Քրիստոբալ Բալենսիագա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քրիստոբալ Բալենսիագա
իսպ.՝ Cristóbal Balenciaga
Ծնվել էհունվարի 21, 1895(1895-01-21)[1][2][3][…]
ԾննդավայրGetaria, Ուրոլա Կոստա, Գիպուսկոա, Բասկերի երկիր, Իսպանիա
Մահացել էմարտի 23, 1972(1972-03-23)[4][3][5][…] (77 տարեկան)
Մահվան վայրXàbia, Մարինա Ալտա, Ալիկանտե, Վալենսիա, Իսպանիա
ՔաղաքացիությունFlag of Spain (1945–1977).svg Իսպանիա
Մասնագիտությունդիզայներ, գործարար, նորաձևության դիզայներ և dressmaker
Commons-logo.svg Cristobal Balenciaga Վիքիպահեստում

Կրիստոբալ Բալենսիագա Էիզագիրե (իսպ.՝ Cristóbal Balenciaga Eizaguirre, հունվարի 21, 1895(1895-01-21)[1][2][3][…], Getaria, Ուրոլա Կոստա, Գիպուսկոա, Բասկերի երկիր, Իսպանիա - մարտի 23, 1972(1972-03-23)[4][3][5][…], Xàbia, Մարինա Ալտա, Ալիկանտե, Վալենսիա, Իսպանիա), իսպանացի նորաձևության դիզայներ, Սան Սեբաստիանում, Մադրիդում և Փարիզում գործող «Balenciaga» նորաձևության տան հիմնադիր։

Կենսագրություն և գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրիստոբալը ծնվել է Գետարիա քաղաքում[6]։ 12 տարեկան հասակում նա սկսել է սովորել դերձակություն[7]։

1919 թվականին մարկիզուհի դե Կասա Տորեսի օգնությամբ բացել է իր սեփական ատելիեն Սան Սեբաստյան քաղաքում։ Հաջորդ տարի՝ 1920 թվականին, Մադրիդում բացել է նորաձևության տուն։ 1933 թվականին Պեդրո Ռոդրիգեսի հետ այնտեղ բացում է Eisa նորաձևության տունը։

1930-ական թվականներին տեղափոխվել է Փարիզ, որտեղ 1937 թվականին բացել է «Բալենսիագա» բարձր նորաձևության տունը։ Նրա հաճախորդների թվում էին Իսպանիայի թագուհի Վիկտորիան, Բելգիայի թագուհի Ֆաբիոլան, Մոնակոյի իշխանուհի Գրեյս Քելլին և Ուոլլիս Սիմփսոն դքսուհին։

Նորաձևության պատմաբանները երբեմն 1940-50-ական թվականների վերջերն անվանում են «Բալենսիգայի դարաշրջան»։ Այս ժամանակահատվածում նա ստեղծել է այն ամենը, ինչը հետագայում բազմիցս օգտագործվել է նորաձևության մեջ, այդ թվում՝ I տառի նման ուղիղ, նեղ ուրվագծեր, հագուստ-տակառներ, վերարկու-կարե, ազատ ժակետ՝ մեծ գլխանոցով, կիսավերարկուներ՝ առանց կոճակների և օձիքի։ 1945 թվականին նա կանանց հագուստում ներառեց քառակուսի ուսեր, իսկ 1951 թվականին՝ հագուստ՝ բաց պարանոցով և ուսերով։ 1960-ին նա ներկայացրեց պայուսակ-զգեստ, որը հետագայում պատճենվել է շատ այլ դիզայներների կողմից։

Կոկո Շանելը պնդում էր․

Aquote1.png Բալենսիագան միակ կուտյուրեն է, որը կարող է ինքնուրույն մոդելավորել, կտրել, ձևել և կարել։ Նա նախընտրում էր աշխատել խիտ, կոշտ կտորով, որը տալիս էր իր ստեղծագործություններին քանդակների նմանություն։ Aquote2.png

Բալենսիագան իր ամբողջ կյանքում ընդամենը մի քանի հարցազրույց է տվել։ 1968 թվականին նա որոշեց ավարտել իր կարիերան և փակել նորաձևության տները Փարիզում, Սան-Սեբաստիայում և Մադրիդում։ Այդուհանդերձ, այդ մասին անձամբ չի տեղեկացրել իր գործընկերներին և հրաժեշտ չի տվել նրանց[8]։

Օծանելիքի արտադրությունը շարունակել է Ժան Կոնկեի գնած արտոնագրով, ինչպես նաև սկսել է արտադրել պրետ-ա-պորտե հագուստ այդ նույն ապրանքանիշով։

Բալենսիագայի մտքերը կատարելագործել են նրա աշակերտներ Անդրե Կուրրեժն ու Էմանուել Ունգարոն։

Նորաձևության տան գործունեության վերականգնում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բալեսիագայի մահից հետո մի քանի անգամ փորձել են վերականգնել նրա նորաձևության տունը, բայց առանձնապես հաջողության չեն հասել։ 1997 թվականին, երբ առաջատար դիզայներ նշանակվեց 26-ամյա Նիկոլ Գեսկերը, տան մասին սկսեցին նորից խոսել, և վաճառքը սկսեց աճել։ Գասկերն առանձնանում էր սպորտային կտորից հագուստի ստեղծմամբ (օդապարիկային մետաքս, պլաստիկ, նեոպրեն և նեյլոն)։

Բալենսիագա ապրանքանիշը պատկանում է Գուչի կազմակերպությանը։

Հանրաճանաչ մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Բալենսիագան նշվում է Ռեմարկի «Կյանքը պարտքով» և «Ստվերները դրախտում» վեպերում։
  • Ըստ կինոռեժիսոր Փոլ Թոմաս Անդերսոնի՝ «Երևակայական թել» ֆիլմի սցենարը գրելու և նկարահանումների ժամանակ նրան ոգեշնչել են Բալենսիագայի կյանքի որոշ փաստեր։
  • «Ամերիկյան սարսափ պատմություն» հեռուստատեսերիալի 3-րդ եթերաշրջանում Միրթլ Սնոուի վերջին խոսքը «Բալենսիագան» էր (խաղում էր Ֆրենսիս Կոնրոյը)։
  • Երգչուհի Հոլզիի «New Americana» երգում
  • Իսպանական մինի-սերիա «Ի՞նչ էր թաքնված նրանց աչքերում»
  • Ամերիկյան ռեփեր Կոդակ Բլեքի «Tunnel Vision» երգում
  • «#VidaLock» երգի ռեփեր «Smokey Mo» երգում

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 Cristóbal Balenciaga (նիդերլ.)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
  4. 4,0 4,1 4,2 RKDartists (նիդերլ.)
  5. 5,0 5,1 5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  6. Charleston Beth Duncuff (October 2004)։ «Cristobal Բալենսիագա (1895-1972)»։ Timeline of Art History։ Metropolitan Museum of Art։ Վերցված է 2007-06-06 
  7. Д.Ю.Ермилова «История домов моды» 2003
  8. Weijkamp Birthe (փետրվարի 26, 2015)։ «Een ‘echt’ Parijs model?» (հոլանդերեն)։ ModeMuze։ Վերցված է հուլիսի 27, 2015 

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Баленсиага / Р.Մ.Կիրսանովա // Анкилоз — Банка. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 699. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 2). — ISBN 5-85270-330-3.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]