XIX արքայատոհմ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

XIX արքայատոհմ, հնագույն եգիպտական փարավոնների արքայատոհմ, մ.թ.ա. 1292-1186 թվականներ[1]։

Ռամզես II-ի արձան- XIX արքայատոհմի ամենամեծ փարավոն

Անցում իշխանության և առաջին փարավոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

XIX արքայատոհմի հիմնադիրը եղել է փարավոն Հորեմհեբի զինվորական Պարամեսը՝ Սեթի որդին։ Պարամեսին անձամբ իր նախորդ փարավոնը նշանակեց իրավահաջորդ, և նա գահ բարձրացավ Ռամզես I անունով[2]։

Ռամզես I-ը իր կառավարման երկրորդ տարում արշավեց դեպի Նուբիա, նրա կառավարման ընթացքում իրականացվել է նաև Կառնակի տաճարի ընդարձակում[3]։

Ռամզեսի մահից հետո գահը ժառանգում է նրա որդին՝ Սեթի I-ը (մ.թ.ա. 1296-1279 թվականներ), ով հայտնի է Թագավորների հովտի իր տպավորիչ գերեզմանով, որը Եգիպտոսի պատմության ամենամեծ քարե գերեզմանն է[4]։

Ռամզես II[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեթի I-ի որդին՝ Ռամզես II-ը (մ.թ.ա. 1290-1212 թվականներ) դարձավ Եգիպտոսի պատմության ամենամեծ փարավոններից մեկը։ Հայտնի է որպես ճարտարապետ, կառուցել է բազմաթիվ տաճարներ և արձաններ (օրինակ, Աբու-Սիմբելը) և որպես մեծ զորավար արշավեց դեպի Նուբիա և Ասիա։ Կադեշի (ներկայիս Սիրիա) հայտնի ճակատամարտը եգիպտացիների և խեթերի միջև պատմության մեջ դարձել է առաջին ամենաշատ մարտակառքեր օգտագործած ճակատամարտը, որի վերջում ստորագրվեց պատմության մեջ առաջին խաղաղության պայմանագիրը[5]։

Ռամզես II-ից և նրա անձնական կյանքից հայտնի են բազմաթիվ կանայք և 100-ից ավել որդիներ և դուստրեր[6]։

Մերնեպտահ և դինաստիայի վերջին ներկայացուցիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մերնեպտահ (մ.թ.ա. 1212-1202 թվականներ) Ռամզես II-ի բազմաթիվ որդիներից մեկը, փարավոն է դարձել 60 տարեկանում[7]։ Իրականացրել է «ծովի մարդկանց» առաջին արշավանքներից մեկը։ Մերնեպտահին հաջորդեց իր որդին՝ Սեթի II-ը (մ.թ.ա. 1202-1195 թվականներ)[8], որի գահակալության ժամանակ գահը հափշտակվեց Ամենմեսոմի կողմից (մ.թ.ա. 1200-1196 թվականներ), ենթադրվում է Ռամզես II-ի թոռն է։ Սեթի II-ի մահից հետո գահը ժառանգեց իր որդին՝ Սեպտահը (մ.թ.ա. 1194-1188 թվականներ), խորթ մոր՝ Թաուսերտի հսկողության տակ, որը Սեպտահի մահից հետո դարձավ XIX դինաստիայի վերջին փարավոնը (մ.թ.ա. 1194-1188 թվականներ)[9]։ Նա կարճ կառավարեց, և նրա մահով սկսվեց անիշխանություն, որի հետևանքով իշխանության եկավ XX արքայատոհմը[10]։

19-րդ դինաստիայի փարավոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փարավոն Պատկեր Արքայական անուն Կառավարման տարիները, մ.թ.ա. Մահ Կանայք
Ռամզես I Մենպեհտի- Ռա 1292—1290
(1298—1296)		 Թագավորների հովիտ 16 Սիթրա
Սեթի I Մեն-Մաաթ-Ռա 1290—1279
(1296—1279)		 Թագավորների հովիտ 17 Տույա
Ռամզես II Ուսերմատրա- Սեթեպենրա 1279—1212 Թագավորների հովիտ 7 Նեֆերտարի

