Էնդրյու Մելոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էնդրյու Մելոն
անգլ.՝ Andrew Mellon
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 24, 1855(1855-03-24)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՓիթսբուրգ, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ
Մահացել էօգոստոսի 26, 1937(1937-08-26)[2][4][5] (82 տարեկան)
Մահվան վայրՍաութհեմփթոն, Սաութհեմփթոն, Սաֆոլկ շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ
ԳերեզմանՎիրջինիա
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մայրենի լեզուանգլերեն
ԿրոնԵպիսկոպոսյան եկեղեցի
ԿրթությունՓիթսբուրգի համալսարան
Մասնագիտությունարվեստի կոլեկցիոներ, դիվանագետ, բանկիր և քաղաքական գործիչ
ԱշխատավայրՄիացյալ Նահանգների ֆինանսների նախարարություն
ԱմուսինNora Mary McMullen?
Ծնողներհայր՝ Thomas Mellon?, մայր՝ Sarah Jane Negley?[6]
Զբաղեցրած պաշտոններԱՄՆ դեսպան Միացյալ Թագավորությունում, ԱՄՆ ֆինանսների նախարար, դեսպան և ֆինանսների նախարար
ԿուսակցությունԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԵրեխաներՊոլ Մելոն[8] և Alisa Mellon Bruce?[8]
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Andrew W. Mellon Վիքիպահեստում

Էնդրյու Ուիլյամ Մելոն (անգլ.՝ Andrew William Mellon , մարտի 24, 1855(1855-03-24)[1][2][3][…], Փիթսբուրգ, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ - օգոստոսի 26, 1937(1937-08-26)[2][4][5], Սաութհեմփթոն, Սաութհեմփթոն, Սաֆոլկ շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկացի բանկիր, գործարար, արդյունաբերող, բարերար, արվեստի կոլեկցիոներ և քաղաքական գործիչ։

Նախքան քաղաքականություն մտնելը ՝ լինելով հարուստ ընտանիքի զավակ, Էնդրյուն հիմնում է հսկայական մի բիզնես կայսրություն։ 1921 թվականի մարտի 9֊ից մինչև 1932 թվականի փետրվարի 12֊ը եղել է Միացյալ Նահանգների Գանձապետարանի պետքարտուղարը և աշխատել նախագահներ Ուորեն Հարդինգի ՝ ԱՄՆ-ի 29-րդ նախագահը (1921-1923 թթ.), Ջոն Քելվին Քուլիջի ՝ ԱՄՆ ֊ի 30֊րդ նախագահը (1923-1929 թթ.) և Հերբերտ Քլարկ Հուվերի ՝ ԱՄՆ 31-րդ նախագահը (1929-1933 թթ.) հետ։ Կարճ ժամանակով եղել է Միացյալ Նահանգների դեսպանը Միացյալ Թագավորությունում։ Էնդրյու Մելոն մահացել է 1937 թվականի օգոստոսի 26֊ին Լոնգ Այլենդի Նյու Յորք նահանգի Սաուսեմփթոն գյուղում, սակայն թաղվել է Վերջինիա նահանգի Ափերվիլ քաղաքում։

Վաղ շրջանի կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1855 թվականի մարտի 24֊ին ԱՄՆ ֊ի Փենսիլվանիա նահանգի Փիթսբուրգ քաղաքում։ Հայրը ՝ Թոմաս Մելոն, ով իռլանդացի էմիգրանտ էր, եղել է բանկիր և դատավոր։ Ունեցել է երեք ավագ և մեկ կրտսեր եղբայր։ Էնդրյուն սովորել է Փենսիլվանիայի Արևմտյան համալսարանում և թողել այն նախքան ավարտելը։

Բիզնես կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մելոն ֆինանսական կարողությունը վաղ ցույց տվեց։ 1972 թվականին նրա հայրը ածխի բիզնես հիմնեց նրա համար, որը շուտով վերածվեց շահավետ ձեռնարկության։ Որոշ ժամանակ անց Մելոն միացավ իր հոր բանկային ֆիրմային և 1880 թվականին, երկու տարի անց, բանկի սեփականությունը փոխանցվեց նրան։ Նա նաև ներգրավվեց մի շարք արդյունաբերական գործունեություններում ՝ նավթի, պողպատի, նավաշինության և շինարարության։ Մելոնն Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների ամենահարուստ մարդկանցից մեկն էր, երրորդ ամենաբարձր եկամտահարկ վճարողը 1920֊ական թվականների կեսերին, Ջոն Դևիսոն Ռոքֆելլերից և Հենրի Ֆորդից հետո[9]։ Մինչև նրա ԱՄՆ֊ի ֆինանսների նախարար դառնալը նրա կարողությունը հասավ 300 միլիոն դոլարից շուրջ 400 միլիոնի, 1929 ֊1930 թվականներին։ Եղել է նաև Փիթսբուրգի Առևտրային Ազգային բանկի տնօրենը[10]։ Մելոն Փենսիլվանիայում Օուլդ Օվերհոլդ վիսկիի արտադրության երեք սեփականատերներից մեկն էր։ Այդ ժամանակ Օուլդ Օվերհոլդն ամենախոշոր և ամենահարգված վիսկիի արտադրությունն էր երկրում։ 1919 թվականին համասեփականատեր Ֆրիքի մահից հետո, նրա բաժինը մնաց Մելոնին, սակայն 1925 թվականին, նա կազմակերպությունը վաճառեց մի Նյու Յորքցի նպարավաճառի[11]։

Քաղաքական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մելոն դրոշմանիշի վրա

