Քաշի կորուստ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
 Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։
Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։

Քաշի կորուստը, բժշկության, առողջության կամ ֆիզիկական պատրաստվածության համատեքստում, վերաբերում է ընդհանուր մարմնի զանգվածի նվազմանը, հեղուկին, ճարպային հյուսվածքին կամ նիհարզանգվածին (մասնավորապես ՝ ոսկորների հանքային նստվածքներ,մկաններ,ջիլ և այլ շարակցականհյուսվածք)։ Քաշի կորուստը կարող է առաջանալ թերսնման կամ հիմքում ընկած հիվանդությանպատճառով, կամ  ընկալված որպես գերքաշային կամ գեր վիճակը բարելավելու գիտակցված ջանքերից։ «Անբացատրելի» քաշի կորուստը,որը չի առաջանում կալորիականության ընդունման կամ ֆիզիկական վարժությունների արդյունքում, կոչվում է կախեքսիա և կարող է լինել լուրջ բժշկական վիճակի ախտանիշ։ Դիտավորյալ քաշի կորուստը սովորաբար անվանում են նիհարեցում:

Կանխամտածված[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանխամտածված քաշի կորուստը՝ մարմնի զանգվածի կորուստն է ֆիզիկական պատրաստությունը և առողջությունը բարելավելու նպատակով,կամ նիհարելու միջոցով արտաքին տեսքը փոխելու ջանքերի արդյունքն է։ Քաշի կորուստը ճարպակալման հիմնական բուժումն է[1][2][3], և կան ապացույցներ որ այն կարող է  կանխարգելել նախադիաբետից երկրորդ տիպի դիաբետի առաջացումը 7-10% քաշի կորստի դեպքում և կարող է կառավարել կարդիոմետաբոլիզմը դիաբետով հիվանդների մոտ 5-15% քաշի կորստի դեպքում[4]։

Քաշի կորուստը ավելորդ քաշ կամ ճարպակալում ունեցող մարդկանց մոտ կարող է իջեցնել տարբեր հիվանդությունների առաջացման ռիսկերը[5], բարելավել ֆիզիկական ակտիվությունը[6] և հետաձգել դիաբետի[5] առաջացումը։ Այն կարող է թուլացնել ցավը և մեծացնել շարժումների հնարավորությունը  ծնկան[6] օստեարթրիտով հիվանդների մոտ։ Քաշի կորուստը կարող է հանգեցնել հիպերտոնիայի[5](արյան բարձր ճնշում) իջեցմանը, սակայն հաստատված չէ դրական ազդեցություն առողջության վրա։ Նիհարելը զարգանում է  այն ապրելակերպի հաշվին, երբ մարդ ծախսում է ավելի շատ կալորիաներ, քան ընդունում[7]։ Դեպրեսիան, սթրեսը կամ ձանձրույթը կարող են նպաստել քաշի ավելացմանը[8], և այդ դեպքերում անհատներին խորհուրդ է տրվում դիմել բժշկական օգնության։ 2010 թվականին կատարված հետազոտությունը ցույց է տվել որ դիետա[9][10] պահողները, ովքեր ունենում են գիշերային լիարժեք քուն կորցնում են 2 անգամ ավելի շատ,քան քնից զրկված դիետաների դեպքում է։ Չնայած ենթադրվում էր, որ վիտամին D֊ի հավելումը կարող է օգնել, ուսումնասիրությունները դա չեն հաստատում։ Դիետա պահողների մեծամասնության դեպքում քաշի վերականգնումը կատարվում է երկար ժամանակի ընթացքում։ Ըստ Մեծ Բրիտանիայի Ազգային առողջապահության կենտրոնի և Ամերիկացիների համար նախատեսված դիետիկ ուղեցույցի, նրանք, ովքեր հասնում և կառավարում են իրենց ցանկալի քաշին,կարող են հասնել լավ արդյունքի ուղակի սպառելով կարիքների չափով անհրաժեշտ կալորիաները և ֆիզիկապես ակտիվ լինելով[7][11]։

