Սեմուայզ Գեմջի
| Սեմուայզ Գեմջի | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | հոբիթ |
| Հեղինակ | Ջոն Ռոնալդ Ռուել Թոլքին |
| Ստեղծագործություն | «Մատանիների տիրակալը» |
| Առաջին հիշատակում | «Մատանիների տիրակալը» |
| Ներկայացված է | Մատանիների տիրակալը, Մատանիների տիրակալը. Մատանու եղբայրություն, Մատանիների տիրակալը. Երկու ամրոց, Մատանիների տիրակալը. Թագավորի վերադարձը, The Lord of the Rings: The Return of the King? և Մատանու եղբայրությունը |
| Մասն է | Մատանու եղբայրություն |
| Սեռ | արական |
| Ազգություն | հոբիթ |
| Քաղաքացիություն | Շիր |
| Բնակության վայր | Շիր |
| Հրարած տիեզերքից | Տոլկինի լեգենդարիում |
| Տարիք | անհայտ |
| Ծննդյան տարեթիվ | Ե. Դ. 2980 թվականի ապրիլի 6[1] |
| Ծննդավայր | Շիր |
| Մահվան տարեթիվ | անհայտ |
| Մահվան վայր | անհայտ |
| Ընտանիք | Հեմսֆասթ Գեմջի (հայր) Ռոզի Քոթն |
| Երեխաներ | Էլանոր, Ֆրոդո, Ռոզա, Մերրի, Պիպին, Ոսկեհերիկ, Հեմֆասթ, Դեյզի, Պրիմուլա, Բիլբո, Ռուբի, Ռոբին և Թոլման (Թոմ) |
| Մականուն | Սեմ, Սեմուայզ Գարդներ, Բանազիր Գելբասի |
| Կոչում | այգեպան |
| Պաշտոն | Շիրի քաղաքապետ |
| Մասնագիտություն | թրավոր, ծառա, bodyguard և այգեգործ |
| Նախատիպ | բրիտանական զինվորներ |
| Դերը կատարել են | Շոն Ասթին |
| Երկիր | Միջերկիր |
 Samwise Gamgee Վիքիպահեստում | |
Սեմուայզ (Սեմ) Գեմջի (անգլ.՝ Samwise Gamgee, թարգմանության տարբերակները՝ Սեմիուս Գեմջի, Սեմիուս Գուժնի, Սեմմիում Սկրոմբի), հոբիթ, Ջոն Ռոնալդ Ռուել Թոլքինի «Մատանիների տիրակալը» ստեղծագործության գլխավոր հերոսներից մեկը, Ֆրոդոյի այգեպանը։ Կերպարի նախատիպ են հանդիսացել Առաջին համաշխարհային պատերազմիբրիտանական բանակի զինվորները։
Վեպում Սեմն ուղեկցում է Ֆրոդոյին Մատանու ոչնչացման նպատակով սկսված արշավի ժամանակ, որը Ֆրոդոն ժառանգություն էր ստացել իր հորեղբորից՝ Բիլբո Բեգինսից։ Թոլքինը Սեմին համարում է վեպի առանցքային դեմքերից մեկը և շատ դեպքեր պատմում է նրա տեսանկյունից։ Սեմը նաև Կարմիր գրքի հեղինակներից մեկն է։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սեմուայզ Գեմջին առաջին անգամ հայտնվում է «Մատանու եղբայրության» մեջ։ Նա Ֆրոդո Բեգինսի այգեպանն էր և այդ պաշտոնը ժառանգել էր հորից՝ Հեմսֆասթ Գեմջիից։
Որպես պատիժ, իր և Ֆրոդոյի խոսակցությունը լսելու համար, Գենդալֆը Սեմին ուղարկում է նրա հետ Ռիվենդել։ Նրանց ուղեկցում էին Մերիադոկ Բրենդիբակը և Պերեգրին Տուկը՝ Ֆրոդոյի ազգականները։ Էլրոնդի խորհրդի ժամանակ, երբ կազմվում է Մատանու եղբայրությունը, Սեմը ևս միանում է դրան։
Եղբայրության փլուզումից հետո Սեմը Ֆրոդոյին համոզում է վերցնել նաև իրեն։ Քանի որ Ֆրոդոն Մատանու պատճառով թուլացել էր, Սեմը կատարում էր ճանապարհի համարյա ամբողջ աշխատանքը. ճաշ էր եփում, տանում էր բեռի մեծ մասը և գիշերները հսկում էր իրենց։ Նա նաև չէր վստահում Գոլլումին, որը իրենց ուղեկցողն էր դարձել դեպի Մորդոր։
