Սերգեյ Մինցլով

Սերգեյ Մինցլով
Ծնվել է	հունվարի 1 (13), 1870
Ծննդավայր	Ռյազան, Ռուսական կայսրություն կամ Ռյազան, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 18, 1933(1933-12-18)[…] (63 տարեկան)
Վախճանի վայր	Ռիգա, Լատվիա կամ Ռիգա, Լատվիական Հանրապետություն
Գերեզման	Պոկրովսկոե գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	գրող, մատենագետ և բիբլիոֆիլ
Լեզու	ռուսերեն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Կրթություն	Նիժնի Նովգորոդի կադետական ​​կորպուս
Ժանրեր	պատմավեպ

Սերգեյ Ռուդոլֆովիչ Մինցլով (ռուս.՝ Сергей Рудольфович Минцлов, հունվարի 1 (13), 1870, Ռյազան, Ռուսական կայսրություն և Ռյազան, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 18, 1933(1933-12-18)^[…], Ռիգա, Լատվիա և Ռիգա, Լատվիական Հանրապետություն), ռուս բանաստեղծ, հուշավիպագիր, արձակագիր և դրամատուրգ, մատենագետ և գրքերի կոլեկցիոներ, հնագիտական ​​արշավախմբերի մասնակից։

Ծագում

Սերգեյ Ռուդոլֆովիչ Մինցլովը հոր կողմից ազնվական լիտվական տոհմի ժառանգ է, որի երկու ներկայացուցիչները զոհվել են Գրյունվալդի ճակատամարտում 1410 թվականին, երբ տևտոնական բանակը ջախջախվել է լեհ-լիտվական միացյալ բանակի կողմից՝ թագավոր Վլադիսլավ Յագայլոյի հրամանատարությամբ։ Գրողի պապը՝ Ռուդոլֆ Իվանովիչ Մինցլովը (1811-1883) գերմաներեն է դասավանդել ապագա կայսր Ալեքսանդր III-ին և նրա եղբայրներին, եղել է Կայսերական հանրային գրադարանի արտասահմանյան բաժնի ավագ հսկիչ, իսկ կինը՝ Էռնեստինա դե Հալեն, եղել է բանաստեղծուհի և թարգմանչուհի։ Հայրը՝ Ռուդոլֆ Ռուդոլֆովիչ Մինցլովը (1845-1904) իրավաբան էր, հրապարակախոս և մատենագետ, Ռուս գրողների միության իրավական հանձնաժողովի քարտուղար, քույրը՝ Աննա Ռուդոլֆովնա Մինցլովան էր։ 1892 թվականին Մինցլովը ամուսնացել է Մարիա Ալեքսեևնա Պենկովայի հետ՝ հետագայում կույր և համր երեխաների կրթության բնագավառի ականավոր գործիչ և մանկագիր։

Ուսում

1880-ականներին ավարտել է Մոսկվայի ռեալական դպրոցը, 1888 թվականին՝ Նիժնի Նովգորոդի կոմս Արակչեևի անվան կադետական ​​կորպուսը, որտեղ կազմակերպել է գրական և թատերական խմբակներ։ 1890 թվականին ավարտել է Մոսկվայի Ալեքսանդրովյան ռազմական ուսումնարանը և ստացել սպայի կոչում։ Հետագայում Մինցլովը խոստովանել է, որ իր բախտը բերել է իր ուսուցիչների հարցում, որոնց թվում եղել են Մոսկվայի համալսարանից «հրավիրված դասախոսներ»։ Նրան հատկապես դուր են եկել հին տեքստերի մասնագետ Ֆեոդոր Իվանովիչ Բուսլաևի դասախոսությունները։ Նա գվարդիային միանալու հեռանկար է ունեցել, բայց այլ ճանապարհ է ընտրել։ Մանկուց հետաքրքրված լինելով Լիտվայի մշակույթով և պատմությամբ, իր նախնիների ժառանգությամբ՝ երիտասարդը որոշել է ծառայել Վիլնոյում տեղակայված Ուֆայի 106-րդ հետևակային գնդում։ Հաճախ այցելել է ազնվականների լքված կալվածքները՝ ինտերիերը ենթարկելով մանրակրկիտ գիտական ​​հետազոտությունների, որոնց արդյունքները մանրակրկիտ արձանագրում է եղել։ Բուռն հետաքրքրությունը կանխորոշել է նրա հետագա ճակատագիրը։ 1892 թվականին հրաժարական է տվել և աշխատանքի է անցել ֆինանսների նախարարության մաքսային վարչությունում։ 1895 թվականին ավարտել է Նիժնի Նովգորոդի հնագիտական ​​ինստիտուտը։