Որպեսզի քաշի կորուստը մնայուն լինի, դիետայի և կենսակերպի փոփոխությունները նույնպես պետք է լինեն մշտական[12]։ Կան տվյալներ, ըստ որի միայն խորհրդատվությունը կամ ֆիզիկական վարժությունները չեն հանգեցնում քաշի կորստի, մինչդեռ միայն դիետան հանգեցնում է նշանակալի երկարաժամկետ քաշի կորստի, իսկ դիետաների և վարժությունների համադրությունը տալիս է լավագույն արդյունքը։ Սննդի փոխարինիչները, օրլիստատը և շատ ցածր կալորիականությամբ դիետաները նույնպես ունեն մեծ արդյունավետություն[13]։

Մեթոդները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The cardboard packaging of two medications used to treat obesity. Orlistat is shown above under the brand name Xenical in a white package with Roche branding. Sibutramine is below under the brand name Meridia. Orlistat is also available as Alli in the United Kingdom. The A of the Abbott Laboratories logo is on the bottom half of the package.
Orlistat, առավել հաճախ օգտագործվում է թմրանյութերի բուժման համար, և Meridium, օգտագործվում է թմրանյութերի պատճառով առաջացած սրտանոթային կողմնակի բարդությունները բուժելու համար

Քաշի կորստի ավելի հաճախ առաջարկվող մեթոդներից է սննդային ռեժիմի ընտրությունը և զուգակցումը ֆիզիկական վարժությունների հետ։ ԱՀԿ֊ն խորհուրդ է տալիս համատեղել  վերամշակված սննդի կրճատումը հագեցած ճարպերով,շաքարով և աղով[14], և դիետայի կալորիականության պահպանումը ֆիզիկական ակտիվության հետ[15]։ Դիետայի, ֆիզիկական վարժությունների և քաշի ինքնավերահսկումը քաշի կորստի[16] համար օգտակար ռազմավարություն է, մասնավորապես դրա նախնական փուլերում։ Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ նրանք, ովքեր գրառում են իրենց սնունդը կալորիականությամբ օրը 3 անգամ կամ ամսական 20 անգամ, ավելի մեծ հավանականություն ունեն կլինիկորեն զգալի քաշի կորստի հասնելու։

Դեֆեկցիան կարգավորելու համար խորհուրդ է տրվում մեծացնել մանրաթելերի օգտագործումը։ Քաշի կորստի այլ մեթոդներից են դեղերի և հավելումների օգտագործումը, որոնք նվազեցնում են ախորժակը, արգելափակում ճարպի կլանումը կամ նվազեցնում ստամոքսի ծավալը։ Բարիատրիկ վիրաբուժությունը կարող է ցուցված լինել ծանր աստիճանի գիրության դեպքում։ Բարիատրիկ վիրաբուժության երկու տարածված միջամտություններն են՝ ստամոքսի շունտավորումը և օղակավորումը։ Երկու եղանակներն էլ արդյունավետ են սննդի ընդունումը սահմանափակելու համար՝ փոքրացնելով ստամոքսի չափը, բայց ինչպես ցանկացած վիրաբուժական միջամտություն, այս երկու եղանակաները նույնպես ունեն իրենց ռիսկերը, որոնք պետք է հաշվի առնվեն բժշկի հետ խորհրդատվության ժամանակ։ Դիետիկ հավելումները, չնայած լայնորեն օգտագործվում են, սակայն չեն համարվում քաշի կորստի առողջ տարբերակ։ Շատ տեսակներ մատչելի են, բայց շատ քիչ տեսակներ են արդյունավետ երկարաժամկետ հեռանկարի դեպքում։

Վիրտուալ ստամոքսի օղակավորում օգտագործում են հիպնոզի միջոցով՝ ուղեղին ստիպելով, որ ստամոքսը ավելի փոքր է, քան իրականում  է, և հետևաբար իջեցնում է ընդունված սննդի քանակը։ Սա նույնպես հանգեցնում է քաշի կորստի։ Այս մեթոդը լրացվում է անհանգստության կառավարման հոգեբանական բուժմամբ և հիպնոպեդիայի միջոցով։ Հետազոտություններ են անցկացվել հիպնոսի՝ որպես քաշի կառավարման այլընտրանք օգտագործելու վերաբերյալ։ 1996թվականի ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ ճանաչողական-վարքային թերապիան ավելի արդյունավետ է քաշի նվազեցման համար՝ եթե ամրապնդվի հիպնոզով։ Ընդունման և հանձնառության թերապիան, քաշի կորստին գիտակցաբար մոտենալը, ընդունվել են որպես օգտակար մոտեցումներ։ Առաջարկվել են նաև բուսական դեղամիջոցներ. այնուամենայնիվ, բուսական դեղամիջոցների արդյունավետության վերաբերյալ չկան հավաստի տվյալներ[17]։