Այն բանից հետո, երբ Շելոբը՝ հսկա սարդը, ըստ Սեմի, սպանեց Ֆրոդոյին, Սեմ նետվեց նրա վրա, վիրավորեց ու ստիպեց նահանջել։ Երբ հայտնվեցին օրկերը, Սեմը վերցրեց Մատանին և թաքնվեց, սակայն հեռվից լսեց, որ Ֆրոդոն ողջ է։ Մատանու միջոցով դառնալով անտեսանելի՝ նրան հաջողվում է փրկել Ֆրոդոյին և նրանք շարունակում են ճանապարհը։
Մատանին ոչնչացնելուց հետո նրանք վերադառնում են Շիր։ Սեմն ամուսնանում է Ռոզի Քոթնի հետ և տեղափոխվում Բեգ, որտեղ նրանք ապրում են Ֆրոդոյի հետ։ Սեմը և Ռոզին ունեցան տասներեք երեխա՝ Էլանոր, Ֆրոդո, Ռոզա, Մերրի, Պիպին, Ոսկեհերիկ, Հեմֆասթ, Դեյզի, Պրիմուլա, Բիլբո, Ռուբի, Ռոբին և Թոլման (Թոմ)։ Սեմն ընտրվեց Շիրի քաղաքապետ յոթ տարով և այդ ժամանակ հայտնի էր որպես Սեմուայզ Գարդներ[2]:
Առաջին երեխայի ծնունդից հետո Սեմը և Ռոզին իմանում են, որ Ֆրոդոն ցանկանում է լքել Միջերկիրը Գենդալֆի, Բիլբոյի և էլֆերի հետ։ Գնալուց առաջ Ֆրոդոն Սեմին տվեց իր տունը և խնդրեց ավարտել Կարմիր գիրքը։
Կնոջ մահից հետո՝ Չ. Դ. 62 թվականին նա հանձնեց Կարմիր Գիրքը Էլանորին և հեռացավ Շիրից։ Այդ ժամանակ նա 102 տարեկան էր։ Միջերկրում նրան այլևս չեն տեսել։ Սերունդները պահպանել էին այն ավանդությունը, որ նա հեռացել է Արևմուտք։ Նրան՝ որպես Մատանու վերջն պահամպան, իրավունք էր տրվել լողալ դեպի Անմահների երկիր, որտեղ Ֆրոդոն և Գենդալֆն էին։
Անձնական որակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սեմի մասին առաջին պատմություններից երևում է, որ նա սովորական հոբիթ է և չի սիրում լքել իր տունը[3]: Սովորական հոբիթներից տարբերվում էր միայն նրանով, որ սիրում էր լսել Բիլբոյի պատմություններն իր արկածների մասին։ Այդ պատմություններից Սեմին ամենից շատ հետաքրքրում էին էլֆերը և նա երազում էր տեսնել նրանց[4]: Բիլբոն նաև սովորեցրեց նրան գրագիտություն[5]: Սեմը ուներ բանաստեղծական ձիրք. դա երևում է, երբ նա ավարտում է Ֆրոդոյի մասին Գենդալֆի երգը՝ Լոթլորիենում։ Թոլքինը հատուկ ուշադրություն է դարձնում Սեմի և Ռոզիի փոքրիկ, գեղջկական սիրուն, որը ավելի ամբողջական է դարձնում Սեմի կերպարը[6]:
Անուններ և տիտղոսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մատանիների տիրակալի հավելվածում Թոլքինն ասում է, որ Սեմի անվան ավելի ճիշտ տարբերակն է Բանազիր Գելբասի (անգլ.՝ Banazîr Galbasi, որը կարդացվում է նաև որպես Գելպսի (անգլ.՝ Galpsi))։ «Բանազիր» նշանակում է «միամիտ մարդ»։ «Գելբասի» անվանումը ծագել է Գելաբաս գյուղի անվանումից (անգլ.՝ Galabas), որը, իր հերթին, բաղկացած է galab («խաղ», (անգլ.՝ game)) և bas («գյուղ») արմատներից։ Կարմիր գրքի թարգմանչի դերում հանդես գալով՝ Թոլքինը այդ վեստրոնական անվան համար մշակեց խիստ անգլիական թարգմանություն՝ Սեմվիզ Գեմմիջ (անգլ.՝ Samwís Gamwich), որը վերածվեց Սեմուայզ Գեմիջի (անգլ.՝ Samwise Gammidgy), իսկ ժամանակակից անգլերենով դարձավ Սեմուայզ Գեմջի։