Կյանքը Ռուսաստանում

1895 թվականից Մինցլովը բնակվել է Օդեսայում, որտեղ առաջին անգամ հրատարակվել են նրա բանաստեղծություններն ու կատակերգությունները, հնագիտական ​​արշավներ է կատարել ազնվական կալվածքներում, գնել արժեքավոր գրքեր, ձեռագրեր և հնաոճ իրեր։ 1899 թվականին տեղափոխվել է Պետերբուրգ։ Ժառանգություն ստանալով՝ 1901 թվականին կնոջ հետ հիմնել է աղջիկների նախապատրաստական ​​ուսումնարան, որը 1904 թվականին վերափոխվել է 7-րդ դասարանի Սուրբ Ծննդյան առևտրային ուսումնարանի՝ տղամարդկանց գիմնազիայի ծրագրով։ 1904 թվականին հրատարակել է «Ռուսաստանում գրված ամենահազվագյուտ գրքերը ռուսերեն» կատալոգը, այդ թվում գրաքննության արգելքի տակ գտնվող հրատարակությունների նկարագրությունը։ 1911-1912 թվականներին Նովգորոդում լույս է տեսել նրա «Ռուսաստանին առնչվող նոթերի, օրագրերի, հուշերի, նամակների և ճանապարհորդությունների ակնարկներ» աշխատությունը հինգ հատորով, որտեղ ընդգրկված են եղել մինչև 20-րդ դարը գրված 5000 հուշագրային տեքստեր, որը ռուսական հուշագրության գրականության ամենամեծ հավաքածուն է եղել։ 1913 թվականին լույս է տեսել «Սերգեյ Ռուդոլֆովիչ Մինցլովի գրապահոցը», որը հեղինակին մեծ ճանաչում է բերել։

1910-1911 թվականներին եղել է Ուֆայի նահանգի Բոգոյավլենսկի օկրուգի զեմստվոյի ղեկավարը, 1911-1912 թվականներին՝ Նովգորոդի նահանգապետին կից հատուկ հանձնարարություններով պաշտոնյա, Նովգորոդի նահանգային վիճակագրական կոմիտեի քարտուղար, Նովգորոդի թանգարանի թանգարանապահ, 1912-1913 թվականներին ծառայել է Պոլտավայի նահանգում, 1914 թվականից՝ հողօգտագործման և գյուղատնտեսության գլխավոր վարչության հատուկ հանձնարարություններով պաշտոնյա։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ՝ 1915 թվականին, մոբիլիզացվել է զինծառայության, թիկունքի կիևյան դրուժինայից տեղափոխվել Կովկասյան ճակատ, 1916 թվականից եղել է Տրապիզոնի ամրաշինական շրջանի շտաբի սպա, այնուհետև՝ Տրապիզոնի ռազմական օկրուգի ղեկավարի պաշտոնակատար և «Տրապիզոնի ռազմական տեղեկագիր» թերթի թղթակից։

Արտագաղթ

1917 թվականի օգոստոսին Մինցլովը վերադարձել է Վիբորգի մոտ գտնվող Կեմերե ընտանեկան կալվածք, որը 1918 թվականին մտել է Ֆինլանդիայի կազմի մեջ։ Նա այցելել է Մեծ Բրիտանիա, Պորտուգալիա, Հունաստան, Ֆրանսիա, այնուհետև եղել է սերբական Նովի Սադ քաղաքի ռուսական գիմնազիայի տնօրեն, իսկ 1924 թվականից հաստատվել է Ռիգայում, որտեղ կար ռուսական սփյուռք, և նա մտերմացել է հասարակական գործիչ, լատվիացի հնադավանների առաջնորդ Իվան Զավոլոկոյի հետ։ Բարենպաստ մթնոլորտը նպաստել է ստեղծագործությանը․ Մինցլովը հրատարակել է 20 գիրք, որոնց զգալի մասը սեփական հրատարակչությունում։ Նրա հուշերին բնորոշ է խոստովանական, քնարական ու մտերմական տոնը։ Հեղինակի վկայությամբ՝ «Իմ ողջ կյանքում ես երբեք չեմ եղել որևէ կուսակցության անդամ և չեմ մասնակցել քաղաքական խմբակներին ու գործերին։ Ես միշտ եղել եմ ազատ մարդ և իմ գրառումներն ինձ ոչ թե կուսակցական կարգապահությունն է հուշել, այլ եղել են իմ աչքի առաջ կատարվածի ճշգրիտ արտացոլումը»։ Պատմական վեպերն ու արկածային վիպակները արժանի հաջողություն են ունեցել։ Պյոտր Մոիսեևիչ Պիլսկին գրել է․ «Այժմ «լայն հասարակությունը» հիմնականում ճանաչում է արձակագիր Մինցլովին, բայց նախկինում այս կողմը հանդես էր գալիս որպես հետազոտական ​​աշխատանքներ կատարող գիտնական»։ Մինցլովի պատմավեպերը մեծ ժողովրդականություն են վայելել ռուս էմիգրանտների շրջանում․ 1933 թվականին նրա գրքերը Փարիզի Տուրգենևի գրադարանում առաջին տեղն են զբաղեցրել։