Ոչ կանխամտածված քաշի կորուստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնութագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաշի ակամա կորուստը կարող է առաջանալ մարմնի ճարպերի կորստից, հեղուկների կորստից, մկանների ատրոֆիայից և այլն[18]։ Այն ընդհանուր առմամբ դիտվում է որպես բժշկագիտական խնդիր, երբ մարդը մարմնի քաշի առնվազն 10%-ը կորցրել է վեց ամսվա ընթացքում կամ 5%-ը՝ վերջին 1 ամսվա ընթացքում։ Շատ ցածր քաշը գնահատելու համար օգտագործվում է մեկ այլ չափանիշ՝ մարմնի զանգվածի ինդեքսը (BMI): Այնուամենայնիվ, նիհարելու նույնիսկ ավելի փոքր ինտենսիվությունը կարող է լուրջ անհանգստության պատճառ դառնալ թուլացած տարեց մարդկանց մոտ[19]։

Քաշի միտումնավոր կորուստ կարող է առաջանալ ոչ սննդարար դիետայի պատճառով ՝ կապված մարդու էներգետիկ փոխանակությունների հետ։ Հիվանդությունները, նյութափոխանակության փոփոխությունները, հորմոնալ խանգարումները, դեղամիջոցները կամ այլ բուժումները, հիվանդությունների կամ բուժման հետ կապված սննդակարգի փոփոխությունները, ախորժակի իջեցումը, նույնպես կարող են առաջացնել քաշի ակամա կորուստ[18]։ Սննդարար նյութերի քիչ օգտագործումը կարող է հանգեցնել քաշի կորստի, և դա կարող է առաջանալ աղեստամոքսային տրակտի ֆիստուլների, փորլուծության, դեղորայք-սննդային փոխազդեցության, ֆերմենտների սպառման և մկանների ատրոֆիայի պատճառով։

Քաշի շարունակական կորուստը կարող է վատթարանալ և հասնել մի վիճակի, որը կոչվում է կախեքսիա։ Կախեքսիան մասամբ տարբերվում է սովից, քանի որ այն իր մեջ ներառում է համակարգային բորբոքային պատասխան։ Հիվանդության վաղ փուլերում նյութափոխանակությունը կարող է փոխվել այնպես, որ մարդիկ նիհարեն նույնիսկ այն ժամանակ, երբ ստանում են այն, ինչը սովորաբար համարվում է համարժեք սնունդ։ Սա հանգեցնում է անորեքսիկ կախեքսիայի համախտանիշի զարգացմանը (ACS)։

Քաշի լուրջ կորուստը կարող է նվազեցնել կյանքի որակը, խաթարել բուժման արդյունավետությունը կամ վերականգնումը, վատթարացնել հիվանդության գործընթացները և դառնալ ռիսկի գործոն մահացության համար։ Թերսնուցումը կարող է ազդել մարդու մարմնի յուրաքանչյուր գործառույթի վրա ՝ բջիջներից մինչև մարմնի ամենաբարդ գործառույթները, ներառյալ[20]՝

Քաշի ոչ կանխամտածված կորուստը կարող է լինել այնպիսի հիվանդության պատճառ, ինչպիսին է քաղցկեղը և 1-ին տիպի դիաբետը։ Մեծ Բրիտանիայում ընդհանուր բնակչության մինչև 5% -ը քաշի պակաս ունի, ինչպես նաև թոքերի կամ ստամոքս-աղիքային համակարգի հիվանդություններով տառապողների ավելի քան 10%-ը, ովքեր վերջերս վիրահատվել են։ Համաձայն Մեծ Բրիտանիայում ստացված տվյալների՝ 65 տարեկանից բարձր բնակչության ավելի քան 10% -ը թերսնման վտանգի տակ է[20]։ Ռիսկի խմբում են գտնվում նաև հիվանդանոցներում գտնվող հիվանդների մեծ մասը՝ 10–60%[20]։

Պատճառներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիվանդությունների հետ կապված[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիվանդությունների հետ կապված թերսնուցումը կարելի է բաժանել չորս կատեգորիաների.[20]

Խնդիր Պատճառ
Մարսողության կամ կլման ակտի խանգարում Դա կարող է առաջանալ մարսողական համակարգի վրա ազդող պայմաններից։
Սննդի ընդունման խանգարում Վատ ախորժակը կարող է լինել հիվանդության ուղղակի ախտանիշ, կամ հիվանդությունը կարող է կլման ակտը ցավոտ դարձնել և սրտխառնոց առաջացնել։ Հիվանդությունը կարող է առաջացնել նաև սննդի հանդեպ զզվանք։ Սննդառության անկարողությունը կարող է առաջացնել `գիտակցության մթագնում կամ շփոթություն, մկանային թուլություն։ Սննդի սահմանափակումներ կարող են դիտվել նաև բուժման շրջանում։
Պահանջների փոփոխություն Նյութափոխանակության պահանջների փոփոխությունները կարող են առաջանալ հիվանդությունների, վիրահատությունների և օրգանների դիսֆունկցիայի հետևանքով
Սննդանյութերի ավելցուկային կորուստ Ստամոքս-աղիքային համակարգից կորուստները կարող են առաջանալ այնպիսի ախտանիշների պատճառով, ինչպիսիք են փսխումը կամ լուծը, ինչպես նաև ֆիստուլաները։ Կորուստներ կարող են լինել օրինակ նազոգաստրալ խողովակները։ Այլ պատճառ է հանդիսանում այրվածքների ժամանակ մաշկի մակերեսից հեղուկի արտահոսքը։

Այլ հիվանդություններով պայմանավորված քաշի կորստի հետ կապված խնդիրները ներառում են.

  • Քրոնիկ օբստրուկտիվ թոքային հիվանդության (ԹՔՕՀ) զարգացման զուգընթաց՝ հիվանդների մոտ 35%-ը ծանր քաշի կորուստ է ունենում, որը կոչվում է թոքային կախեքսիա, ներառյալ նվազեցված մկանների զանգվածը[21]։ Մոտ 25%-ի մոտ նկատվում է միջինից ծանր քաշի կորուստ[21]։ Քաշի ավելի մեծ կորուստը ահազանգում է վատ կանխատեսման մասին։ Նպաստող գործոնների վերաբերյալ տեսությունները ներառում են ախորժակի կորուստ `կապված գործունեության նվազման, շնչառության համար անհրաժեշտ լրացուցիչ էներգիայի և շնչառության խանգարման հետ կապված դժվարությունների հետ (դժվարացած շնչառություն)։
  • Քաղցկեղ ՝ անհասկանալի (իդիոպաթիկ) քաշի կորստի շատ տարածված և երբեմն ճակատագրական պատճառ։ Նիհարելու դեպքերի մոտ մեկ երրորդի պատճառը չարորակ ուռուցքն է։ Քաշի անհասկանալի կորուստ ունեցող հիվանդների մոտ հիմնականում կասկածվում է ստամոքս-աղիքային, շագանակագեղձի, հեպատոբիլիար (հեպատոցելլարային քաղցկեղ, ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղ), ձվարանների, արյունաբանական կամ թոքերի չարորակ ուռուցքներ։ ՄԻԱՎ-ով հիվանդները հաճախ քաշի կորուստ են ունենում։ Կորուստի սինդրոմը ՁԻԱՀ-ի սահմանող պայման է։
  • Ստամոքս-աղիքային համակարգի խանգարումները քաշի անբացատրելի կորստի ևս մեկ ընդհանուր պատճառն են. Իրականում դրանք իդիոպաթիկ քաշի կորստի ամենատարածված ոչ քաղցկեղային պատճառներն են։ Քաշի անհասկանալի կորստի հնարավոր աղեստամոքսային էթիոլոգիան ներառում է ՝ ցելակիայի հիվանդություն, պեպտիկ խոցի հիվանդություն, աղիքային բորբոքային հիվանդություն՝ Կրոնի հիվանդություն և խոցային կոլիտ, պանկրեատիտ, գաստրիտ, փորլուծություն և շատ այլ ՍԱ պայմաններ։
  • Որոշ վարակիչ հիվանդություններ կարող են առաջացնել քաշի կորուստ, ներառյալ՝ սնկային հիվանդությունները, էնդոկարդիտը, մակաբուծային շատ հիվանդություններ, ՁԻԱՀ-ը և որոշ այլ ենթասուր կամ թաքնված վարակներ[22]։
  • Երիկամների հիվանդություն։ Ուրեմիա ունեցող հիվանդները հաճախ ունենում են թույլ կամ բացակայող ախորժակ, փսխում և սրտխառնոց։ Սա կարող է առաջացնել քաշի կորուստ։
  • Սրտի հիվանդություն։ Սրտանոթային հիվանդությունները, հատկապես սրտանոթային անբավարարությունը, կարող են առաջացնել քաշի անհասկանալի կորուստ։ Շարակցական հյուսվածքի հիվանդություն
  • Բերանի խոռոչի, համի կամ ատամնաբուժական խնդիրները (ներառյալ վարակները) կարող են նվազեցնել սննդանյութերի ընդունումը `հանգեցնելով քաշի կորստի։