Մելլոն 1921 թվականից մինչև 1932 թվականը լինելով ԱՄՆ֊ի Գանձապետարանի պետքարտուղարը և աշխատելով նախագահներ Ուորեն Հարդինգի, Ջոն Քելվին Քուլիջի և Հերբերտ Քլարկ Հուվերի հետ շատ աշխատանքներ է կատարել։ Նա ստույգ նպատակներ ուներ․ Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո կուտակված հսկայական դաշնային պարտքը նվազեցնել, քանի որ հարկային դրույքաչափերը շատ բարձր էին և մարդիկ չէին կարողանում վճարել դրանք, խուսափում էին հարկերից։ Ուստի նա որոշեց․

  • նվազեցնել եկամտահարկի տոկոսադրույքը՝ 77 % ֊ից մինչև 24 % , կանխատեսելով, որ աճ կդիտվի տնտեսության մեջ,
  • նվազեցնել դաշնային գույքահարկը[12]։

1929 թվականից մինչև 1931 թվականը նա շատ ժամանակ անցկացրել է արտերկրում, Եվրոպական պարտքերը մարելու բանակցությունների համար, որն Առաջին համաշխարհային պատերազմից էր գոյացել։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

45 տարեկան հասակում, 1900 թվականին Մելոն ամուսնանում է Նորա Մերի Մաքմյուլենի հետ[13]։ Ունեցան երկու երեխա ՝ Ալիսան (ծնված 1901 թ․) և Փոլը (1907թ․)։ Նրանց ամուսնությունն ավարտվում է 1912 թվականին ամուսնալուծությամբ։ Մելենն ի տարբերություն իր նախկին կնոջ կրկին չի ամուսնանում[14]։

Բարեգործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուսումնառության Տաճար

1913 թվականին իր եղբոր Ռիչարդ Մելոնի հետ նա իր հոր համար հուշահամալիր է հիմնում ՝ Մելոնի անվան Արդյունաբերական հետազոտությունների ինստիտուտ, որպես Փիթսբուրգի համալսարանի բաժին։ 1965 թվականին ինստիտուտը միացավ Կարնեգի Տեխնոլոգիաների ինստիտուտին և վերանվանվում է Կանեգի Մելոն համալսարան։ Մելոն նշանակվում է որպես շրջանավարտների նախագահ[15] և Փիթսբուրգի համալսարանի հոգաբարձու[16], միևնույն ժամանակ կատարում խոշոր նվիրատվություններ դպրոցին, ներառյալ ՝ հողատարածք, որի վրա կառուցվեցին Ուսումնառության տաճարը և Հեյնց մատուռը[17]։

Հեյնց մատուռ

Ընդհանուր առմամբ Փիթսբուրգի համալսարանին Մելոն նվիրաբերել է ավելի քան 43 միլիոն դոլար[18]։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին նա մասնակցել է բազմաթիվ տարաբնույթ դրամահավաք միջոցառումների, ինչպիսիք են Ամերիկյան Կարմիր խաչի, Ազգային Պատերազմի խորհրդի, Փենսիլվանիայի պետական խորհրդի ազգային պաշտպանության գործադիր կոմիտեի և Վաշինգտոնում Ազգային հետազոտությունների խորհրդի։

Մելոն ակտիվ բարերար էր։ 1937 թվականին, նա նվիրաբերել է իր նշանակալի արվեստի հավաքածուն ՝ 25 միլիոն դոլար արժողությամբ և արժեր ավելի քան 40 միլիոն դոլար, 10 միլիոն դոլար Վաշինգտոնի Ազգային պատկերասարահի շինարարության համար, որը լիազորվեց Կոնգրեսի կողմից 1937 թվականին ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 RKDartists (նիդերլ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 GeneaStar
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Lundy D. R. The Peerage
  7. ↑ https://www.theaic.org/award_winners/goldmedal.html
  8. ↑ 8,0 8,1 Union List of Artist Names — 2018.
  9. ↑ Cannadine, David. Mellon: An American Life. New York: A.A. Knopf, 2006. pp. 48-49, 165, 349, 392. ISBN 0-679-45032-7.
  10. ↑ Ingham, John N. Biographical Dictionary of American Business Leaders, Vol. 2. ISBN 0313239088. Google Books. Retrieved October 18, 2013
  11. ↑ Wondrich, David (12 September 2016). "How Pennsylvania Rye Whiskey Lost Its Way". The Daily Beast. Retrieved 3 October 2016.
  12. ↑ Folsom, Burton W. Jr. (1987). The Myth of the Robber Barons. Young America's Foundation. ISBN 978-0-9630203-1-4.
  13. ↑ "Mary Conover." www.thepeerage.com. Retrieved November 18, 2014.
  14. ↑ "Milestones: Jun. 11, 1928". TIME. 11 June 1928. www.time.com. Retrieved October 18, 2013.
  15. ↑ The 1937 Owl. University of Pittsburgh. 1937. p. 32. Retrieved 2009-06-07.
  16. ↑ Alberts, Robert C. (1986). Pitt: The Story of the University of Pittsburgh 1787–1987. University of Pittsburgh Press. p. 47. ISBN 0-8229-1150-7. Retrieved 2009-06-07.
  17. ↑ Starrett, Agnes Lynch (1937). Through one hundred and fifty years: the University of Pittsburgh. University of Pittsburgh Press. p. 256. Retrieved 2009-06-07.
  18. ↑ Alberts, Robert C. (1986). Pitt: The Story of the University of Pittsburgh 1787–1987. University of Pittsburgh Press. p. 182. ISBN 0-8229-1150-7. Retrieved 2009-06-07.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էնդրյու Մելոն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էնդրյու_Մելոն&oldid=9492176» էջից