Մինցլովի գրադարանային հավաքածուն մասամբ կորել է 1917-1918 թվականներին, իսկ 1925 թվականին նա ստիպված է եղել այն վաճառել Լայպցիգի հնավաճառների մի ֆիրմայի, որն այնուհետև դրանք վերավաճառել է Պրուսական պետական ​​գրադարանին։ Հավաքածուի կարևորության մասին պատկերացում է տալիս ռուսաստանյան գրքերի մեկ այլ ռիգացի կոլեկցիոների՝ Ստանիսլավ Ռուբինչիկի «Ուղեպայուսակի մեջ հայտնաբերված ձեռագիրը» վեպը (Ռիգա, 1978)։

Սերգեյ Մինցլովը մահացել է Ռիգայում, ծանր հիվանդությունից հետո՝ թողնելով կարճ կտակ․ «Խնդրում եմ կազմակերպել համեստ թաղում։ Խնդրում եմ, գերեզմանը խիտ ծածկել եղևնու ճյուղերով և հետո միայն հողով... Սիրելիներս, մնաք բարով։ Ես կհետևեմ ձեր կյանքին մյուս աշխարհից, բոլորիդ մաղթում եմ լուսավոր օրեր և ուրախություն»։ Թաղված է Պոկրովսկոե գերեզմանատանը։

Գրականություն

• Абызов Ю. И. Минцлов С. Р. Библиография // Рижский библиофил. Альманах. Рига, 2003.
• Амов А. Д. С. Р. Минц­лов // Ис­то­ри­че­ский вест­ник. 1913. № 10.
• Блюм А. В., Мартынов И. Ф. С. Р. Минцлов и его библиофильская повесть // Альманах библиофила. Вып. 2. М., 1975. С. 201-216.
• Сегодня. 1928. № 114; 1933. № 298.
• Блюм А. В. 130-летие С. Р. Минцлова // Библиография. — 2000. — № 6. — С. 81.
• Веселовский К. Н. Жизнь и труды С. Р. Минцлова.
• Крашенинникова Т., Векслер А. Суворовский проспект. Таврическая и Тверская улицы. М., 2016.
• Кулаева Л. М. Поклонение вечности [О рус. библиографе, библиофиле, писателе-историке С. Р. Минцлове (1870-1933)] // Библиография. — 1992. — № 5/6. — С. 88-93.
• Лавринец П. Литва и Литовцы в романе С. Р. Минцлова «Орлиный взлёт» // Literatūra. 2011. № 53 (2). С. 7-16.
• Ласунский О. Г. Биб­лио­фил на все вре­ме­на // Кни­га: Ис­сле­до­ва­ния и ма­те­риа­лы. М., 1996. Сб. 73.
• МИНЦЛОВ Сергей Рудольфович // Русские писатели. 1800—1917: Биографический словарь / Гл. ред. П. А. Николаев. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1999. — Т. 4. — С. 84—86. — 707 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-85270-256-0
• Пильский П. М. С. Р. Минц­лов. Жизнь, лич­ность, тру­ды: кри­ти­ко-биб­лио­гра­фи­че­ский очерк. Ри­га, [б. г.].
• Рубинчик С. Рукопись, найденная в саквояже. Рига, 1978.
• Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги. Биобиблиографический словарь. Т. 2. М.: ОЛМА-ПРЕСС Инвест, 2005. С. 565-568.
• Сагадеев Р. Юрматинские страницы русского писателя: С. Р. Минцлов — писатель, историк и библиограф // Восход. — 2012. — 3 августа. — С. 4.

