Sala delle Quattro Porte?, Paintings in the Doge's Palace? և Capitals in the Doge's Palace (Venice)? |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Իտալիայի մշակութային ժառանգություն[2] |
| Անվանված | Վենետիկի դուքս |
| Ճարտարապետ | Ֆիլիպո Կալենդարիո |
| Պատվիրող | Վենետիկի հանրապետություն |
| Ճարտարապետական ոճ | Գոթիկա |
| Հիմնադրված | 810 թվական |
| Մակերես | 10 281 քառակուսի մետր, 12 578 քառակուսի մետր |
| Բնակիչ | Վենետիկի դուքս |
 | |
 | |
 Doge's Palace (Venice) Վիքիպահեստում | |
| palazzoducale.visitmuve.it(իտալ.) և palazzoducale.visitmuve.it/en/(անգլ.) | |
Վենետիկի Դոժերի պալատը՝ (իտալ.՝ Palazzo Ducale) իտալական գոթական ճարտարապետության մեծ հուշարձանը, քաղաքի գլխավոր դիտարժան վայրերից մեկն է: Գտնվում է Սուրբ Մարկոսի հրապարակում, համանուն տաճարի կողքին, չնայած առաջին կառույցն այդ տեղում կար դեռևս 9-րդ դարում: Այսօրվա շենքի շինարարությունը իրականացվել է 1309 թվականից մինչև 1424 թվականի միջակայքում, ենթադրաբար ճարտարապետ Ֆիլիպո Կալենդարիոյի կողմից: 1577 թվականին պալատի մի մասը ոչնչացել է հրդեհից, շենքի վերականգնմամբ զբաղվել է Ռիալտոյի կամուրջն ստեղծող Անտոնիո դե Պոնտին:
Վենետիկի այս գլխավոր շենքն ամենից առաջ հանրապետության դոժերի նստավայրն էր: Պալատում նստում էին Մեծ խորհուրդը և սենատը, աշխատում էր Գերագույն դատարանը և իր գործերն էր վճռում գաղտնի ոստիկանությունը: Առաջին հարկում տեղակայված էին նաև իրավաբանական գրասենյակներ, դիվանատուն, ցենզորների ծառայությունը և ծովային գրատեսչությունը: Վերաշենքային պատշգամբը մի տեսակ տոնական տրիբունա էր ծառայում, որից դոժը ներկայանում էր ժողովրդին: Քաղաքի հյուրերը, ովքեր հանգրվանում էին Պյացետայի կողմից անմիջապես պալատի մոտ, այս կերպ հայտնվում էին հանրապետության կառավարության ոտքերի մոտ:
Սուրբ Մարկոսի տաճարի, Սան-Մարկոյի գրադարանի և այլ ուրիշ շենքերի հետ Դոժերի պալատը կազմում է քաղաքի գլխավոր ճարտարապետական անսամբլը:
Պատմություն
Պալատի անունն առաջացել է Վենետիկյան հանրապետության գլուխ դոժերի նստավայրից: Ինչպես Սուրբ Մարկոսի տաճարը, այնպես էլ դոժերի պալատը կառուցվում և զարդարվում էր շատ դարեր: 810 թվականին կառուցված նրա առաջին շենքը բոլոր կողմերից ջրով շրջապատված պատերով ու աշտարակներով ամրոց էր: 976 թվականին հայտնիների մի մասը և ժողովուրդն ապստամբեցին Կանդիանի IV դոժի դեմ և այրեցին նրա նստավայրը: Դրա փոխարեն վենետիկցիները կառուցեցին նոր ամրոց, բայց 1106 թվականին այն այրվեց:
12-րդ դարի վենետիկացի վարպետները կառուցեցին նոր պալատ, ընդ որում արդեն անհրաժեշտություն չկար այն կառուցել որպես ամրոց: Այդ ժամանակ Վենետիկում արդեն չկային միջնադարյան Եվրոպային բնորոշ ամուր դղյակներ ու ամրոցի պատեր. այստեղ ծովը պաշտպան էր ծառայում, իսկ բերդամասերի փոխարեն հանրապետությունն ուներ հրաշալի նավատորմ: Այդ պատճառով ամրոցի պատեր և աշտարակներ այլևս չէին կառուցում, իսկ պահպանված խրամները լցվում էին:
Պալատի ներկայիս շենքը հիմնականում կառուցվել է 1309-ից 1424 թվականների ընթացքում: Ենթադրաբար պալատի սկզբնական տարբերակի ճարտարապետը եղել է Ֆիլիպո Կալենդարիոն, ինչպես նաև Պյետրո Բազեյոն և վարպետ Էնրիկոն: 1400-1404 թվականներին ավարտվում է ծովալճակի վրա բացվող ճակատը, իսկ 1424 թվականին նաև այն, որ դուրս էր գալիս Սուրբ Մարկոսի հրապարակ: Շինարարության համար հրավիրվում են ֆլորենցիացի և լոմբարդացի վարպետներ, սակայն շենքի գոթական ոճի մեծ մասը կատարել են Բոն ընտանիքի անդամները, ովքեր մարմարի մշակաման մասնագետ վենետիկացի վարպետներ էին:
1577 թվականի դեկտեմբերի 20-ի[4] հրդեհից պալատն էականորեն վնասվում է: Դրան հաջորդող վերականգնման ընթացքում որոշվում է շենքը թողնել նախկին գոթական ոճով, այն ավելի ժամանակակից դարձնելու փոխարեն: Բացի այդ որպեսզի կատարվեն դոժերի նստավայրի գործառույթները, մինչ 1797 թվականին Նապոլեոնի զորքերի կողմից քաղաքի գրավումը, պալատում տեղակայվում են հանրապետության քաղաքական ինստանցիաները:
Ներկայումս շենքը թանգարան է:
Արտաքին տեսքը
Կարծես ճարտարապետական բոլոր օրենքներին ծաղրելով Դոժերի պալատի վերին զանգվածեղ մասը հենվել է թեթև նախշազարդ կամարներին: Առաջին հայացքից թվում է, որ շենքը շրջված է հիմքով դեպի վեր և տանիքով` ներքև: Այնքան անտրամաբանական է նրա ճակատային համակարգը. ներքևում թույլ հենարանի երկու ժապավեն է և բարձր հոծ պատ` վերևում: 1577 թվականին հերթական հրդեհը ոչնչացնում է շենքի թևերից մեկը, և Ռիալտոյի կամուրջն արարողը` Անտոնիո դե Պոնտին, վերականգնում է կառուցվածքի սկզբնական տեսքը:
Սկզբից թվում է, որ ճակատի բոլոր ճարտարապետական տարրերը միմյանց հետ կապված են մի տեսակ անտրամաբանորեն, անսպասելի և կարծես պատահական, բայց միևնույն ժամանակ այստեղ ամեն ինչ գրավիչ է, թարմ, պայծառ, լի կյանքով ու ուրախությամբ, ամեն ինչ գեղարվեստորեն հագեցած է և ի վերջո, խելամիտ: Առաջին հարկի բաց կամարապատ պատկերասրահը գեղարվեստական ինքնահաճություն չէ, այլ հրաշալի թաքստոց է հարավային արևից: Սա տեղ է, ուր ցանկացած անցորդի համար հաճելի է հանգստանալ և հիանալ այստեղից բացվող աշխարհի չքնաղագույն ճարտարապետա-բնական բնապատկերներից մեկով:
Երկրորդ հարկի պատկերասրահը օդային պատշգամբ է, որը հարավից և արևմուտքից մթնեցնում է համեմատաբար ոչ մեծ պաշտոնական տարածքները: Դոժերի պալատում զարդանախշ պատկերասրահների և հարթ պատի համադրությունը հագեցնում է ողջ ճակատը կոմպոզիցիոն կոնտրասի անհավանական հարստությամբ և կարծես մերկացնում է ճակատի ամբողջ արտաքինը` բաց Պյացետի անսամբլի և վենետիկյան ծովալճակի լայնարձակության առաջ:
Արևելյան ճակատի կենտրոնում գտնվում է 1536 թվականին Սանսովինոյի աշակերտների կառուցած պատշգամբը: Պատշգամբի վրա նետաձև պատուհան է և Վենետիկի խորհրդանիշի դիմաց կանգնած դոժ Անդրեա Գրիտիի քանդակապատկերը: Պատշգամբի վերևում տեղադրված է քանդակագործ Ալեսանդրո Վիտորիի աշխատանք Արդարադատության արձանը: Հենց այս պատշգամբից է 1865 թվականին հռչակվել Վենետիկի միավորումը Իտալական թագավորությանը:
Պորտա դելա Կարտա
_-_Porta_della_carta.jpg)
Սուրբ Մարկոսի հրապարակ դուրս եկող ճակատից ձախ, Դոժերի պալատի բակի մուտքը բացում է Ջովանի և Բարտոլոմեո Բոների ստեղծած «Պորտա դելա Կարտան»` (իտալ.՝ Porta della Carta) «Թղթե դուռը»: Այն ունի վերին մասում գոթական ոճի դեկորատիվ տարրերով զարդարված նետանման կամարի ձև. գլխավոր մուտքի վրա դոժ Ֆրանչեսկո Ֆոսկարին է թևավոր առյուծի (Վենետիկյան Հանրապետության խորհրդանիշ) դիմաց, իսկ վերևում Արդարադատության արձանն է: Դռան անվան ծագումը գիտնականները երկակի են մեկնաբանում: Հնարավոր է այն կապված է ոչ հեռու գտնվող փաստաթղթերի արխիվի հետ, կամ համաձայն այլ վարկածի` ժամանակին այնտեղ նստում էին գրագիրներ և օգնում քաղաքացիներին` փաստաթղթեր, բողոքներ, ներման գրություններ կազմել:
«Թղթե դռնով» կարելի է անցնել Ֆոսկարիի կամարապատ պատկերասրահը, այնուհետև` Դոժերի պալատի երկհարկանի մարմարե կամարներով և հին հունական ութ քանդակներով շրջապատված բակը:Բակի կենտրոնում մինչ այժմ գտնվում են երկու շքեղ բրոնզե ջրհոր-ջրավազաններ, որոնք Վենետիկի ամենալավ ջուրն էին մատակարարում:
Ինտերիեր
Գիգանտների սանդուղք
Ներքին բակից դեպի պալատ են տանում կարարյան մարմարից կերտված Գիգանտների վիթխարի սանդուղքը: 1554 թվականին սանդուղքի վերին հարթակում տեղադրվել են Վենետիկի ռազմական և ծովային հովանավորներ Մարսի և Նեպտունի հսկայական մարմարե արձանները (Յակոպո Սենսովինոյի աշխատանքները), այդպես է սանդուղքն ստացել ներկայիս անվանումը: Այստեղ էին անցկացվում բոլոր հանդիսավոր արարողությունները: Սանդուղքը տանում է երկրորդ հարկի փակ պատկերասրահ: Պատկերասրահի երկայնքով և պալատի ներսում հաճախ են հանդիպում «առյուծի երախներ»` առյուծի փորագրված գլուխներ, որոնց մեջ էին դրվում տարբեր վարչությունների իրավասության ուղերձներ և գաղտնի ամբաստանություններ:
Ոսկե սանդուղք
Պալատի հանդիսավոր դահլիճներ կարելի է բարձրանալ դոժ Անդրեա Գրիտիի համար 1538 թվականին Սանսովինոյի նախագծած և 1559 թվականին Սկարպանյինոյի ավարտած «Ոսկե սանդուղքով»: Ոսկեզօծ նրբաքանդակներով ծածկված սանդուղքը հնում նախատեսված էր կարևոր հյուրերի և բարձրաստիճան անձանց համար, ում անունները նշված էին «Ոսկե գրքում»: Այդ գիրքը Վենետիկի բնակիչները կազմել էին 1315 թվականին և գրանցել էին այնտեղ 200 ընտանիքներ, որոնց անդամները այդ ժամանակվանից մինչև հանրապետության գոյության վերջը կարող էին զբաղեցնել պետական պաշտոններ: «Ոսկե գիրքը» պահպանվում էր «Ոսկե սանդուղքի» տակ 1180 թվականին դոժ Սեբաստյանո Ջիաննիի սարքած հատուկ սենյակում:
Մեծ խորհրդի դահլիճ
«Ոսկե սանդուղքը» տանում էր դեպի Մեծ խորհրդի դահլիճ` ամենամեծ դահլիճը ոչ միայն Վենետիկում, այլ նաև ամբողջ Իտալիայում: Նրա երկարությունը 54 մետր է, լայնությունը` 25 մետր, իսկ բարձրությունը` 15 մետր: Մեծ խորհրդի դահլիճը զբաղեցնում է Դոժերի պալատի ամբողջ հարավային թևը: Այն զարդարում էին Տիցիանի, Վերոնեզեի, Տինտորետտոյի և այլ հայտնի նկարիչների գլուխգործոցները, սակայն դրանք բոլորը ոչնչացել են 1577 թվականի հրդեհի ժամանակ: Դահլիճը վերակազմավորվել է Անտոնիո դե Պոնտիի նախագծով: Մեծ խորհրդի դահլիճում արևելյան պատի առաջ պատվանդանի վրա տեղադրված են դոժի գահը և Փոքր խորհրդի վեց անդամների բազկաթոռները, իսկ նրանց հետևում ամբողջ պատն զբաղեցնում է աշխարհի ամենամեծ նկարներից մեկը` 1590 թվականին Յակոպո Տինտորետտոյի և նրա որդի Դոմենիկոյի «Դրախտը»: Առաստաղին առանձնանում է Պաոլո Վերոնեզեի «Վենետիկի հաղթանակը» հսկայական օվալաձև նկարը: Վիթխարի հարթ առաստաղը երեսապատված է ծանր ոսկեզօծ նախշերով շրջանակված շքեղ գեղանկար կտավներով:
Արտաքին հղումներ
Աղբյուրներ
- ↑ 1,0 1,1 Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2022.
- ↑ 2,0 2,1 dati.beniculturali.it — 2014.
- ↑ Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2024.
- ↑ «The Doge's palace - Eastern wing and rebuilding after the fire in 1577». Venice.jc-r.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-02-ին. Վերցված է 2012-01-19-ին.