Օյա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաք
Օյա
հուն․՝ Οία
07-17-2012 - Oia - Santorini - Greece - 41.jpg
ԵրկիրՀունաստան Հունաստան
ՊերիֆերիաՀարավային Եգեյան կղզիներ
ՆոմոսՍանտորինի
Մակերես19.4 կմ²
Խոսվող լեզուներՀունարեն
Բնակչություն1,545 մարդ (2011)
Խտություն80 մարդ/կմ²
Ժամային գոտիUTC+2, ամառը UTC+3
##Օյա (Հունաստան)
Red pog.png

Օյա կամ Իյա (հուն․՝ Οία), փոքր քաղաք և նախկին համայնք Հունաստանի Հարավային Եգեյան կղզիներ պերիֆերիայում՝ Կիլադների մաս կազմող Սանտորինի կղզու վրա[1][2][3]:

2011 թվականի վարչական բաժանման վերաբերյալ բարեփոխումներից հետո Օյան մտնում է Սանտորինիի նոմոսի կամ տարածաշրջանային միավորի կազմի մեջ: Գտնվում է Սանտորինի կղզու հյուսիսարևմտյան հատվածում: Օյա քաղաքի գլխավոր փողոցը անվանվել է ի պատիվ Նիկոլաու Նոմիկուի:

Ըստ 2011 թվականի մարդահամարի տվյալների՝ Օյայի բնակչությունը կազմում է 1,545 մարդ: Զբաղեցնում է մոտ 20 կմ քառակուսի տարածք[4]:

Օյան նախկինում հայտնի է եղել Ապանո Մերիա անվանմամբ (հուն․՝ Απάνω Μεριά)[5]: Հին հունական ժամանակահատվածում Օյան եղել է Հին Թիրայի գլխավոր նավահանգիստներից մեկը և ունեցել է առևտրական կարևոր նշանակություն:

Օյան հասել է իր բարգավաճման գագաթնակետին 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին: Նրա տնտեսական բարգավաճումը պայմանավորված էր վաճառական նավատորմի զարգացմամբ, որը առևտրական նկատառումներով Արևելյան Միջերկրականից (հիմնականում՝ Ալեքսանդրիայից) հասնում էր մինչև Ռուսաստան: Ներկայումս Օյան Հունաստանի գլխավոր զբոսաշրջային կենտրոններից է և ամենաայցելվող կղզային բնակավայրն է:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օյա քաղաքի համայնապատկերը

Օյա քաղաքի անվանումը հիշատակված է Վենետիկի հանրապետության տիրապետության շրջանում, որպես զբոսաշրջային կարևոր ուղղություն:

1207 թվականին Մարկո Սանուդոն Եգեյան կղզիներում հիմնադրում է Նաքսոսի դքսությունը և տարածում ավատատիրական կարգերը Սանտորինիում: Տարբեր ժամանակներում քաղաքը հիշատակվում է նաև Ապանո Մերիա անվանումով:

1537 թվականին քաղաքը գրավվում է Հեյրեդին Բարբարոսայի և Սելիմ Ահեղի զորքերի կողմից[6]: Սակայն քաղաքում շարունակվել է վենետիկյան տիրապետությունը մինչև 1566 թվականը: 16-ից 19-րդ դարերում Օյան հիշատակվում է Ապանոմերիա անվանմամբ: 17-րդ դարի կեսին Ժան դը Տևենոն այն հիշատակում է Կաստելի Սան Նիկոլա անվանմամբ:

19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարում Օյան եղել է նավաստիների քաղաք և սկսել է բարգավաճել, որպես միջերկրածովյան կարևոր առևտրային քաղաք: Նրա տնտեսական բարգավաճումը պայմանավորված էր վաճառական նավատորմի զարգացմամբ, որը առևտրական նկատառումներով Արևելյան Միջերկրականից (հիմնականում՝ Ալեքսանդրիայից) հասնում էր մինչև Ռուսաստան:

1890 թվականին Օյան ունեցել է շուրջ 2500 բնակիչ և մոտ 130 ծովագնացություն նավեր: Տեղի բնակչությունը զբաղվում էր գինեգործությամբ: Օյայում արտադրված գինիները արտահանվում էն Ֆրանսիա և այլ երկրներ: Աթենքի մոտ գտնվող Պիրեյոս նավահանգստի զարգացումից հետո գնալով մարեց Օյայի դերն ու նշանակությունը: Պիրեյոսը դարձավ երկրի գլխավոր առևտրական նավահանգիստը և տնտեսական կենտրոնը: Դա է պատճառը, որ Օյայում գյուղատնտեսությունն ու գինեգործությունը ևս անկում ապրեց:

Հույն ուղղափառ եկեղեցի, որը գտնվում է Օյա քաղաքում

20-րդ դարի ազգային-ազատագրական պատերազմները վերջնականապես կազմալուծեցին քաղաքի տնտեսությունը: 1956 թվականին այստեղ տեղի ունեցավ 7.8 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ, որը զգալի վնաս հաղորդեց Օյային և ամբողջ Սանտորինիին: Երկրաշարժի էպիկենտրոնը գտնվում էր Սանտորինիի հյուսիսում:

Երկրաշարժին հաջորդեց արտագաղթը, որի արյունքում քաղաքն ամբողջովին մարդաթափվեց: Դա է պատճառը, որ 1977 թվականին Օյան ուներ ընդամենը 306 բնակիչ:

Երկրաշարժից հետո բնակավայրը վերակառուցվեց և դարձավ Կիկլադյան կղզիների ամենագրավիչ և զբոսաշրջային քաղաքը:

Ներկայումս Օյան Սանտորինի կղզու գլխավոր քաղաքն է: Այն լեփ-լեցուն է ամառային սեզոնին:

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օյան գտնվում է Եգեյան ծովում գտնվող Կիկլադյան կղզիների մաս կազմող Սանտորինի զբոսաշրջային կղզու հյուսիսարևմտյան հատվածում:

Կղզին գտնվում է ծովի մակարդակից 70-100 մետր բարձրության վրա: Բարձր լեռնագագաթները բացակայում են: Բնորոշ է միջերկրածովային կլիման: Ձմեռը տարվա ամենացուրտ եղանակն է, իսկ ամառը` ամենատաքը: Դեկտեմբերյան միջին ջերմաստիճանը կազմում է 0 °C, իսկ հուլիսյան առավելագույն ջերմաստիճանը՝ 40 °C և ավելի[7]:

Օյայի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Միջին բարձր °C (°F) 14
(57)
14
(58)
16
(61)
19
(66)
22
(72)
26
(79)
27
(81)
28
(82)
26
(78)
22
(72)
18
(65)
16
(60)
20.7
(69.3)
Միջին ցածր °C (°F) 9
(49)
9
(49)
11
(51)
13
(55)
16
(61)
20
(68)
23
(73)
23
(73)
21
(69)
18
(64)
14
(57)
11
(52)
15.7
(60.1)
աղբյուր: [8]

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տե՛ս նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Ռիք Սթևս (ապրիլի 19, 2011)։ Աթենք և Պելոպոնես։ Ավալոն Թրեվլ։ էջեր 437–440։ ISBN 978-1-61238-060-5։ Վերցված է հունիսի 7, 2013 (չաշխատող հղում)
  2. «Կալիկրատիս օրենք» (pdf) (հունարեն)։ Հունաստանի արտաքին գործերի նախարարություն։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-04-27-ին։ Վերցված է հունիսի 8, 2013 
  3. «Հունաստանի 2001 թվականի մարդահամարի տվյալներ» (հունարեն)։ Վերցված է հունիսի 8, 2013 
  4. «Կալիկտրատիս մարդահամար» (հունարեն)։ Վերցված է հունիսի 8, 2013 
  5. Արմսթրոնգ Կատե, Քլարկ Միխայել Սթամատիոս, Դելիսո Քրիստոֆեր (2010)։ Հունաստանի Հանրապետություն։ Lonely Planet։ էջ 434։ ISBN 978-1-74220-342-3։ Վերցված է հունիսի 5, 2013 
  6. Քոնն Ջորջ Ս. (2006)։ Պատերազմների տեղեկատու և բառարան։ Infobase Publishing։ էջ 588։ ISBN 978-1-4381-2916-7։ Վերցված է հունիսի 9, 2013 
  7. «World Weather Online.Com» 
  8. «Եղանակն Օյայում, Հունաստանի կլիմայական պայմաններ»։ World Weather Online.Com։ Վերցված է հունիսի 7, 2013