Սինդարինով նրա անունը հնչում է ինչպես Պերհաել (սինդի. Perhael, մյուս տարբերակը Բերհաել (սինդի. Berhael))[7]:
Ֆրոդոն Սեմին անվանում է «Սեմուայզ Քաջ» (անգլ.՝ Samwise the stouthearted)[8]: Քաղաքապետ ընտրվելուց հետո նրան կոչում էին Սեմուայզ Գարդներ (անգլ.՝ Gardner, gardener՝ «այգեպան»)[9]:
Ադապտացիաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Fisher, M. «Samwise 'Sam' Gamgee». The Encyclopedia of Arda (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 23-ին.
- ↑ Толкин, Властелин Колец. Книга III. Возвращение Короля, 1999, Приложение В. Генеалогические древа
- ↑ Толкин, Властелин Колец. Книга I. Содружество Кольца, 1999, Часть 1. Глава третья. Трое — компания что надо
- ↑ Толкин, Властелин Колец. Книга I. Содружество Кольца, 1999, Часть 1. Глава вторая. Тень былого
- ↑ Толкин, Властелин Колец. Книга I. Содружество Кольца, 1999, Часть 1. Глава первая. Званые гости
- ↑ Карпентер, Джон Рональд Руэл Толкин. Письма, 2004, Письмо № 131. К Мильтону Уолдману
- ↑ Толкин, Властелин Колец. Книга III. Возвращение Короля, 1999, Часть 6. Глава четвёртая. Кормалленское поле
- ↑ Толкин, Властелин Колец. Книга II. Две Башни, 1999, Часть 4. Глава восьмая. Ступени Кирит Унгола
- ↑ Толкин, Властелин Колец. Книга III. Возвращение Короля, 1999, Комментарии. Примечание 827
- ↑ Mosher, J. Morphing Sean Astin: «Playing Fat» in the Age of Digital Animation // From Hobbits to Hollywood: Essays on Peter Jackson’s Lord of the Rings / Ed. E. Mathijs, M. Pomerance. — Amsterdam; New York: Rodopi, 2006. — P. 301—302. — 403 p. — ISBN 9042016825
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Карпентер, Х. Джон Р. Р. Толкин. Биография = J.R.R. Tolkien. A Biography / Под ред. С. Лихачевой; Пер. с англ. А. Хромовой. — М.: ЭКСМО-Пресс, 2002. — 432 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-04-008886-8.
- Карпентер, Х. Джон Рональд Руэл Толкин. Письма = The Letters of J.R.R. Tolkien / Под ред. С. Таскаевой; Пер. с англ. С. Лихачевой. — М.: ЭКСМО-Пресс, 2004. — 576 с. — 3 000 экз. — ISBN 5-699-05080-9.
- Парфентьев, П. Эхо благой вести: христианские мотивы в творчестве Дж. Р. Р. Толкина. — М: TTT; ТО СПб, 2004. — 322 с. — (Tolkienistica Rossica Magna). — ISBN 5990035217Эхо благой вести: христианские мотивы в творчестве Дж. Р. Р. Толкина. — М: TTT; ТО СПб, 2004. — 322 с. — (Tolkienistica Rossica Magna). — ISBN 5990035217.
