Jump to content

Ընդհանուր մենամարտեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ընդհանուր մենամարտեր
անգլ.՝ Mixed martial arts
Այլ անվանումներԸնդհանուր մենամարտեր
Խառնամարտ
Մարտեր առանց կանոնների
ՄարզիկներԸնդհանուր մենամարտիկ
Օլիմպիական սպորտոչ

Ընդհանուր մենամարտեր, խառը մենամարտեր, խառնամարտ (անգլ.՝ mixed martial arts, MMA), մարտական, ոչ օլիմպիական ֆուլ կոնտակտ սպորտաձև, որում թույլատրվում է թե՛ ուղղահայաց և թե՛ հորիզոնական իրադրություններում կատարել հարվածներ և բռնվածքներ։

Հանդես է գալիս որպես խառը մարտարվեստ՝ պարունակելով բռնցքամարտ, ըմբշամարտ, բրազիլյան ջիու ջիցու, մուայ թայ, քիքբռնցքամարտ, կարատե, ձյուդո և այլ մարտաոճերի բաղադրիչներ։

Ըստ որոշ վարկածների, ժամանակակից խառնամարտը սերում է Հին Հունաստանի օլիմպիական խաղերում անցկացվող պանկրաթեոն մարզաձևից։ Նմանատիպ մրցումներ անցկացվել են նաև 20-րդ դարի սկզբին՝ Եվրոպայում, Ճապոնիայում և խաղաղօվկիանոսյան երկրներում։ 1920-ականներից Բրազիլիայում զարգացող և ժողովրդայնություն վայելող վալե տուդո կոչվող սպորտաձևը բրազիլյան մի ընտանիքի կողմից 1993 թվականին մտցվում է ԱՄՆ, որից անմիջապես հետո հիմնադրվում է «UFC» (Ultimate Fighting Championship) մարտական կազմակերպությունը, ինչը մինչ օրս համարվում է աշխարհի գլխավոր մարտական առաջնությունը։

Բազմաթիվ փոփոխությունների ենթարկվելով, սպորտաձևը մեծ ժողովրդայնություն է վայելում նաև փեյ-փեր-վյու վարձույթում՝ մրցելով բռնցքամարտի և պրոֆեսիոնալ ըմբշամարտի հետ[1]։

Չնայած նրան, որ նախկինում մրցաշարերն ունեցել են նվազագույն կանոններ, սպորտը դիտվել է որպես «արյունալի սպանդ»։ Հետագայում կազմակերպիչները ստեղծել են կանոններ, ապահովել մարզիկների անվտանգությունը և հավաքել նոր հանդիսատես[2]։ Շնորհիվ այդ ջանքերի՝ ժամանակակից «մարտեր առանց կանոնների»-ն համարվում է ամենաարագ զարգացող սպորտի տեսակներից մեկը[3], որի մասին վկայում է Փեյ փեր վյու վաճառքը, զանգվածային լրատվության միջոցների լուսաբանությունը, այս սպորտով զբաղվող մարզիկների թվի աճը և սպորտաձևի հետ կապված ապրանքների վաճառքը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Թրեմբոու, Այվեն (2007 թ․ մարտի 1). «2006 թվականի դրությամբ ՓՓՎ-ներից ստացված «UFC»-ի եկամուտը կազմել է 200 միլիոն ԱՄՆ դոլար». «MMA Weekly». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունիսի 18-ին.
  2. «UFC History - Complete Martial Arts.com». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 29-ին. Վերցված է 05-09-2010-ին.
  3. «Դանա Ուայթը կանանց ММА-ի մասին». AllBoxing.ru. 2010 թ․ հունիսի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ընդհանուր մենամարտեր» հոդվածին։