Ֆրիդա Ապելտ

Ֆրիդա Ապելտ; գերմ.՝ Friedel Apelt
Ծնվել է	նոյեմբերի 1, 1902
Ծննդավայր	Վրոցլավ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն
Մահացել է	դեկտեմբերի 12, 2001 (99 տարեկան)
Մահվան վայր	Friedrichshagen, Տրեպտով Քյոպենիկ, Բեռլին, Գերմանիա
Քաղաքացիություն	Գերմանիա և Արևելյան Գերմանիա
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ, weaver, արհմիութենական գործիչ և Դիմադրության մարտիկ
Ամուսին	Fritz Apelt?
Զբաղեցրած պաշտոններ	ԳԴՀ Ժողովրդային պալատի անդամ և Պրուսիայի լանդտագի անդամ
Կուսակցություն	Գերմանական սոցիալիստական միասնական կուսակցություն և Գերմանիայի կոմունիստական կուսակցություն
Պարգևներ և ; մրցանակներ	և
	Friedel Malter Վիքիպահեստում

Ֆրիդա Ապելտ (գերմ.՝ Frieda Apelt), ծննդյամբ՝ Ֆրիդա Աննա Շարլոտա Ռադյուց (Frieda Anna Charlotte Raddünz, նոյեմբերի 1, 1902(1902-11-01)^[1], Վրոցլավ, Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական կայսրություն - դեկտեմբերի 12, 2001(2001-12-12)^[1], Friedrichshagen, Տրեպտով Քյոպենիկ, Բեռլին, Գերմանիա^[1]), գերմանացի քաղաքական գործիչ, Գերմանիայի սոցիալիստական միասնական կուսակցության, Գերմանիայի առաջին կոմունիստական կուսակցության անդամ, արհմիութենական գործիչ։ Նացիստական Գերմանիայի օրոք մասնակցել է Դիմադրության շարժմանը, պահվել համակենտրոնացման ճամբարներում։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրիդան ծնվել է տպագրատան բանվորի ընտանիքում, ժողովրդական դպրոցն ավարտելուց հետո սովորել է ջուլհակություն և աշխատել է տանը հայրենի քաղաքում^[2]։ 1925 թվականին ամուսնացել է հանքափոր և կոմունիստ Ադոլֆ Ֆրանցի հետ։ Այդ տարի Ֆրիդան միացել է տեքստիլ արդյունաբերության գերմանացի աշխատողների արհմիությանը, 1926 թվականից մտել է Գերմանիայի առաջին կոմունիստական կուսակցություն և 1929 թվականին դարձել է Արհմիության հեղափոխական ընդդիմադրության անդամ։1926-1929-ական թվականներին եղել է Ստորին Սաքսոնիայի լանդթագի պատգամավոր։ Որոշ ժամանակ եղել է Վալդենբուրգի Գերմանիայի առաջին կոմունիստական կուսակցության նահանգային կառավարման խմբի անդամ։ 1930-1933-ական թվականներին գլխավորել է ԽՄԿ Սիլեզյան վարչության կանանց բաժինը։ 1932 թվականին Գերմանիայի առաջին կոմունիստական կուսակցությունից ընտրվել է Պրուսիայի լանդթագ՝ դառնալով պատգամավորներ-կոմունիստների մեջ ամենաերիտասարդը։

Նացիոնալ-սոցիալիստների իշխանության գալուց հետո Ֆրիդա Ֆրանցն անցել է ընդհատակյա աշխատանքի։ 1933 թվականի հունիսին ձերբակալվել և դատապարտվել է երեք տարվա ազատազրկման՝ «պետական դավաճանության նախապատրաստության» համար։ Ֆրիդա Ֆրանցը սկզբում պահվել է Յաուերի բանտում, Այնուհետև տեղափոխվել Մորինգենի համակենտրոնացման ճամբար, իսկ այնտեղից էլ՝ Լիխտենբուրգի համակենտրոնացման ճամբար։ Համակենտրոնացման ճամբարից ազատվելուց հետո Ֆրիդա Ֆրանցը 1938 թվականից աշխատել է «Edeka» ընկերությունում, իսկ հետո՝ ստանալով լրացուցիչ կրթություն, և որպես գրասենյակային ծառայող աշխատել է Բրեսլաուում։ Ֆրիդայի ազատման պայմանների համաձայն՝ նա պետք է բաժանվեր ամուսնուց, ով փախել էր ԽՍՀՄ, որտեղ ըստ որոշ տվյալների՝ 1942 թվականին մահացել էր տիֆից։ 1944 թվականի օգոստոսի 22-ին ձերբակալվել է ընդհատակյա քաղաքական գործունեության համար և տեղափոխվել Ռավենսբրյուկ համակենտրոնացման ճամբար։

