Գերստմանի համախտանիշ
| Գերստմանի համախտանիշ | |
|---|---|
.png) Ստորին գագաթային բլթակ։ Դեղինով նշված հատվածի ախտահարումն առավել հաճախ է ասոցացվում Գերստմանի համախտանիշի հետ։ | |
| Տեսակ | հիվանդության կարգ |
| Հիվանդության ախտանշաններ | finger agnosia? |
| Բժշկական մասնագիտություն | նյարդաբանություն և Նյարդահոգեբանություն |
| Անվանվել է | Josef Gerstmann? |
Գերստմանի համախտանիշ, նյարդահոգեբանական խանգարում, որը բնութագրվում է ախտանիշների մի ամբողջությամբ, որոնք ցույց են տալիս ուղեղի որոշակի տարածքում ախտահարումների առկայությունը։ Այն չպետք է շփոթել Գերստման-Շտրաուսսլեր-Շեյնկերի համախտանիշի հետ, որն իրենից ներկայացնում է փոխանցվող սպունգանման էնցեֆալոպատիա։ Գերիշխող կիսագնդի ստորին մուգ շերտի վնասը հանգեցնում է Գերստմանի համախտանիշին։
Այն անվանվել է Յոզեֆ Գերստմանի պատվին[1]։
Ախտանշաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հերստմանի համախտանիշը բնութագրվում է չորս հիմնական ախտանիշներով․
Դիսգրաֆիա / ագրաֆիա․ գրելու ունակության պակաս[2][3]
Դիսկալկուլիա / ակալկուլիա. մաթեմատիկայի ուսուցման կամ հասկացության դժվարություններ[2][3]
Մատների ագնոզիա. մատների վրա մատները տարբերելու անկարողություն[2][3]
Ձախակողմյան ապակողմնորոշում[2][3]
Պատճառներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս խանգարումը հաճախ կապված է գերակշռող (սովորաբար ձախ) կիսագնդում գլխուղեղի ախտահարման հետ, ներառյալ անկյունային և գագաթնային ակոսները (Բրոդմանի տարածքը՝ համապատասխանաբար 39 և 40), քունքային և գագաթային բլթի մոտ։ Գիտական գրականության մեջ լայնորեն քննարկվում է այն հարցը, թե արդյոք Գերստմանի համախտանիշն իրենից ներկայացնում է տեսականորեն հիմնավորված միասնական համախտանիշ։ Այսպիսով, նրա ախտորոշիչ օգտակարությունը կասկածի տակ է դրվել ինչպես նյարդաբանների, այնպես էլ նյարդահոգեբանների կողմից։ Անկյունային ոլորավայրէջքը, որպես կանոն, ներգրավված է տառերի և բառերի տեսողական օրինակների թարգմանության մեջ իմաստալից տեղեկատվության մեջ, ինչպես դա արվում է ընթերցանության ժամանակ։
Մեծահասակների մոտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեծահասակների մոտ համախտանիշը կարող է առաջանալ ինսուլտից հետո կամ ստորին մուգ շերտի՝ դոմինանտ (ձախ) կողմի վնասվելու պատճառով[3]։
Բացի վերը նշված ախտանիշների դրսևորումից, շատ մեծահասակներ նույնպես զգում են աֆազիա, որը դժվարություն է խոսելու, խոսքի հասկանալու կամ ընթերցանության և նամակի արտահայտման մեջ։
Երեխաների մոտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կան մի քանի զեկույցներ համախտանիշի, որտեղ երբեմն կոչվում է Գերստմանի համախտանիշ երեխաների մոտ[4]։ Պատճառն անհայտ է։ Դեպքերի մեծ մասը հայտնաբերվում է, երբ երեխաները հասնում են դպրոցական տարիքի, այսինքն, այն ժամանակ, երբ նրանք դժվարություններ են ունենում գրավոր և մաթեմատիկական վարժություններ կատարելիս։ Որպես կանոն, այս խանգարմամբ երեխաները ցույց են տալիս ձեռագրի և ուղղագրության վատ հմտությունները, ինչպես նաև մաթեմատիկական ֆունկցիաների հետ կապված դժվարություններ, այդ թվում գումարում, հանում, բազմապատկումը և բաժանում կատարելիս։ Կարող է նաև լինել ակնհայտ անկարողությունը տարբերակել աջ ձեռքը ձախ ձեռքից, և տարբերակել առանձին մատները։ Ի հավելում չորս հիմնական ախտանիշների, շատ երեխաներ նաև տառապում են կառուցողական ապրաքսիայով՝ անկարողություն պատճենել պարզ նկարներ։ Հաճախակի նկատվում է նաև կարդալու խանգարում։ Մտավոր գործունեության բարձր մակարդակ ունեցող երեխաները, որոնք ունեն գլխուղեղի վնասվածք, նույնպես կարող են ունենալ խանգարում։
Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ախտորոշումը կարող է լինել կլինիկական, եթե այն կապված է թուլամտության և այլ էթոլոգիաների հետ։ Այս դեպքերի պատճառը կաթվածն է, որը ցույց կտա MRI հետազոտությունը։ Սուր փուլում դա կլինի պայծառ (սահմանափակ դիֆուզիա) DWI հաջորդականությամբ և մութ՝ համապատասխան տարածքում ADC հաջորդականությամբ
Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերստմանի համախտանիշի դեմ որևէ դեղամիջոց չկա։ Բուժում սիմպտոմատիկ է և աջակցող։ Մասնագիտական և լոգոպեդական բուժումը կարող է օգնել նվազեցնել դիսգրաֆիան և ապաքսիան։ Բացի այդ, հաշվիչները և տեքստային պրոցեսորները կարող են օգնել դպրոցականներին հաղթահարել այս խանգարման ախտանիշները։
Կանխատեսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեծահասակների մոտ շատ ախտանիշներ ժամանակի ընթացքում նվազում են։ Չնայած այն ենթադրությանը, որ նման ախտանիշների նվազումը տեղի է ունենում նաև երեխաների մոտ, ավելի հավանական է թվում, որ նրանց մեծ մասը չեն հաղթահարում իրենց դեֆիցիտը, այլ պարզապես սովորում են հարմարվել[5]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ synd/2267 at Who Named It?
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Vallar G (July 2007). «Spatial neglect, Balint-Homes' and Gerstmann's syndrome, and other spatial disorders». CNS Spectr. 12 (7): 527–36. doi:10.1017/S1092852900021271. PMID 17603404.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Carota A, Di Pietro M, Ptak R, Poglia D, Schnider A (2004). «Defective spatial imagery with pure Gerstmann's syndrome». Eur. Neurol. 52 (1): 1–6. doi:10.1159/000079251. PMID 15218337.
- ↑ Miller CJ, Hynd GW (April 2004). «What ever happened to developmental Gerstmann's syndrome? Links to other pediatric, genetic, and neurodevelopmental syndromes». J. Child Neurol. 19 (4): 282–9. doi:10.1177/088307380401900408. PMID 15163095.
- ↑ «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 27-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
| ||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||