Մարսի տիրակալները

Մարսի տիրակալները; անգլ.՝ The Warlord of Mars
Հեղինակ	Էդգար Ռայս Բերոուզ
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	ֆենթեզի, գիտական ֆանտաստիկա և գիտական ֆենտեզի
Բնօրինակ լեզու	անգլերեն
Կերպար(ներ)	Ջոն Քարթեր և Դեյա Տորիս
Ստեղծման տարեթիվ	1913
Նկարագրում է	Մարս
Շարք	Բարսում
Նախորդ	Մարսի աստվածները
Հաջորդ	Տուվիա
Երկիր	ԱՄՆ
Հրատարակման տարեթիվ	1913
Թվային տարբերակ	standardebooks.org/ebooks/edgar-rice-burroughs/the-warlord-of-mars
	The Warlord of Mars Վիքիպահեստում

«Մարսի տիրակալները» (անգլ.՝ The Warlord of Mars), Էդգար Ռայս Բերոուզի «Բարսումյան շարքի» երրորդ վեպը։ Հրատարակվել է «All Story Magazine» ամսագրում՝ 1913 թվականի դեկտեմբերից մինչև 1914 թվականի մարտը։ Առաջին գրքային հրատարակությունը կայացել է 1919 թվականին։

Սյուժե

Վեպը ավարտին է հասցնում եռագրությունը, որը սկսվել է «Մարսի արքայադուստրը»-ով և «Մարսի աստվածները»-ով։ Ջոն Քարթերը ուղևորվում է Իսսայի հովիտ։ Մոտենում է տաճարի բացման ժամանակը, որտեղ փակված են Ֆայդորան՝ Մատաի Շանգի դուստրը, Դեյա Տորիսը և Տուվի Պտարսան։ Սակայն գերիները առևանգված են Մատաի Շանգի և սև մարսեցիների առաջնորդ Տուրիդի կողմից, որոնք փախել են Կաոլ պետություն՝ հնագույն կրոնի պատվարը։

Այն բանից հետո, երբ Ջոն Քարթերին և Տուվին Դինուին՝ Պտարսի առաջնորդին և Տուվիի հորը, հաջողվում է բացահայտել առևանգողներին, նրանք փախչում են մարսյան Արկտիկա (Օկար), որտեղ տեղակայված են դեղին ռասայի ջերմացվող քաղաքները։ Մեծ դժվարություններով Ջոն Քարթերին հաջողվում է հաղթահարել բոլոր դժվարությունները և վերամիավորվել ընտանիքի հետ, զուգընթացաբար միավորելով տարբեր ռասաների ժողովուրդներին։ Հելիում վերադառնալուց հետո Քարթերը կանգնում է Մարսի երեսունմեկ կառավարիչների դատարանի առջև (ներառյալ Տարս Տարկասի, Տարդոս Մորսի, Մորս Կայակի, Տուվան Դինայի, Տալուի՝ դեղին մարսեցիների առաջնորդի), որտեղ նրան հռչակում են «Ամբողջ Մարսի Ռազմական Տիրակալ»։

Ռասաներ

Վեպում նկարագրվում է դեղին ռասայի կյանքի նկարագիրը՝ Բարսումի արկտիկական ռասայի։ Դեղին մարդիկ ապրում են մեկուսացած մյուս մարսեցիներից՝ չունենալով ուժեղ ռազմա-օդային նավատորմ։ Նրանց քաղաքները ներփակված են ապակե գմբեթներով, որոնց ներսում պահպանվում է արևադարձային կլիմատ։ Այնուամենայնիվ նրանց պահանջվում են ստրուկներ և նրանք կազմակերպում են ասպատակություններ կարմիր մարսեցիների բնակավայրերի վրա։ Նրանց գլխավոր զենքը հսկայական մագնիսն է, որը ունակ է կենտրոնացնել ամբողջ Մարսի մագնիսական դաշտի էներգիան։ Նրա օգնությամբ օկարները փոխում են ուղեծիրը և գրավում ուրիշ ռասաների օդանավերը։

Կերպարներ

Ջոն Քարթեր - Հելիումի արքայազնը, Մարսի Ռազմական Տիրակալը
Դեյա Տորիս - Հելիումի արքայադուստրը, նրա կառավարիչների դուստրը և թոռնուհին
Քարտորիս - Ջոն Քարթերի և Դեյա Տորիսի որդին
Տուվան Դին - Պտարսի ջեդդակ, Տուվիի հայրը
Կուլան Տիտ - Կաոլի ջեդդակ, սկզբնապես հնագույն կրոն Իսսայի պաշտպան
Տուվիա Պտարսա - վեպի վերջում Քարտորիս սկսում է նրա նկատմամբ ռոմանտիկ հետաքրքրաստրություն ցուցաբերել
Տալու - Մարենտինի կառավարիչ, Օկարի փոքր քաղաքներից մեկը, հետագայում Հյուսիսի Գերագույն կառավարիչ (ջեդդակ)

Բովանդակություն

Վեպը բաղկացած է տասնվեց գլուխներից^[1]։

Գլուխ I. Իսս գետի վրա
Գլուխ II. Լեռների ստորոտում
Գլուխ III. Արևի տաճարը
Գլուխ IV. Գաղտնի աշտարակ
Գլուխ V. Կաոլի ճանապարհին
Գլուխ VI. Հերոսները Կաոլում
Գլուխ VII. Նոր դաշնակիցներ
Գլուխ VIII. Կարիոնի քարանձավների միջով
Գլուխ IX. Բարսումի դեղին մարդիկ
Գլուխ X. Նոր մրցակից
Գլուխ XI. Տանտալի տառապանքները
Գլուխ XII. «Հետևիր պարանին»
Գլուխ XIII. Մագնասական սլաքը
Գլուխ XIV. Մարտ գահադահլիճում
Գլուխ XV. Պարգև
Գլուխ XVI. Բարսումի տիրակալը

Ծանոթագրություններ

↑ Վեպի էլեկտրոնային տարբերակ

Աղբյուրներ

[1] Վեպի էլեկտրոնային տարբերակ

[1]