Երկեր

Երկեր 

• Стихотворения. 1888—1897. Одесса: тип. Института графических искусств «Порядок», 1897.
• Женихи. Комедия в 4 действиях. Одесса: «Экономич.» тип., 1898.
• Женское дело. Комедия в 5 действиях. Одесса: типография Института графических искусств «Порядок», 1899.
• Клад. Повесть для детей. СПб.: тип. А. Е. Колпинского, 1900 (СПб.: Ц. Крайз и К°, 1902; СПб.: Всходы, [1911]).
• Война и приключения оловянных солдатиков. Из воспоминаний реалиста. Рассказ. СПб.: К. Ф. Попов, 1900 (1901, 1904).
• Боярин Кучко. Историческая драма в 4 действиях и 6 картинах. Варшава; СПб.: М. Залшупин, 1901.
• Беглецы. Повесть. СПб.: Ц. Крайз, 1902 (СПб.: Всходы, 1912; М.: Русская миссия, 2004).
• На заре XVII века. Исторический роман. СПб.: Ц. Крайз, 1902 (СПб.: тип. А. Е. Колпинского, 1908; СПб.: Всходы, 1910).
• Первый камень. Историческая драма в 5 действиях и 6 картинах. СПб.: Ц. Крайз, 1902.
• В грозу. Историческая повесть из эпохи Петра Великого. Ч. 1-2. СПб.: О. Н. Попова, 1903 (Рига, 1927).
• Каникулы. Рассказы В. А. и С. Минцлова. [Санкт-Петербург], ценз. 1904.
• Редчайшие книги, напечатанные в России на русском языке. СПб.: тип. И. В. Леонтьева, 1904.
• В лесах Литвы. Историческая повесть. Ч. 1-2. СПб.: редакция журнала «Всходы», 1905.
• Опись книгохранилища Сергея Рудольфовича Минцлова. СПб.: тип. И. В. Леонтьева, 1905.
• На Крестах. Историческая повесть. СПб.: тип. спб. акц. общ. «Слово», 1906.
• Царь царей… Повесть. Ч. 1-2. СПб.: тип. СПб. т-ва «Труд», 1906 (СПб.: Всходы, [1912], 3-е изд.; Огненный путь. Роман. 4-е изд. Рига: Книгоиздательство «Восток» (Vards)).
• Во тьме. Повесть. СПб.: тип. СПб. АО «Слово», 1907.
• Четырнадцать месяцев «свободы печати». 17 октября 1905 — январь 1907. Заметки библиографа // Былое. 1907.
• Волченок. Исторический рассказ. СПб.: Н. Морев, 1909.
• Без идеалов. 5 картин из современной жизни. Уфа: Электрич. губ. тип., 1910.
• Очерки Приуралья. Восточная часть Стерлитамакского уезда. Уфа: Электрич. губ. тип., 1910.
• Собрание сочинений. Т. 1. СПб.: Всходы, 1910.
• Литва. Исторические повести (На заре века; В лесах Литвы; На крестах). СПб.: К. Н. Кособрюхов, 1911.
• Обзор записок, дневников, воспоминаний, писем и путешествий, относящихся к истории России и напечатанных на русском языке / Сост. С. Р. Минцлов, секретарь Новгородского губ. стат. ком., хранитель Новгородского музея. Вып. 1-5. Новгород: Губернская типография, 1911—1912 (Leipzig: Zentralantiquariat der DDR, 1976).
  • Выпуск I
  • Выпуски II и III
  • Выпуски IV и V
• Каталог книг Публичной библиотеки Новгородского губернского статистического комитета / Сост. под ред. секретаря Комитета С. Р. Минцлова. Новгород, 1912.
• Список населённых мест Новгородской губернии. Вып. 9 / Под ред. С. Р. Минцлова. Новгород, Губернская типография, 1912. 80 с.
• Предисловие // Записки игуменьи Марии, урождённой княжны Одоевской. Новгород: Губ. тип., 1912.
• Книгохранилище Сергея Рудольфовича Минцлова. СПб.: тип. Л. Я. Ганзбурга, 1913.
• Странное… О влиянии имени на судьбу человека. Пг.: тип. Л. Я. Ганзбурга, 1914 (Власть имён. Пг. : тип. т-ва А. С. Суворина, 1915).
• Подделки старины. Памятка любителям и собирателям её. Конотоп: тип. Ш. А. Левина, 1915.
