Պորդենոնե (գավառ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պորդենոնե
Դրոշ Զինանշան


ԵրկիրԻտալիա Իտալիա
ԿարգավիճակԻտալիայի պրովինցիաներ և Իտալայի նախկին պրովինցիա
Մտնում էՖրիուլի Վենեցիա Ջուլյա
ՎարչկենտրոնՊորդենոնե
Տարածք2178 կմ²
Սահմանակցում էՈւդինե, Metropolitan City of Venice?, Տրևիզո, Բելունո և Վենետիկ
Ժամային գոտիUTC+1 և UTC+2
ISO 3166-2 կոդIT-PN
Հեռախոսային կոդ0432, 0434 և 0427
Փոստային ինդեքսներ33070, 33072–33074, 33076–33087, 33090–33099 և 33170
Ավտոմոբիլային կոդPN

Պորդենոնե (իտալ.՝ provincia di Pordenone), գավառ Իտալիայի Ֆրիուլի Վենետիկ Ջուլիա ինքնավար մարզում։ Մայրաքաղաքը Պորդենոնեն է։ 1968 թվականին Պորդենոնեն ստորաբաժանվել է Ուդինե գավառից։ Ընդհանուր բնակչությունը կազմում է 312794 մարդ[1]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պորդենոնեն հիմնադրվել է դեռևս մ. թ. ա 2000 թվականից առաջ։ Տեղակայված է եղել Վիլլանովյան և Հալշտատյան մշակույթների միջև[2]։ Միջնադարում գտնվել է Տրևիզոյի իշխանության տակ, 1233 թվականին ավերվել է Աքվիլեայի զորքերի կողմից։ Հետագայում՝ 1278 ու 1508 թվականներին այստեղ կառավարել է Հաբսբուրգների արքայական դիանստիան, չնայած շրջակա տարածքը շրջափակված էր և գտնվում էր Վենետիկի իշխանության տակ։ 15-րդ դարում Պորդենոնեն թուղթ, տեքստիլ, կերամիկա, մետաքս, բուրդ արտադրող կարևոր կենտրոն էր և ըստ այդմ գրավում էր Տոսկանայի վաճառականներին[2]։

1508 թվականին Վենետիկը գրավեց Պորդենոնե քաղաքը, հետևելով նախավենետիկյան բնակիչների կոչերին, սակայն այդ օկուպացիան լավ չընդունվեց։ Այդուհետ քաղաքն անցավ Բարտոլոմեո դ’Ալիվիանոյի հսկողության տակ, սակայն 1937 թվականին Վենետիկը վերստին գրավեց այն[2]։ Պորդենոնեն մնաց վենետիկյան իշխանության ներքո մինչև 1797 թվականը, երբ տարածքը զավթեց Նապոլեոնը։ Հետագայում 1813-1866 թվականներին այն վերահսկվում էր Ավստրիայի կողմից։ 1866 թվականին Իտալիայի թագավորությունը նվաճեց գավառը։ 1888 թվականին Պորդենոնեն երրորդ հզոր հիդրոէլեկտրակայանն էր, Միլանից և Տիվոլիից հետո։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ օկուպացվել է ավստրիացիների կողմից և ռմբակոծվել է քառասուներեք անգամ[2]։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պորդենոնեն Իտալիայի հյուսիս-արևելքում գտնվող Ֆրիուլի Վենետիկ Ջուլիայի ինքնավար շրջանի չորս գավառներից մեկն է, որը տեղակայված է վերջինիս արևմտյան մասում։ Պրովինցիան արևելքից ու հյուսիսից սահմանակից է Ուդինե գավառին։ Արևմուտքից եզրագծում է Բելունոյին, հարավ-արևմուտքից՝ Տրևիզոյին, իսկ հարավից` Վենետիկ գավառին։ Տեղակայված է Պո-Վենետիկ հովտում, Վենետիկյան Ալպերի հարավում և Ֆրիուլի Ալպյան դաշտավայրում։ Պորդենոնեն ինքնավար տարածաշրջանում միակ գավառն է, որը չի սահմանակցում Ադրիատիկ ծովին։ Նրա մայրաքաղաքը եղել է հնագույն նավահանգիստ Նոնչելո գետի վրա[3]։

Հիլլի երկիրը, որը գտնվում է հյուսիսում, ձգվում է դեպի Պադանի հարթավայր։ Գետերը հատում են գավառը հյուսիսից հարավ, որոնցով հոսում է Ալպերի ձնհալից առաջացած ջրերը։ Ջրի մեծ մասը մնում է ստորգետնյա շրջանում և հարթավայրերում ու հանդես է գալիս որպես «աղբյուրների գոտի»[4]։

Օտար համայնքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010 թվականի դեկտեմբերի 31-ի ցուցանիշներով Պորդենոնե գավառում օտարերկրյա քաղաքացիությամբ բնակվող 10 առաջատար երկրներն են[5]`

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Provincia di Pordenone». Tutt Italia. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 19-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Roy Palmer Domenico (2002). The Regions of Italy: A Reference Guide to History and Culture. Greenwood Publishing Group. էջ 115–116. ISBN 978-0-313-30733-1.
  3. The Times Comprehensive Atlas of the World (13 ed.). Times Books. 2011. էջ 76. ISBN 9780007419135.
  4. Minelli, Alessandro, ed. (2002). Springs and spring watercourses: Springs in the Northern Italian plains. Italian Habitats. Italian Ministry of the Environment and Territory Protection / Ministero dell’Ambiente e della Tutela del Territorio, Friuli Museum of Natural History / Museo Friulano di Storia Naturale, Comune di Udine. ISBN 88-88192-04-2.
  5. ISTAT. «Pordenone». ISTAT. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 6-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]