Դիոնիսիոս Փարիզեցի
| Դիոնիսիոս Փարիզեցի | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 3-րդ դար |
| Ծննդավայր | Հռոմէական Իտալիա, Հին Հռոմ |
| Մահացել է | մոտ 250[1] |
| Մահվան վայր | Լուտեցիա, Roman Gaul, Հռոմեական կայսրություն |
| Գերեզման | Սեն Դենի աբբայություն |
| Քաղաքացիություն | Հին Հռոմ |
| Կրոն | կաթոլիկություն |
| Մասնագիտություն | կաթոլիկ քահանա և կաթոլիկ եպիսկոպոս |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Roman Catholic bishop of Paris? |
 Denis de Paris Վիքիպահեստում | |
Դիոնիսիոս Փարիզեցի (ֆր.՝ Saint Denis, լատին․՝ Dionysius), III դարի քրիստոնյա սուրբ, Փարիզի առաջին եպիսկոպոս, ճգնակյաց հոգևորական։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սրբի պահպանված կենսագրություններից ամենահինը «Դիոնիսիոս, Ռուստիկ և Ելևֆերիոս սրբերի կրքերը» (լատին․՝ Passio SS. Dionysii Rustici et Eleutherii), թվագրվում է 600 թվականով։ Սուրբ Դիոնիսիոսի մասին հիշատակում է նաև Գրիգոր Տուրցին՝ 6-րդ դարի Սուրբ և պատմիչ։
Ըստ ավանդության Դիոնիսիոսը քրիստոնեություն է քարոզել Հռոմում, այնուհետև գերմանական տարածքներում և Իսպանիայում։ Նրան ուղեկցում էին պրեսբիտեր Ռուստիկը, Սուրբ Ռեգուլուսը և Ելևֆերիոս սարկավագը։ Այնուհետև Դիոնիսիոսը և նրա ուղեկիցները սկսել են քարոզել Գալլիայում։
Դիոնիսիոսը, ըստ լեգենդի, դարձել է Լյուտեցիայի (Փարիզ) առաջին եպիսկոպոսը։ Հեթանոսական իշխանությունների կողմից քրիստոնյաների հալածանքների ժամանակ բոլոր երեք քարոզիչները գերեվարվել և բանտ են նետվել։ Առավոտյան նահատակները գլխատվել են Մոնմարտրի գագաթին (այժմ ՝ Փարիզի սահմաններում)։ Երեք սրբերի մահապատժի հետ կապված էլ այս լեռը ստացել է իր ժամանակակից անունը (ֆր.՝ Montmartre-նահատակների լեռ)։ Սուրբ Դիոնիսիոսը վերցրել է իր գլուխը, նրա հետ քայլել դեպի տաճար և միայն այնտեղ ընկել մահացածը։ Բարեպաշտ կին Կատուլլան թաղել է նահատակի աճյունը։
Նույնացում Դիոնիսիոս Արիոպագացու հետ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համաձայն հին արևմտյան լեգենդի, որը թվագրվում է 9-րդ դարով, Սեն Դենի վանքի վանահայր Հիլդուինի կարծիքով, Փարիզի Դիոնիսիոսը ոչ այլ ոք է, քան Դիոնիսիոս Արիոպագացին, որի մասին խոսվում է «Գործք Առաքելոց» գրքում։ Ըստ ավանդազրույցի, հնազանդվելով հայտնությանը, նա թողել է իր իրավահաջորդ Պուբլիուսին Աթենքում և գնացել Հռոմ։ Եվ արդեն Հռոմից, հռոմեական Կլեմենտ եպիսկոպոսի հանձնարարությամբ, Ռուստիկի և Ելևֆերիոսի հետ գնացել է Գալլիա։
Երկու Դիոնիսիոսների՝ Փարիզի և Աթենքի նույնացման հարցը առաքելական ծագման վերաբերյալ եկեղեցիների քննարկման առարկա է դարձել։
Տարաձայնություններ մահվան ժամանակի վերաբերյալ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բրոքհաուզի և Եֆրոնի Հանրագիտական բառարանը նշում է, որ մահը տեղի է ունեցել Գալլիայի տիրակալ Սիսինիայի հրամանով, ըստ որոշ տվյալների՝ Վալերիանոսի օրոք՝ 253-260 թվականներին, իսկ մյուսների համաձայն՝ Մաքսիմիանոս Հերկուլոսի օրոք՝ 286-292 թվականներին[2]։ Ռուս ուղղափառ եկեղեցին ընդունում է 3-րդ դարի երկրորդ կեսի թվագրությունը[3]։
Որոշ աղբյուրներ պնդում են, որ Փարիզի Ելևֆերիոսը չարչարվեց Քրիստոսի համար ..․ ամբարիշտ կայսր Դոմիտիանոսի՝ քրիստոնյաների հալածանքի ժամանակ[4]։