Բուժման հետ կապված խնդիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուժումը կարող է ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն առաջացնել քաշի կորուստ, խաթարելով բուժման արդյունավետությունն ու վերականգնումը[23]։ Վիրահատությունից հետո շատ հիվանդներ ունենում են ցավ և ախորժակի կորուստ։ Վիրահատության ժամանակ էներգիայի մի մասը ուղղվում է վերքերի ապաքինմանը, ինչը մեծացնում է մարմնի էներգիայի ընդհանուր պահանջները։ Վիրաբուժությունն անուղղակիորեն ազդում է սննդային կարգավիճակի վրա, մասնավորապես վերականգնման ժամանակահատվածում, քանի որ այն կարող է խանգարել վերքերի ապաքինմանը և վերականգնման այլ ասպեկտներին։ Հաճախ անհրաժեշտ է էնտերալ սնուցում (խողովակով սնուցում)։ Կան տվյալներ, որ ոչ բոլոր վիրահատությունները համար է այն ձեռնտու։

Սոցիալական պայմաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սոցիալական պայմանները, ինչպիսիք են աղքատությունը, սոցիալական մեկուսացումը և նախընտրած սնունդ ստանալու կամ պատրաստելու անկարողությունը, կարող են առաջացնել քաշի ակամա կորուստ, և դա կարող է հատկապես տարածված լինել տարեց մարդկանց մոտ[24]։ Սննդարար նյութերի ընդունման վրա կարող են ազդել նաև մշակույթը, ընտանիքը և հավատքի համակարգերը։ Ատամնաքարերը և ատամնաբուժական կամ բերանի խոռոչի առողջության հետ կապված այլ խնդիրներ կարող են նաև ազդել սննդի ընդունման վրա։

Հոգեհուզական վիճակը և սոցիալական պայմանները կարող են առաջացնել դեպրեսիա, որն էլ առաջացնում է քաշի կորուստ։

Նիհարելու արդյունաբերություն

Գոյություն ունի զգալի շուկա այն ապրանքների համար, որոնք պնդում են, որ նիհարելն ավելի հեշտ էարագ, էժան, հուսալի կամ պակաս ցավոտ[25]։ Դրանք ներառում են գրքեր, DVD, CD, կրեմներ, լոսյոններ, դեղահատեր, մատանիներ և ականջողներ, մարմնի ծածկոցներ, մարմնի գոտիներ և այլ նյութեր, ֆիթնեսկենտրոններ, կլինիկաներ, անձնական մարզիչներ, ֆիթնես ակումբներ, սննդամթերք և հավելումներ։