Այնտեղ Ֆրանցը ճամբարի պարետի մոտ դպիր է աշխատել, ինչպես նաև համակենտրոնացման սահմաններից դուրս գործուղման է ուղարկվել՝ մասնավորապես Օրանիենբուրգում գտնվող Auer գործարան և Լյուդվիգսֆելդեում գտնվող Daimler-Benz գործարան։ Համակենտրոնացման ճամբարի տարհանման ժամանակ 1945 թվականի մայիսի 4-ի մահվան երթից Ֆրանցին հաջողվել է փախչել։

1946 թվականին ամուսնացել է Անդրեաս Մալտերի հետ, ամուսնությունը չեղարկվել է երեք տարի հետո։ Պատերազմից հետո Ֆրիդա Մալտերը աշխատել է Գերմանիայի առաջին կոմունիստական կուսակցության Կենտկոմին կից կանանց գործերի քարտուղար և ընդգրկվել կանանց Կենտրոնական կոմիտեի կազմում։ Գերմանիայի սոցիալիստական միասնական կուսակցության և Գերմանիայի առաջին կոմունիստական կուսակցության միաձուլումից հետո դարձել է Գերմանիայի սոցիալիստական միասնական կուսակցության անդամ։

Քաղաքական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա եղել է Գերմանիայի կանանց դեմոկրատական խորհրդի հիմնադիրներից մեկը և 1948-1955-ական թվականներին մտել է կառավարման կազմի մեջ։
1957 թվականից մինչև 1960 թվականը եղել է Գերմանիայի կանանց դեմոկրատական խորհրդի նախագահության անդամ։
1946 թվականից մինչև1989 թվականը եղել է Ազատ գերմանական արհմիությունների միավորման կառավարման անդամ։
1948 թվականից մինչև 1954 թվականը եղել է ԳԴՀ ժողովրդական պալատի պատգամավոր։
1950 թվականից մինչև 1951 թվականը նա զբաղեցրել է համագերմանական աշխատանքի քարտուղարի պաշտոնը։
Աշխատանքի նախարարությունում ԳԴՀ-ում 1949-1958 թվականներին աշխատել է պետական քարտուղարի և փոխնախարարի պաշտոններում։
1959 թվականի մայիսից մինչև 1989 թվականը մտնել է ԳԴՀ մարդու իրավունքների կոմիտեի կազմի մեջ։
1947 թվականից եղել է նացիստական ռեժիմի կողմից հետապնդվող հակաֆաշիստների միության, իսկ 1953 թվականից՝ հակաֆաշիստական դիմադրության մարտիկների կոմիտեում։

1952 թվականին ամուսնացել է կոմունիստ Ֆրից Ապելտի հետ։ Կյանքի վերջին տարիներն Ֆրիդա Ապելտն անց է կացրել Կլարա Ցետկինի անվան Ֆրիդրիխսհագենի ծերանոցում, մասնակցել է Ռավենսբրյուկի հուշահամալիրի 50-ամյակի կապակցությամբ հիշատակի միջոցառումներին և 1999 թվականին հանդես է եկել Daimler-Benz-ում աշխատող համակենտրոնացման ճամբարների նախկին բանտարկյալներին փոխհատուցելու օգտին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Deutsche Nationalbibliothek Record #127014942 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ [1] որոշ կենսագրական տվյալներ։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Siegfried Mielke (Hg.)։ Gewerkschafterinnen im NS-Staat: Verfolgung, Widerstand, Emigration. Klartext Verlag։ Essen 2008 ISBN 978-3-89861-914-1.
Dieter Dowe, Karlheinz Kuba, Manfred Wilke (Hrsg.)։ FDGB-Lexikon — Funktion, Struktur, Kader und Entwicklung einer Massenorganisation der SED (1945—1990), Breslau 2009, ISBN 978-3-86872-240-6. Eintrag [2]
Bärbel Maul։ Akademikerinnen in der Nachkriegszeit — Ein vergleich zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der DDR, Campus Verlag, Frankfurt am Main 2002, ISBN 3-593-37131-6.
Helmuth Bauer։ Innere Bilder wird man nicht los. Die Frauen im KZ-Außenlager Daimler-Benz Genshagen. Metropol Verlag, Berlin 2011, ISBN 978-3-940938-88-6. (Ausführliche Autobiografie von Friedel Malter; aufgezeichnet aus Interviews in den Jahren 1994—1998)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենասգրություն(գերմ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրիդա Ապելտ» հոդվածին։

[_3cadbf9e3e896f91-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Deutsche Nationalbibliothek Record #127014942 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[2] [1] որոշ կենսագրական տվյալներ։

[1]

[2]