- Шиппи, Т. Дорога в Средьземелье = The Road to Middle-Earth / Пер. с англ. М. Каменкович. — СПб.: Лимбус Пресс, 2003. — 824 с. — 2 000 экз. — ISBN 5-8370-0181-6.
- Hooker, M. Frodo's Batman (англ.) // Tolkien Studies : journal. — West Virginia University Press, 2004. — Vol. 1. — P. 125—136. — ISSN 1547-3155.
- Shippey, T. Another Road to Middle-earth: Jackson's Movie Trilogy // Understanding The Lord of the Rings: The Best of Tolkien Criticism / Ed. R. A. Zimbardo, N. D. Isaacs. — Boston: Houghton Mifflin, 2005. — P. 233—254. — 294 p. — ISBN 9780618422531— Boston: Houghton Mifflin, 2005. — P. 233—254. — 294 p. — ISBN 9780618422531.
- Solopova, E. Languages, Myths and History: An Introduction to the Linguistic and Literary Background of J.R.R. Tolkien's Fiction. — New York City: North Landing Books, 2009. — 107 p. — ISBN 0-9816607-1-1
- Толкин Дж. Р. Р. Властелин Колец. Книга I. Содружество Кольца = The Lord of the Rings. The Fellowship of the Ring / Пер. с англ. М. Каменкович, В. Каррика. — СПб: Азбука, 1999. — 704 с. — 7000 экз. — ISBN 5-7684-0747-2Р.Р. Властелин Колец. Книга I. Содружество Кольца = The Lord of the Rings. The Fellowship of the Ring / Пер. с англ. М. Каменкович, В. Каррика. — СПб: Азбука, 1999. — 704 с. — 7000 экз. — ISBN 5-7684-0747-2.
- Толкин Дж. Р. Р. Властелин Колец. Книга II. Две Башни = The Lord of the Rings. The Two Towers / Пер. с англ. М. Каменкович, В. Каррика. — СПб: Азбука, 1999. — 574 с. — 7000 экз. — ISBN 5-7684-0748-0Р.Р. Властелин Колец. Книга II. Две Башни = The Lord of the Rings. The Two Towers / Пер. с англ. М. Каменкович, В. Каррика. — СПб: Азбука, 1999. — 574 с. — 7000 экз. — ISBN 5-7684-0748-0.
- Толкин Дж. Р. Р. Властелин Колец. Книга III. Возвращение Короля = The Lord of the Rings. The Return of the King / Пер. с англ. М. Каменкович, В. Каррика. — СПб: Азбука, 1999. — 734 с. — 7000 экз. — ISBN 5-7684-0749-9Р.Р. Властелин Колец. Книга III. Возвращение Короля = The Lord of the Rings. The Return of the King / Пер. с англ. М. Каменкович, В. Каррика. — СПб: Азбука, 1999. — 734 с. — 7000 экз. — ISBN 5-7684-0749-9.
- Толкин Дж. Р. Р. Чудовища и критики = The Monsters & the Critics: and Other Essays / Пер. с англ. М. Артамоновой, С. Лихачёвой, П. Иосада, О. Гавриковой. — М.: АСТ, 2008. — 416 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-17-046742-6Р.Р. Чудовища и критики = The Monsters & the Critics: and Other Essays / Пер. с англ. М. Артамоновой, С. Лихачёвой, П. Иосада, О. Гавриковой. — М.: АСТ, 2008. — 416 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-17-046742-6.
- Tolkien.J. R. R. The Return of the Shadow / Ed. C. Tolkien. — Boston: Houghton Mifflin, 1988. — 497 p. — (The History of the Middle-Earth). — ISBN 0-395-49863-5.
- Tolkien.J. R. R. Sauron Defeated / Ed. C. Tolkien. — Boston: Houghton Mifflin, 1992. — 500 p. — (The History of the Middle-Earth). — ISBN 0-395-60649-7.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Սեմուայզ Գեմջի(անգլ.) Internet Movie Database կայքում:
| ||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||