• Дебри жизни. Дневник, 1910—1915 гг.: Урал, Новгород, Малороссия. Берлин: Сибирское книгоиздательство, 1915 (Берлин, 1923; Уфа: Башкирское книжное издательство, 1992; М.: РГБ, 2004).
• Предисловие // Минцлова К. Д. Далёкий край. Путешествие по Урянхайской земле. 1915 (Кызыл, 1993).
• Памятники древности в Урянхайском крае. Пг.: Тип. Императорской академии наук, 1916.
• Статистический очерк Трапезондского округа. Трапезунд, 1916.
• В таможенном мире. Из воспоминаний. Трапезунд: типография Штаба Трапезундского укреплённого района, 1917.
• Исторические драмы. Сказка прошлого. Боярин Кучко. За власть. Трапезунд: типография Штаба Трапезундского укреплённого района, 1917.
• Неведомое. Рассказы (Рассказы монет; Нумизматическая фантазия; Тайна; Страшный суд). Трапезунд: типография Штаба Трапезундского укреплённого района, 1917.
• Рассказы (Тайна стен; Под окном жизни; Пленный рыцарь; Последние боги). Трапезонд : типография Штаба Трапезундского укреплённого района, 1917.
• Несколько слов о подделках старины. Трапезунд: типография Штаба Трапезундского укреплённого района, 1917.
• За мёртвыми душами. Берлин: Сибирское книгоиздательство, [1921] (Paris: Lev, [1978], репринт; М. : Книга, 1991).
• Царь Берендей. Berlin: Медный всадник, [1923].
• Под шум дубов. Исторический роман. Берлин: Сибирское книгоиздательство, [1924].
• Далёкие дни. Воспоминания 1870—1890 гг. Берлин: Сибирское книгоиздательство, [1925].
• Трапезондская эпопея. Дневник: Киев, Трапезонд, Финляндия. Берлин: Сибирское книгоиздательство, [1925].
• Сны земли. Роман. Берлин: Сибирское книгоиздательство, [1925].
• Синодик библиотек, архивов и коллекций, погибших во время великой войны и революции. Берлин, 1925. 10 с.
• Закат. Роман. Берлин: Сибирское книгоиздательство, [1926].
• Прошлое… (Очерки из жизни царской семьи). София: Зарницы, [1926].
• То, чего мы не знаем. Рассказы. (Атлантида; Последние боги; Тайна стен; Кольцо царя Митридата; Вечная слава). София: Зарницы, [1926].
• Волки. Исторический роман. Рига: Издательство М. Дидковский, 1927.
• Святые озера. Недавнее. Рига, 1927 (Вашингтон: издание Русского книжного дела в США Victor Kamkin Inc., 1970).
• Лесная быль. Исторический роман. Рига: Изд. М. Дидковскаго, [1927]
• Секретное поручение. Путешествие в Урянхай. Рига: Сибирское книгоиздательство, 1928.
• Приключения студентов. Исторический авантюрный роман. Рига: Сибирское книгоиздательство, 1928 (Лондон: Bodley Head (Lane), [1928]; М.: Подвиг, 2005).
• Чернокнижник. (Таинственное). Рига: Дидковский, [1928] (сборник рассказов).
• Гусарский монастырь. Исторический роман. [Б.м.]: [б.и.], [1930] (СПб.: Ленинград, 2013).
• Мистические вечера. Записки Общества любителей осенней непогоды / С критико-биогр. очерком Петра Пильского. Рига: Восток, [1930].
• Орлиный взлёт. Исторический роман. Рига, 1931 (Минск: Беларуская навука, 2018).
• Петербург в 1903—1910 годах. Рига: Книга для всех, 1931.
• У камелька. (Моя молодость). Рига, [1933].
• Pabėgėliai. Аutobijografiški nuotykiai. Kaunas; Marijampolė: Dirvos, 1933.
• Похождения археологов. Роман. 4-е изд. Рига : Восток, [193?].
• Мерцанье дали. Роман. Рига: Восток, [19--].
• Свистопуп. Юмористические и др. рассказы. Рига: Восток, [19--].

Արտաքին հղումներ

• Минцлов Сергей Рудольфович