Գեզա Գարդոնի

Գեզա Գարդոնի հունգ.՝ Gárdonyi Géza
Ծննդյան անուն	հունգ.՝ Ziegler Géza
Ծնվել է	օգոստոսի 3, 1863(1863-08-03)[…]
Ծննդավայր	Agárdpuszta, Gárdony, Ֆեյեր, Հունգարիայի թագավորություն, Ավստրիական կայսրություն
Վախճանվել է	հոկտեմբերի 30, 1922(1922-10-30)[…] (59 տարեկան)
Վախճանի վայր	Էգեր, Հունգարիա
Գերեզման	Castle of Eger
Գրական անուն	Don Vigole, Göre Gábor, Mummery Róbert և Nemeskéry Sándor
Մասնագիտություն	լրագրող, գրող, դրամատուրգ, բանաստեղծ, primary school teacher և խմբագիր
Լեզու	հունգարերեն
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Կրթություն	Sárospatak Reformed College? (1875), Q987962? (1882) և Կարոյ Էստերհազիի անվան համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներ	Հուների ստրուկը և Eclipse of the Crescent Moon?
Անդամակցություն	Accademia scientifico-letteraria (Milan, Italy)?, Պետոֆի հասարակություն, Magyar Természettudományi Társulat?, Կիշֆալուդիի միություն, Q1463321? և Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա
Զավակներ	József Gárdonyi?
Կայք	gardonyigeza.hu
Géza Gárdonyi Վիքիպահեստում

Գեզա Գարդոնի (Գարդոնյի) (հունգ.՝ Gárdonyi Géza, օգոստոսի 3, 1863(1863-08-03)^[…], Agárdpuszta, Gárdony, Ֆեյեր, Հունգարիայի թագավորություն, Ավստրիական կայսրություն - հոկտեմբերի 30, 1922(1922-10-30)^[…], Էգեր, Հունգարիա), 20-րդ դարի հունգարացի գրող, լրագրող։ Գրել է բազմաթիվ գիտական և գեղարվեստական գործեր։ Ավելի շատ հայտնի է որպես պատմավեպերի հեղինակ, օրինակ «Էգերի աստղերը» և «Անտեսանելի մարդը»։

Կենսագրություն

Գարդոնին արևելյան Հունգարիայի արիստոկրատներից մեկի կալվածքի փականագործի որդին էր։ Նա ավարտել է ուսուցչական քոլեջը և որոշ ժամանակ աշխատել որպես ուսուցիչ ու խմբերգիչ։ 1885 թվականին Գարդոնին ամուսնացավ Մարիա Մոլնարի հետ, բայց ամուսնությունը ապերջանիկ էր, և 1892 թվականին նրանք ամուսնալուծվեցին։

1880-ական թվականներին Գարդոնին սկսեց հոդվածներ գրել թերթերի և ամսագրերի համար։ Նրա առաջին հաջողություները պատմական պատմվածքներն էին «Göre Gábor»-ի գյուղական կյանքի մասին, որից հետագայում նա հեռացավ։

Դարերի շրջադարձում Գարդոնին իր ստեղծագործություններում սկսեց օգտագործել պատմական թեմաներ, որոնք հետագայում ծառայեցին որպես հանրաճանաչ պատմվածքների հիմք։

1897 թվականին Գարդոնին իր մոր հետ տեղափոխվեց Էգեր (ներկայում՝ հյուսիսային Հունգարիա) և ապրեց այնտեղ մինչև մահ։ Գեզա Գարդոնիի գերեզմանը գտնվում է Էգերի ամրոցում, նրա վրա գրված է «Csak a teste» (Սա միայն մարմին է)։ Տունը, որում ապրել և իր հայտնի աշխատանքների մեծ մասը գրել է Գարդոնին, այժմ դարձել է թանգարան։

Առավել ճանաչված աշխատանքներ

Էգերի աստղերը

Գարդոնիի ճանաչված ստեղծագործություններից մեկը՝ «Egri csillagok»-ն առաջին անգամ հրատարակվել է 1899 թվականին։ Վերնագիրը թարգմանվում է որպես «Էգերի աստղերը»։ Գրքում պատմվում է 1552 թվականին Օսմանյան կայսրության թուրքական զորքի կողմից հունգարական Էգեր քաղաքի հայտնի պաշարման մասին։Նրա հերոսների մեջ էր հայտնի Բալինտ Տյորյոկը և նրա մոտ ծառայող Սեբաստիան Տինոդին։ 1968 թվականին ռեժիսոր Զոլտան Վարկոնյին վեպի հիման վրա նկարահանեց համանուն ֆիլմը։ 2002 թվականին «Big Read» (Հունգարիայում՝ «A Nagy Könyv») հեռուստահաղորդման հեռուստադիտողների կողմից «Էգերի աստղերը» ընտրվեց որպես «հունգարական ամենաճանաչված վեպ»։

Անտեսանելի մարդը

Որոշ մարդկանց կարծիքով Գարդոնիի աշխատանքներից ամենալավը պետք է համարել «A láthatatlan ember» («Անտեսանելի մարդը») գիրքը՝ հրատարակված 1901 թվականին։ Այս կարծիքը նաև այն բանի համար է, որ այն ի տարբերություն «Էգերի աստղեր»-ից ավելի հասանելի է ոչ հունգար ընթերցողին։ Գրքում պատմվում է այն ժամանակների մասին, երբ ապրում էր հոների արքա Աթթիլան։ Սյուժեի մեծ մասը պատմում է բյուզանդական դիվանագետ Պրիսկոսի Աթթիլա այցի մասին։ Վեպի հերոսը՝ Զետան, երիտասարդ բյուզանդացի ստրուկը, սիրահարվում է հոնեցի աղջկա։ Նա փախչում է և դառնում հոների ստրուկը, ինչը տալիս է նրան սիրած աղջկա հետ ամուսնանալու հուևյս։ Գիրքը նաև ներառում է հոների և հռոմեացիների միջև ճակատամարտի դրամատիկ նկարագիր։

Գարդոնիի երկու վեպերն էլ լավ հայտնի են Հունգարիայում, բայց դրանք լայնորեն այլ լեզուներով թարգմանվել և արտասահմանում հրատարակվել սկսեցին միայն 20-րդ դարի երկրորդ կեսերին։

Մատենագրություն

• Egri csillagok (Էգերի աստղերը)
• A láthatatlan ember (Անտեսանելի մարդը)
• Isten rabjai (ԱՍտծո կալանավորը)
• A lámpás (Լամպը)
• A bor (Գինի)
• Ida regénye (Իդայի պատմածը)
• Hosszúhajú veszedelem (Երկարամազ վտանգավոր մարդը)

Արտաքին հղումներ

• Статья о венгерских писателях, включая Гезу Гардони Արխիվացված 2005-09-28 Wayback Machine(անգլ.)
• Рецензия сообщества Amazon на книгу «Невидимый человек»(անգլ.)

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գեզա Գարդոնի» հոդվածին։