Մերի-են-մուտ Մաթորնեֆերուրա
Մերիտամոն

Բենտ-Անատ
Նեբեթավի
Հենութմիրե

Մերնեպտահ Բաեն Ռա 1212—1201 Թագավորների հովիտ 8 Իսիտնոֆրետ
Սեթի II Ուսերխեպերուրա-Մերիամոն 1201—1195 Թագավորների հովիտ 15 Թաուսերտ Թախատ
Անենմեսոմ (բռնապետ) link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Seti-II-StatueHead MetropolitanMuseum.png Մենմիրա Սեթեպենրա 1200—1196 Թագավորների հովիտ 10
Սեփթահ Էխենրա Սեթեպենտրա 1194—1188 Թագավորների հովիտ 47 —
Թաուսերտ (թագուհի) Սաթրա Մերենմուտ 1188—1186 Թագավորների հովիտ 14 —

Ժամանակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԹաուսերտՍեփթահՍեթի IIԱնեմնեսՄերնեպտահՌամզես IIՍեթի IՌամզես I

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Борисов Н.С. Из истории тверского княжеского дома. Дата рождения великого князя Михаила Ярославича»։ Исторический журнал: научные исследования 6 (6): 29–38։ 2018-06։ ISSN 2454-0609։ doi:10.7256/2454-0609.2018.6.28112 
  2. ↑ Brauner Siegmund (1989-01-01)։ «В. Я. ПонхомопскиН (Род.), Африканское историческое языкознание – проблемы реконструкции, Ияд. „Наука", глатшан редакция восточной литературы, М. 1987»։ STUF - Language Typology and Universals 42 (6)։ ISSN 2196-7148։ doi:10.1515/stuf-1989-0627 
  3. ↑ «Куватова В.З. Семантические и композиционные взаимосвязи между сценами западной стены раннехристианского мавзолея «капелла Исхода» (Египет)»։ Культура и искусство 4 (4): 17–32։ 2018-04։ ISSN 2454-0625։ doi:10.7256/2454-0625.2018.4.26030 
  4. ↑ Ишин Н.Н., Гоман А.М., Скороходов А.С. (2015-11)։ «Vibrating Monitoring Technical Condition of the Transmission Systems of Mobile Machines»։ Proceedings of Higher Educational Institutions. Маchine Building (107)։ ISSN 0536-1044։ doi:10.18698/0536-1044-2015-11-21-28 
  5. ↑ «Мирный договор между Рамсесом II и хеттским царём Хаттусили III • Источники • Древний Египет»։ ru-egypt.com։ Վերցված է 2018-12-16 
  6. ↑ Ветохов Сергей Вячеславович (2018)։ «ОТНОСИТЕЛЬНАЯ ДАТИРОВКА ГРОБНИЦЫ ПЕРСЕНЕБА ПО АРХИТЕКТУРНЫМ ЭЛЕМЕНТАМ, "Вестник древней истории"»։ Вестник древней истории (2): 197–214։ ISSN 0321-0391։ doi:10.7868/s0321039118020012 
  7. ↑ Michel Alain (1997)։ «Deux ouvrages posthumes de Pierre Grimal : les chemins de Rome [Pierre Grimal, L'âme romaine ; Églises de Rome, texte : Pierre GRIMAL, photographies : Caroline Rose]»։ Bulletin de l'Association Guillaume Budé : Lettres d'humanité 56 (4): 338–346։ ISSN 1247-6862։ doi:10.3406/bude.1997.2428 
  8. ↑ Ryan Donald P. (2012-10-26)։ «Valley of the Kings»։ Hoboken, NJ, USA: John Wiley & Sons, Inc.։ ISBN 978-1-4443-3838-6 
  9. ↑ Kitchen K. A., von Beckerath Jurgen (1999)։ «Chronologie des pharaonischen Agypten. Die Zeitbestimmung der agyptischen Geschichte von der Vorzeit bis 332 v. Chr.»։ The Journal of Egyptian Archaeology 85: 245։ ISSN 0307-5133։ doi:10.2307/3822445 
  10. ↑ Chavalas Mark W. (1994-04)։ «A History of Ancient Egypt»։ History: Reviews of New Books 22 (3): 136–136։ ISSN 0361-2759։ doi:10.1080/03612759.1994.9949020 

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • История Древнего Египта (Под общей редакцией Хелен Штрудвик), БММ, 2007, ISBN 5-88353-269-1, 978-5-88353-269-5, 1-904687-85-7
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=XIX_արքայատոհմ&oldid=8763199» էջից