2008-ին Միացյալ նահանգներում տարեկան 33֊55 մլրդ դոլար է ծախսվում քաշի կորստի համարնախատեսված պրոդուկտների և ծառայությունների համար, ներառյալ բժշկական միջամտություններն ևդեղագործական միջոցները, նիհարելու կենտրոնները վերցնելով տարեկան ընդհանուր ծախսերի 6-ից 12 տոկոսը։ Ավելի քան 1,6 միլիարդ դոլար տարեկան ծախսվել է նիհարելու հավելումների համար։ Ամերիկացիների դիետայի փորձերի շուրջ 70 տոկոսը ինքնաբուժության բնույթ ունի։

Արևմտյան Եվրոպայում նիհարեցնող ապրանքների վաճառքը, բացառությամբ դեղատոմսով դուրս գրվածդեղերի, 2009 թ. Գերազանցել է 1,25 միլիարդ եվրոն (900 միլիոն ֆունտ / 1,4 միլիարդ դոլար)։

Քաշի կառավարման կոմերցիոն կազմակերպությունների կողմից առևտրային դիետաների գիտական առողջությունը լայնորեն տատանվում է ՝ նախկինում չլինելով ապացույցների հիման վրա, ուստի գոյությունունեն միայն սահմանափակ ապացույցներ դրանց օգտագործման համար,խստության բացակայությանպատճառով։ Դիետայի համապարփակ ծրագրերը, որոնք տրամադրում են կալորիաների ընդունմանհամար խորհրդատվություն և նպատակներ, ավելի արդյունավետ են, քան դիետան առանց բժշկիխորհրդատվության(«ինքնաբուժություն»), չնայած որ ապացույցները շատ սահմանափակ են։ Առողջապահության և խնամքի գերազանցության ազգային ինստիտուտը մշակեց մի շարք էականչափանիշներ, որոնք պետք է բավարարեն քաշի կառավարման կոմերցիոն կազմակերպությունները, և պետք է հաստատվեն։

Առասպելներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ապացուցված է, որ քաշի կորստին կից որոշ ժողովրդական համոզմունքներ կան, որոնք ավելի քիչ ազդեցություն ունեն քաշի կորստի վրա, քան սովորաբար հավատում կամ ակտիվորեն տարածում են։ Ըստ Հարվարդ Հիլֆի՝ նյութափոխանակության գաղափարը, «քաշի բանալին» հանդիսանում է «մասամբ ճշմարտությունը և մասամբ առասպելը>>, քանի որ, չնայած նյութափոխանակությունն ազդում է քաշի կորստի վրա, արտաքին ուժերը, ինչպիսիք են դիետան և ֆիզիկական վարժությունները, ևս հավասար ազդեցություն ունեն։ Նրանք նաև մեկնաբանեցին, որ նյութափոխանակության մակարդակը փոխելու գաղափարը քննարկման փուլում է։ Հաճախ կարծում են, որ ֆիթնես ամսագրերում սննդակարգերը արդյունավետ են, բայց իրականում կարող են վնասակար լինել `սահմանափակելով կարևոր կալորիաների և սննդանյութերի ամենօրյա ընդունումը, որոնք կարող են վնասակար լինել` կախված անձից և նույնիսկ ունակ են մարդկանց մահվան հասցնել[26]։

