Թեդրոս Հեբրեյեսուս

	Թեդրոս Հեբրեյեսուս
Կուսակցություն՝	Tigray People's Liberation Front?
Կրթություն՝	University of Asmara? (1986), Լոնդոնի հիգիենայի և արևադարձային բժշկության դպրոց (1992), Նոթինգհեմի համալսարան (2000) և Լոնդոնի համալսարան
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ, մանրէաբան և մալարիագետ
Ծննդյան օր	մարտի 3, 1965[…] (59 տարեկան)
Ծննդավայր	Ասմարա, Եթովպական կայսրություն
Քաղաքացիություն	Եթովպիա
Կայք՝	who.int/dg
Ինքնագիր
Պարգևներ	Բնության տարվա 10 մարդիկ Honorary Fellow of the Royal Society? և
Tedros Adhanom Ghebreyesus

Թեդրոս Ադհանոմ Հեբրեյեսուս (ամհարերեն՝ ቴዎድሮስ አድሓኖም ገብረኢየሱስ, մարտի 3, 1965(1965-03-03)^[1]^[2]^[3]^[…], Ասմարա, Եթովպական կայսրություն, եթովպիացի պետական գործիչ, 2012—2016 թվականներին եղել է Եթովպիայի արտաքին գործերի նախարարը, Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության գլխավոր տնօրեն^[8]^[9]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է ճարտարագետի ընտանիքում, 1986 թվականին ավարտել է Ասմարայի համալսարանի կենսաբանության ֆակուլտետի բակալավրատը և աշխատանքի անցել Եթովպիայի առողջապահաության նախարարությունում՝ որպես լաբորանտ։

1991 թվականին Մենգիստու Հայլե Մարիամի ղեկավարած Եթովպիայի կառավարության ռեժիմի անկումից հետո Թեդրոս Հեբրեյեսուսը հնարավորություն է ստացել կրթությունը շարունակելու արտասահմանում։ 1992 թվականին ավարտել է Լոնդոնի համալսարանի մագիստրատուրան՝ «ինֆեկցիոն հիվանդությունների իմունոլոգիա» մասնագիտացմամբ^[10]։ 2000 թվականին ստացել է Նոթինգեմի համալսարանի դոկտորի կոչում՝ «հասարակական առողջապահություն» մասնագիտացմամբ։ Նրա դիսերտացիան նվիրված է եղել Եթովպական շրջան Տիգրայում մալարիայի դեմ պայքարին։ Նա արժանացել է «Տարվա լավագույն հետազոտող» կոչմանը։ Արժանացել է ամերիկյան հասարակության արևադարձային բժշկության և հիգիենայի պաշտպանի կոչմանը (2000)։ Դանիայում և Շվեդիայում լրացուցիչ կրթական կուրսեր է անցել։

2001—2003 թվականներին գլխավորել է Տիգրայ շրջանի առողջապահական դեպարտամենտը։ 2003 թվականին նշանակվել է Եթովպիայի առողջապահության նախարարի տեղակալ։

2005—2012 թվականներին նշանակվել է Եթովպիայի առողջապահության նախարար։ Այդ պաշտոնում երկրի առողջապահության ոլորտում բարեփոխումներ է կատարել, որի նպատակը եղել է բժշկական օգնության հասանելի դարձնելը։ Այդ ընթացքում ստեղծվել է 3,5 հազար առողջապահական կենտրոն և 16 հազար բուժկետ, յոթ անգամ ավելացել է առողջապահության աշխատակիցների թիվը (16,5 հազարից մինչև 115 հազար), ավելացել է բուժ․ ուսումնական հաստատությունների թիվը դրանց շրջանավարտների թիվը (120-ից մինչև 3 հազար բժիշկ ամեն տարի)։ Կազմակերպել է օտարերկրյա ներդրումների հոսքը դեպի բժշկական բնագավառ, մասնավորապես, Քլինտոն և Բիլ և Մելինդա Գեյթս ընտանիքների ֆոնդերից։ Նրա գործունեության արդյունքում մանկական մահացությունը նվազել է երկու երրորդով, ՄԻԱՎ վարակակիրները՝ 90 %-ով, մալարիայից մահացությունը՝ 75 %, տուբերկուլիոզից՝ 64 %։ 2010 թվականին ՄԱԿ-ը Եթովպիան ճանաչել է հազարամյակի նպատակների զարգացման ամենահաջող պետություն (2000—2015)։

2012-2014 թվականների եղել է Հարվարդի համալսարանի կոնսուլտացիոն խորհրդի անդամ,

2012—2016 թվականներին Թեդրոս Հեբրեյեսուս դարձել է Եթովպիայի արտաքին գործերի նախարար։ 2013 թվականին գլխավորել է Աֆրիկյան միության խորհուրդը։ 2015 թվականին մասնակցել է միջազգային կոնֆերանսին, որի նպատակը Ադիս Աբեբայի ֆինանսական զարգացումն էր։

