Jump to content

Աֆղանստանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից


Աֆղանստանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն
 Աֆղանստանի Հանրապետություն (1973-1978) 1978, ապրիլի 30 - 1992, ապրիլի 28 Աֆղանստանի Իսլամական Հանրապետություն 
Քարտեզ

Ընդհանուր տեղեկանք
Մայրաքաղաք Քաբուլ
Լեզու փաշթո
դարի
պարսկերեն
ռուսերեն
Կրոն իսլամ
Իշխանություն
Պետական կարգ Սոցիալիստական Հանրապետություն

Աֆղանստանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն կամ Աֆղանստանի Դեմոկրատական Հանրապետություն (պարս.՝ جمهوری دموکراتیک افغانستان), մարիոնետային պետություն, որը օկուպացվել է խորհրդային իշխանությունների կողմից։

Պետության պաշտոնական անվանումը՝ Աֆղանստան, երկիրը ստացել է 1978 թվականի ապրիլի 30-ին՝ աֆղանական ապրիլյան հեղափոխական իրադրությունից հետո։ Եղել է Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միության կողմից ռազմակալած տարածք։

Աշխարհագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հինդուկուշի լեռնահամակարգի լեռները

Աֆղանստանի Ժողովրդավարական Հանրապետությունը պետություն է Ասիայում` Միջին Արևելքում։ Սահմանակցել է Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միությանը (խորհրդա-աֆղանական սահմանի երկարությունը եղել է 2350 կմ), Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությանը, Հնդկաստանին, Պակիստանին և Իրանին։

Տարածքը կազմում է 555 հազար քառ. կմ, որի 1/3 մասը կազմել են անապատները և կիսաանապատային կլիմայական գոտիները։ Բնակչությունը ըստ 1972 թվականի տվյալների կազմում է 17,4 մլն. մարդ։ Մայրաքաղաքը եղել է Քաբուլ քաղաքը։

Վարչականորեն բաժանված է 28 վիլայեթների միջև։ Ամենամեծ վիլայեթն է Հելմենդի վիլայեթը, իսկ ամենափոքրը` Քափիսա վիլայեթը, որը գտնվում է Կենտրոնական Աֆղանստանում։

Աֆղանստանի տարածքի 3/4 մասը կազմում են բարձրադիր լեռները և լեռնատափաստանային տարածքները, որոնք քիչ են ուսումնասիրված։ Աֆղանստանի Ժողովրդավարական Հանրապետության հյուսիսարևելյան մասում ձգվում են Հինդուկուշի հովհարաձև տարածվող լեռնաշղթաները։ Հանրապետության ամենաբարձր կետը Տիրգարան լեռն է՝ 6729 մետր բարձրությամբ։

Այդ լեռը ծածկված է սառցադաշտերով։ Լեռնաշղթայի հյուսիսային մասում ձգվում է Կենտրոնական Աֆղանստանի միջին բարձրության խիստ պենեպլենացված և արևմուտքում մասնատված լեռները։

Այդպիսի լեռներ են օրինակ Մազարը, Կոհի-Հուրդը, որոնք ունեն ավելի քան 4000 մետր բարձրություն։ Լեռները միավորվում են Հազարաջատ բարձրավանդակի մեջ։ Աֆղանստանի Ժողովրդավարական Հանրապետության հարավային և հարավարևմտյան գտնվում են երկրի բարձրադիր հարթավայրերը և անապատային գոգավորությունները։

Իրանի և Պակիստանի սահմանամերձ մասում տարածված են աղուտներ և լճեր։ Սուլեյմանի նեղ լեռնաբազուկը տեղակայված է Աֆղանստանի Ժողովրդավարական Հանրապետության արևելքում։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Афганистан: борьба и созидание / сост. О. Чернета. М., Воениздат, 1984—143 стр.
  • А. Д. Давыдов. Аграрное законодательство Демократической Республики Афганистан (социально-экономический анализ). М., «Наука», 1984. — 182 стр.
  • Махмуд Барьялай. Национальные традиции служат революции // «Проблемы мира и социализма», № 4 (332), апрель 1986. стр.69-73
  • В. Я. Хромоныгин. Историография национально-демократической революции в Афганистане и интернационалистской помощи СССР // Двустороннее сотрудничество СССР с освободившимися странами. / сб. научных трудов. М., 1987. стр.103-110
  • Е. П. Белозерцев. Народное образование в Республике Афганистан. М., «Педагогика», 1988.
  • Афганистан: история, экономика, культура. / ред. Ю. В. Ганковский. М., «Наука», 1989.
  • Г. П. Ежов. Экономическая география Афганистана. М., изд-во МГУ, 1990.
  • Пуладбек Каландарбеков. Крестьянское землевладение в современном Афганистане. М., «Наука», 1990.
  • Виноградов В. М. «Афганистан: 10 лет глазами СМИ» Արխիվացված 2009-06-05 Wayback Machine М., 2003
  • документальный фильм «Афганский дневник» (СССР, 1983). Автор сценария — А. Каверзнев, режиссёр — Борис Горбачёв, оператор — Вячеслав Степанов, звукооператор — Владимир Авдеев.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]