Առողջության վրա ունեցած ազդեցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճարպակալումը մեծացնում է առողջության համար ռիսկերը, ներառյալ շաքարախտը, քաղցկեղը, սրտանոթային հիվանդությունները, արյան բարձր ճնշումը և լյարդի ոչ ալկոհոլային  հիվանդությունը։ Ճարպակալման նվազումը նվազեցնում է այդ ռիսկերը[27]։ Մարմնի քաշի կորուստը կապված է արյան ճնշմանանկման հետ։ Միտումնավոր քաշի կորուստը կապված է ավելորդ քաշի և գեր մարդկանցանհատականության ճանաչողական գործունեության բարելավման հետ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «2015-2020 Dietary Guidelines | health.gov». health.gov. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  2. ↑ Arnett Donna K.; Blumenthal Roger S.; Albert Michelle A.; Buroker Andrew B.; Goldberger Zachary D.; Hahn Ellen J.; Himmelfarb Cheryl Dennison; Khera Amit; Lloyd-Jones Donald (2019 թ․ սեպտեմբերի 10). «2019 ACC/AHA Guideline on the Primary Prevention of Cardiovascular Disease: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines». Circulation. 140 (11): e596–e646. doi:10.1161/CIR.0000000000000678.
  3. ↑ Jensen, Michael D.; Ryan, Donna H.; Apovian, Caroline M.; Ard, Jamy D.; Comuzzie, Anthony G.; Donato, Karen A.; Hu, Frank B.; Hubbard, Van S.; Jakicic, John M. (2014 թ․ հունիսի 24). «2013 AHA/ACC/TOS Guideline for the Management of Overweight and Obesity in Adults». Circulation. 129 (25 Suppl 2): S102–S138. doi:10.1161/01.cir.0000437739.71477.ee. ISSN 0009-7322. PMC 5819889. PMID 24222017.
  4. ↑ Evert, Alison B.; Dennison, Michelle; Gardner, Christopher D.; Garvey, W. Timothy; Lau, Ka Hei Karen; MacLeod, Janice; Mitri, Joanna; Pereira, Raquel F.; Rawlings, Kelly (2019-5). «Nutrition Therapy for Adults With Diabetes or Prediabetes: A Consensus Report». Diabetes Care. 42 (5): 731–754. doi:10.2337/dci19-0014. ISSN 0149-5992. PMC 7011201. PMID 31000505.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 LeBlanc, Erin; O'Connor, Elizabeth; Whitlock, Evelyn P.; Patnode, Carrie; Kapka, Tanya (2011). Screening for and Management of Obesity and Overweight in Adults. U.S. Preventive Services Task Force Evidence Syntheses, formerly Systematic Evidence Reviews. Rockville (MD): Agency for Healthcare Research and Quality (US). PMID 22049569.
  6. ↑ 6,0 6,1 Hochuli, Philip (2020 թ․ հունվարի 14). «Losing body weight for money: How provider‐side financial incentives cause weight loss in Swiss low‐birth‐weight newborns». Health Economics. 29 (4): 406–418. doi:10.1002/hec.3991. ISSN 1057-9230.
  7. ↑ 7,0 7,1 «No "Afterburn" and It's Still Calories in–Calories Out to Lose Weight». Dental Abstracts. 55 (2): 62. 2010-03. doi:10.1016/j.denabs.2009.12.043. ISSN 0011-8486.
  8. ↑ McCarthy, Kathleen (1991). «Science: Moods--good and bad--color all aspects of life». PsycEXTRA Dataset. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  9. ↑ Ness-Abramof, R. (2011-01). «Insufficient Sleep Undermines Dietary Efforts to Reduce Adiposity». Yearbook of Medicine. 2011: 551–552. doi:10.1016/s0084-3873(11)00377-4. ISSN 0084-3873.
  10. ↑ ROVNER, SOPHIE L. (2010 թ․ մարտի 15). «FOOD THAT SMELLS TOO GOOD TO EAT». Chemical & Engineering News. 88 (11): 51–52. doi:10.1021/cen-v088n011.p051. ISSN 0009-2347.
  11. ↑ «Executive summary». dx.doi.org. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  12. ↑ Advanced Nutrition and Dietetics in Obesity. Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd. 2017 թ․ նոյեմբերի 24. էջեր i–xxii. ISBN 978-1-118-85799-1.
  13. ↑ Thom, George; Lean, Mike (2017-05). «Is There an Optimal Diet for Weight Management and Metabolic Health?». Gastroenterology. 152 (7): 1739–1751. doi:10.1053/j.gastro.2017.01.056. ISSN 0016-5085.