Հանդիսանում է առողջապահության 60-րդ համաշխարհային ասամբլեայի նախահագը (2007), ԱՀԿ 56-րդ նստաշրջանում աֆրիկյան երկրների ներկայացուցիչ (2007), ներգրավված է եղել վակցինացիայի և իմունիզացիայի համընդհանուր դաշնության կազմում (2008—2009), գլխավորել է «AIDS Watch Africa» կազմակերպությունը (2013)։

2016-2017 թվականներին եղել է Եթովպիայի վարչապետի հատուկ խորհրդականը։

2017 թվականից գլխավորում է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության գլխավոր տնօրենի պաշտոնը^[11]։ Այս պաշտոնում նա ուշադրություն է դարձրել ԱՀԿ-ի բարեփոխումներին, առողջության ոլորտում արտակարգ իրավիճակների, կանանց, երեխաների և դեռահասների առողջությունը, կլիմայի փոփոխության և շրջակա միջավայրի ազդեցությունը մարդու առողջության վրա խնդիրներին, մասնագիտացել է մալարիայի ուսումնասիրության մեջ, համահեղինակ է բազմաթիվ հրապարակումների։

Մրցանակներ և կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սերբիայի դրոշի շքանշան
Առաջին ոչ ամերիկացին, որն արժանացել է Ջիմի և Ռոզալին Քարթերների անվան հումանիտար մրցանակին (2001)
«Women Deliver» միջազգային հասարակական կազմակերպության մրցանակ կանանց առողջության մեջ ունեցած ներդրման (2016)
Անկոտրում աշխատանքի մրցանակ՝ Կանանց առողջության մեջ ունեցած ներդրման
Լոնդոնի Հիգիենայի և արևադարձային բժշկության դպրոցի պատվավոր անդամ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 CURRICULUM VITAE: Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus // WHO — 1948.
↑ ^2,0 ^2,1 MAK (польск.)
↑ ^3,0 ^3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
↑ Cyranoski D., Ledford H. Nature's 10: ten people who helped shape science in 2020 // Nature / M. Skipper — NPG, Springer Science+Business Media, 2020. — Vol. 588, Iss. 7839. — P. 563—576. — ISSN 1476-4687; 0028-0836 — doi:10.1038/D41586-020-03435-6 — PMID:33323949
↑ https://www.presidence.sn/actualites/entretien-avec-le-docteur-tedros-adhanom-ghebreyesus-eleve-dans-lordre-national-du-lion_1362
↑ https://www.who.int/en/director-general/biography
↑ https://royalsociety.org/news/2022/05/new-fellows-2022/
↑ «Արմեն Սարգսյանը հեռախոսազրույց է ունեցել ԱՀԿ գլխավոր տնօրենի հետ՝ կորոնավիրուսի կանխարգելման վերաբերյալ». Hetq.am. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 14-ին.
↑ «ВОЗ надеется сдержать эпидемию коронавируса». Ведомости (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ մարտի 14-ին.
↑ «Гебреисус Тедрос Аданом - Эфиопский Государственный деятель - Биография». ruspekh.ru (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 14-ին.
↑ «Генеральным директором ВОЗ впервые избран африканец». ТАСС. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 14-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թեդրոս Հեբրեյեսուս» հոդվածին։

[_f6375e76af24fad5-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 CURRICULUM VITAE: Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus // WHO — 1948.

[_9503350ad69e81f0-2] 2,0 ^2,1 MAK (польск.)

[_012c2d22682f2413-3] 3,0 ^3,1 Munzinger Personen (գերմ.)

[_88327c60c70aba57-4] Cyranoski D., Ledford H. Nature's 10: ten people who helped shape science in 2020 // Nature / M. Skipper — NPG, Springer Science+Business Media, 2020. — Vol. 588, Iss. 7839. — P. 563—576. — ISSN 1476-4687; 0028-0836 — doi:10.1038/D41586-020-03435-6 — PMID:33323949

[_3add949e9997a443-5] ttps://www.presidence.sn/actualites/entretien-avec-le-docteur-tedros-adhanom-ghebreyesus-eleve-dans-lordre-national-du-lion_1362

[_5a78c4e53c76e73b-6] ttps://www.who.int/en/director-general/biography

[_4b67c62a9ed636df-7] ttps://royalsociety.org/news/2022/05/new-fellows-2022/

[8] «Արմեն Սարգսյանը հեռախոսազրույց է ունեցել ԱՀԿ գլխավոր տնօրենի հետ՝ կորոնավիրուսի կանխարգելման վերաբերյալ». Hetq.am. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 14-ին.

[9] «ВОЗ надеется сдержать эпидемию коронавируса». Ведомости (ռուսերեն). Վերցված է 2020 թ․ մարտի 14-ին.

[10] «Гебреисус Тедрос Аданом - Эфиопский Государственный деятель - Биография». ruspekh.ru (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 14-ին.

[11] «Генеральным директором ВОЗ впервые избран африканец». ТАСС. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 14-ին.

[1]

[2]

[3]

[6]

[5]

[4]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]