Որոշ աղբյուրներ նշում են Դիոնիսիոս Արեոպագացու և Էլեվֆերիոսի մահվան տարեթիվ 96 թվականը։
Արժևորում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սրբի արժևորումը սկսվել է Գալլիայում նրա մահվանից գրեթե անմիջապես հետո։ Սուրբ Ժնևիևի կենսագրությունը հայտնում է, որ Սուրբ Դիոնիսիոսի գերեզմանի վրա եկեղեցին կառուցվել է արդեն 5-րդ դարում։ Ավելի ուշ այս վայրում ձևավորվել է Սեն Դենի աբբայությունը։
Սուրբ Դիոնիսիոսը համարվում է Փարիզի հովանավորներից մեկը, կաթոլիկության մեջ նա տասնչորս Սուրբ օգնականների թվում է։ Նա Պիոս Պապի կողմից պաշտոնապես ներառվել է ընդհանուր հռոմեական օրացույցում 1568 թվականին։ Հոկտեմբերի 9-ը, որպես Սուրբ Դիոնիսիոսի հիշատակի տոն, արևմտյան եկեղեցում նշվում է 8-րդ դարի վերջից։
Մինչև 8-րդ դարը Սուրբ Դիոնիսիոսը չի ընդունվել Արևելքում։
9-րդ դարում Կոստանդնուպոլսի ապագա Պատրիարք Մեթոդիոսը հունարենով կազմել է Սուրբ Դիոնիսիոսի կյանքը՝ այն լրացնելով Փարիզում Սուրբ Դիոնիսիոսի նահատակության ավանդույթով։ Սուրբ Դիմիտրի Ռոստովսկին կազմել է Սրբերի կյանքը ռուսերեն և օգտագործել ինչպես հունական, այնպես էլ Լատինական աղբյուրներ։ Նրա «Կենսագրություններ» վարքագրության մեջ հոկտեմբերի 3 ամսաթվի ներքո ներկայացվում է Աթենքում Սուրբ Դիոնիսիոսի գործունեության և Արևմուտքում նրա սխրանքների նկարագրությունը։
Արևմտյան եկեղեցին սուրբ Դիոնիսի հիշատակը նշում է VIII դարից։
Դիոնիսիոսի արժևորումը Փարիզում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1997 թվականի հոկտեմբերի 19-ին, երկար տարիներ ի վեր, առաջին անգամ Սուրբ Դենիսի բազիլիկ մատուռում, որտեղ հանգչում են երեք սուրբ նահատակների մասունքները, կատարվել է ուղղափառ աղոթք։ Դրան մասնակցել են երկու ուղղափառ եկեղեցիների ներկայացուցիչներ։ Ռումինական պատրիարքությունը ներկայացնում էին ավագ Երեց Մարկ-Անտոնի Կոստա դե Բորեգարը՝ Փարիզի Սուրբ Հերման տաճարի վանահայրը և Լուվսիենի վանական Կլոդոալդը, ինչպես նաև քահանա Ֆրանսուա Ֆորը՝ Էքս-ան-Պրովանսի հռոմեացի վերապատվելի Կասիան տաճարի վանահայրը։ Մոսկվայի պատրիարքարանը ներկայացնում էին ավագ Երեց Ժերար դե Լագարդը, «բոլոր վշտացողների ուրախությունը» ամենասուրբ Աստվածածնի սրբապատկերի տաճարի վանահայրը և Փարիզի վանականի Ժենևիևը, սարկավագ Ժոզեֆ Ֆույելը, նույն տաճարի հոգևորական, սարկավագ Նիկոլայ Նիկիշինը, Փարիզում Մոսկվայի Պատրիարքարանի Սուրբ Եկեղեցու հոգևորականը։ Այդ ժամանակից ի վեր ուղղափառ աղոթքները պարբերաբար անցկացվում են Սուրբ Դիոնիսիոսի և նրա ուղեկիցների մասունքների առջև։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ http://www.saint-denis.culture.fr/fr/2_1_denis.htm#glossaire2
- ↑ «Рустик». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Посольство Франции подарило Даниловскому монастырю икону св. мученика Рустика Парижского в честь 25-летия возрождения обители Արխիվացված 2019-02-09 Wayback Machine // Патриархия.ru, 27 августа 2008 г.
- ↑ «Священномученик Елевферий Парижский, диакон — Житие Святых». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 9-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիոնիսիոս Փարիզեցի» հոդվածին։ |
| ||||||||||