  14. ↑ Bahna, Sami (2020-08). «Severe food allergies without eating». World Allergy Organization Journal. 13 (8): 100311. doi:10.1016/j.waojou.2020.100311. ISSN 1939-4551.
  15. ↑ «Choosing a Safe and Successful Weight-loss Program». PsycEXTRA Dataset. 2008. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  16. ↑ K, Houston (2013). «A Systematic Review of Literature on the Effectiveness of Behavioral Weight Loss Programs to Achieve Weight Reduction». Journal of Obesity & Weight Loss Therapy. 03 (01). doi:10.4172/2165-7904.1000156. ISSN 2165-7904.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  17. ↑ «Review for "Effectiveness of herbal medicines for weight loss: a systematic review and meta‐analysis of randomised controlled trials"». 2020 թ․ հունվարի 14. doi:10.1111/dom.13973/v3/review1. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  18. ↑ 18,0 18,1 Jackson, Mike (2009 թ․ հունվարի 14). «Mosby's PDQ for Wound Care – Practical, Detailed, QuickMosby's PDQ for Wound Care – Practical, Detailed, Quick». Nursing Standard. 23 (19): 31–31. doi:10.7748/ns2009.01.23.19.31.b856. ISSN 0029-6570.
  19. ↑ Yaxley, A.; Miller, Michelle D.; Fraser, R. J.; Cobiac, L. (2011 թ․ մայիսի 13). «Pharmacological interventions for geriatric cachexia: A narrative review of the literature». The journal of nutrition, health & aging. 16 (2): 148–154. doi:10.1007/s12603-011-0083-8. ISSN 1279-7707.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 «Clinical case presentation: diarrhea following tube feeding». Journal of Parenteral and Enteral Nutrition. 2 (1): 41–42. 1978 թ․ հունվարի 1. doi:10.1177/014860717800200141. ISSN 0148-6071.
  21. ↑ 21,0 21,1 Itoh, Masayuki; Tsuji, Takao; Nemoto, Kenji; Nakamura, Hiroyuki; Aoshiba, Kazutetsu (2013 թ․ ապրիլի 18). «Undernutrition in Patients with COPD and Its Treatment». Nutrients. 5 (4): 1316–1335. doi:10.3390/nu5041316. ISSN 2072-6643.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  22. ↑ Mangili, A.; Murman, D. H.; Zampini, A. M.; Wanke, C. A.; Mayer, K. H. (2006 թ․ մարտի 15). «Nutrition and HIV Infection: Review of Weight Loss and Wasting in the Era of Highly Active Antiretroviral Therapy from the Nutrition for Healthy Living Cohort». Clinical Infectious Diseases. 42 (6): 836–842. doi:10.1086/500398. ISSN 1058-4838.
  23. ↑ Horgan, A. (2014 թ․ օգոստոսի 26). «Pre-operative nutrition support in patients undergoing gastrointestinal surgery». Techniques in Coloproctology. 18 (11): 1137–1138. doi:10.1007/s10151-014-1205-1. ISSN 1123-6337.
  24. ↑ Alibhai, S. M.H. (2005 թ․ մարտի 15). «An approach to the management of unintentional weight loss in elderly people». Canadian Medical Association Journal. 172 (6): 773–780. doi:10.1503/cmaj.1031527. ISSN 0820-3946.
  25. ↑ Yannakoulia, Mary; Poulimeneas, Dimitrios; Mamalaki, Eirini; Anastasiou, Costas A. (2019-03). «Dietary modifications for weight loss and weight loss maintenance». Metabolism. 92: 153–162. doi:10.1016/j.metabol.2019.01.001. ISSN 0026-0495.
  26. ↑ The Gale encyclopedia of senior health : a guide for seniors and their caregivers (Second edition ed.). Farmington Hills, Mich. ISBN 978-1-57302-752-6. OCLC 908391782. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)
  27. ↑ Veronese, Nicola; Facchini, Silvia; Stubbs, Brendon; Luchini, Claudio; Solmi, Marco; Manzato, Enzo; Sergi, Giuseppe; Maggi, Stefania; Cosco, Theodore (2017-01). «Weight loss is associated with improvements in cognitive function among overweight and obese people: A systematic review and meta-analysis». Neuroscience & Biobehavioral Reviews. 72: 87–94. doi:10.1016/j.neubiorev.2016.11.017. ISSN 0149-7634.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Քաշի_կորուստ&oldid=9493145» էջից